کتاب درسنامه جامع جمعیت و تنظیم خانواده - علی محمدزاده

کتاب درسنامه جامع جمعیت و تنظیم خانواده تالیف خلیل علی محمدزاده و زهرا فرزادی توسط نشر فردوس به چاپ رسیده است.

با توجه به افزایشِ نرخ رشد جمعیت از سال های 70 به بعد، دانشجویان در تمامی رشته های دانشگاهی به عنوان عضو های فعال و جمعیت ساز جامعه، مجبور به گذراندن درسی به نام تنظیم خانواده و جمعیت شده اند. گذراندنِ این درس به ارزش 1 تا 2 واحد درسی (رشته های پزشکی و دامپزشکی 2 واحد، سایر رشته ها حداقل 1 واحد درسی) در دوره های کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد پیوسته از سال 1377 الزامی شد.

کتاب "درسنامه جامع جمعیت و تنظیم خانواده" منبعی جامع می باشد که با بیانی ساده، رسا و با توضیح موارد ضروری، نگرش دانشجویان را در زمینه ی جمعیت از دید فردی به یک دید عمومی و کلی تبدیل می کند و به مشکلاتی که به دنبال افزایش بی رویه ی جمعیت گریبان گیر جامعه می گردد می پردازد. این کتاب که منطبق با آخرین سر فصل های ارائه شده در قانون تنظیم خانواده و جمعیت می باشد، حاصل چندین سال تدریس مؤلف و بهره گیری از منابع گوناگون است و یکی از مهم ترین منابع آن دستور العمل های اداره کل جمعیت و تنظیم خانواده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. کتاب مذکور متشکل از 2 بخش می باشد که عبارتند از: 1‐ جمعیت شناسی 2‐ تنظیم خانواده

در بخش اول (که خود متشکل از فصل های 1 تا 5 می باشد) شاخص های تعیین کننده ی توسعه یافتگی، تعریف جمعیت شناسی و اهداف آن، تعریف اپیدمیولوژی، حرکات جمعیتی و عوامل مؤثر، مفهوم زمانِ دو برابر شدن و نصف شدن جمعیت، انواع نسبت و تناسب، شاخص های مربوط به مهاجرت، اثرات ناشی از رشد جمعیت، مشکلات اقتصادی، اجتماعی و عوارض ناشی از افزایش جمعیت، تحلیل سیر رشد جمعیت جهان و سیاست های جمعیتی را شرح می دهد.

در بخش دوم (که متشکل از فصول 1 تا 8 می باشد) مخاطب را با فعالیت هایی که در جهت دستیابی به تنظیم خانواده به اجرا در می آید، تاریخچه فعالیت های به اجرا درآمده برای کنترل جمعیت در جهان، بخش های مختلف دستگاه تولید مثل مرد و زن، اثرات تستوسترون، اعمال استروژن ها، علائم حاملگی، میزان حفاظت زوجین، انواع باروری، شرایط شیردهی، عوارض و فواید قرص های پیشگیری، موارد بارداری های پرخطر، انواع و اصول مشاوره، مراحل مشاوره، جدول گانت و 5 نوع ارزشیابی سازمان بهداشت و درمان آشنا می کند.

کتاب درسنامه جامع جمعیت و تنظیم خانواده تالیف خلیل علی محمدزاده و زهرا فرزادی توسط انتشارات فردوس به چاپ رسیده است.

فهرست

• بخش اول: جمعیت شناسی

فصل اول: مقدمات جمعیت شناسی فصل دوم: اپیدمیولوژی جمعیت و حرکات جمعیتی فصل سوم :شاخص های جمعیتی فصل چهارم: مشکلات ناشی از جمعیت زیاد فصل پنجم: سیر رشد جمعیت در جهان و ایران ‐ سیاست گذاری های جمعیتی

• بخش دوم: تنظیم خانواده 

فصل اول: کلیات تنظیم خانواده فصل دوم: تاریخچه تنظیم خانواده در جهان و ایران فصل سوم: آناتومی و فیزیولوژی دستگاه تولید مثل فصل چهارم: روش های پیشگیری از بارداری فصل پنجم: تاثیر فاصله گذاری و اجرای تنظیم خانواده بر سلامت مادران و کودکان فصل ششم: نحوه ارتباط با مردم برای ارائه خدمات بهداشت و تنظیم خانواده ‐ مشاوره تنظیم خانواده فصل هفتم: تاثیر آموزش در برنامه‌ های تنظیم خانواده فصل هشتم: برنامه ریزی و ارزشیابی بهداشت و تنظیم خانواده

برشی از متن کتاب

بخش دوم: تنظیم خانواده  فصل چهارم: روش های پیشگیری از بارداری افراد واجد شرایط تنظیم خانواده: کلیه زوجینی که زن در سنین باروری باشد واجد شرایط تنظیم خانواده اطلاق می گردد، اعم از این که دارای فرزند باشند یا خیر. چرا که برنامه ریزی های تنظیم خانواده از مشاوره پیش از ازدواج شروع شده و لازم است زوجین حتی پیش از این که صاحب فرزند گردند با این برنامه ها و هم چنین روش های کنترل بارداری آشنا گردند. در صورت عدم به کارگیری روش‌های پیشگیری حدود 90 درصد خانم ‌ها در عرض ص1 تا 2 سال باردار می شوند. میزان حفاظت زوجین (CPR): Couple Protection Rate به درصد زوج‌ های واجد شرایط که از وسایل تنظیم خانواده استفاده و به طور موثر از دنیا آوردن کودک جلوگیری می کنند، میزان حفاظت زوجین اطلاق می گردد. انواع باروری  باروری طبیعی: که در آن زن و شوهر هیچ کوشش آگاهانه ای برای تنظیم فاصله بین تولد ها و کودکان به عمل نمی‌ آورند. باوری مهار شده (کنترل شده): که در آن زن و شوهر به طور آگاهانه تولد و تعداد کودکان را تحت کنترل در می آورند. روش پیشگیری از بارداری (Contraceptive method) به کلیه روش هایی اطلاق می شود که به زن کمک می کند تا از بارداری ناخواسته پرهیز کند و شامل همه تدابیر دائمی یا موقتی جلوگیری از بارداری می باشد‌. این روش‌ ها در صورت داشتن شرایط زیر ایده آل می باشند: 1‐ بی خطر و بدون عارضه جانبی باشند. 2‐ صد در صد موثر باشند. 3‐ دارای مقبولیت و پذیرش توسط عموم مردم باشند. 4‐ از نظر اقتصادی به صرفه باشند. 5‐ بازگشت باروری امکان ‌پذیر باشد. 6‐ استفاده از روش آسان باشد. 7‐ مستقل از آمیزش جنسی باشد. 8‐ مدت اثر مناسب و کافی داشته باشد. 9‐ کمترین نظارت و مراقبت پزشکی را نیاز داشته باشد. طبیعتاً پیدا کردن یک روش منحصر به فرد که کلیه شرایط فوق را داشته باشد غیر ممکن است. به همین جهت به هر زوجی مجموعه ای از روش های مختلف معرفی می گردد تا بر حسب نیاز ها و شرایط خاص، روش مناسب را به طور آگاهانه انتخاب نماید. ضریب شکست (Failure Rate) به درصد افرادی که در نخستین سال به کارگیری از روش مطمئن پیشگیری، باردار می شوند اطلاق و به 2 صورت مختلف بیان می گردد: 1‐ ضریب شکست تئوری یا کمترین حد انتظار 2‐ ضریب شکست عملی

• رفرنس درس جمعیت و تنظیم خانواده ویژه دانشجویان کلیه رشته های پزشکی و غیر پزشکی
• مولف: خلیل علی محمدزاده- زهرا فرزادی
• انتشارات: فردوس