کتاب اصول سیاست خارجی و سیاست بین الملل - قوام

کتاب اصول سیاست خارجی و سیاست بین الملل تألیف دکتر سید عبدالعلی قوام توسط انتشارات سمت چاپ شده است.

روابط بین الملل از جمله رشته های علوم انسانی است که از سایر رشته ها متمایز شده و به صورت رشته مستقل دانشگاهی درآمده است. تاآنجا که امروزه بخشها و مراکز علمی و پژوهشی گوناگونی در سراسر جهان برای مطالعه در این رشته به وجود آمده اند. در گذشته دانشمندان و سنت گرایان مطالب مربوط به این موضوع را در قالب اندیشه ها و تفکرات سیاسی و همچنین تجزیه و تحلیل رویدادهای بین المللی بر اساس بررسیهای روزنامه ای و تاریخ نگاری انجام می دادند. که معمولا استمرار منظمی نداشت و هر یک از دانشمندان یا محققین بر مبنای زمینه های ذهنی و مطالعاتی خویش به بررسی و تحقیق درباره موضوع های مربوط به سیاست بین الملل می پرداختند.

ناتوانی سنت گرایان و دانشمندان در تحلیل و تبیین رفتار دولتها در صحنه سیاست بین الملل، موجب شد محققان به اتخاذ روشهای علمی روی آورند. محققان روابط بین الملل پس از جنگ جهانی دوم بر آن شدند تا به سلسله الگوهای رفتاری پایدار دست یابند تا بتوانند رفتارهای واحدهای سیاسی را تبیین کنند. سیاست بین الملل به مطالعه اقدامات دولتها و واکنشها یا پاسخ های دیگران و به طور کلی به اعمال و رفتارهای متقابل دو یا چند واحد سیاسی اطلاق می شود. بدین ترتیب در فرایند مطالعه سیاست بین الملل به طور عمده روابط واحدهای رسمی حکومتی با یکدیگر مورد توجه قرار می گیرند. در کتاب فوق، هدف، آشنایی هر چه بیشتر این رفتارها در سطح بین المللی و سیاست های به کار گرفته شده در این روابط برای خوانندگان و علاقه مندان به این اصول می باشد.

 

 

فهرست

فصل اول: سیر مطالعه روابط بین الملل مشکلات بررسی علمی روابط بین الملل سیاست و روابط بین الملل هدف و انگیزه مطالعه سیاست بین الملل سطوح تحلیل در سیاست بین الملل موضوعات مورد مطالعه سیاست بین الملل تجزیه و تحلیل عناصر تشکیل دهنده دولت فصل دوم: تجزیه و تحلیل سیاست بین الملل بر اساس رهیافت تصمیم گیری معیارهای تصمیم گیری انواع مدلهای تصمیم گیری مدل عقلایی مدل رضایت بخش، مدل بینش فوق العاده مدل مختلط فصل سوم: تجزیه و تحلیل سیست بین الملل بر اساس رهیافت قدرت عناصر تشکیل دهنده قدرت ایدئولوژی عوامل اجتماعی-انسانی عوامل سیاسی عوامل جغرافیایی عوامل نظامی عوامل اقتصادی فصل چهارم: تجزیه و تحلیل نظام بین الملل مختصات ساختاری نظام بین الملل نظامهای تک قطبی نظامهای دوقطبی نظامهای سه قطبی نظامهای چندقطبی تحول نظام جهانی تجزیه و تحلیل نظام موازنه قدرت فصل پنجم: تجزیه و تحلیل سیاست خارجی هدفهای ملی انواع هدفهای ملی منافع ملی انواع منافع ملی مدلهای بررسی سیاست خارجی عوامل موثر در سیاست گذاری خارجی استراتژیها و جهت گیریهای سیاست خارجی دولتها دگرگونی در استراتژیها و جهت گیریهای سیاست خارجی دولتها تجدید نظر در الگوی سیاست خارجی مرحله تغییر استراتژی از وابستگی تا اتکای به خود بهره گیری از تکنیکها و ابزارهای گوناگون در سیاست خارجی نهادها عوامل و دستگاه های تنظیم کننده سیاست خارجی معیارهای تصمیم گیری در سیاست خارجی فصل ششم: هم گرایی و تعارض در سیاست بین الملل هم گرایی در سیاست بین الملل کارکردگرایان نو کارکردگرایان تعارض در سیاست بین الملل متغیرهای انسانی مختصات دولتها بررسی تعارض در سطح نظام فصل هفتم: نقد و ارزیابی نظریه های روابط بین الملل مساعی نظری در مطالعه روابط بین الملل لیبرالیسم رئالیسم محورهای اصلی رئالیسم نقد و ارزیابی رئالیسم فمینیسم مطالعات صلح ملاحظات هنجاری و اخلاقی در سیاست بین الملل نظریه های روابط بین الملل و کشورهای جنوب دولت به عنوان بازیگر اصلی در سیاست بین الملل مسئله حاکمیت تعارضات و ستیزهای بین المللی

برشی از متن کتاب

انواع مدل های تصمیم گیری مدل عقلایی: در این مدل، تصمیم گیرندگان باید اطلاعات قابل ملاحظه ای در مورد ارزشها، منابع، اهداف و الویتهای هدفهای گوناگون داشته باشند تا بتوانند رفتارهای احتمالی آینده را پیش بینی کنند. در چارچوب مدل مذبور، تصمیم گیرندگان در صدد اتخاذ بهترین تصمیمها هستند. بر اساس تجزیه و تحلیل هربوت سایمون تصمیمهای عقلایی نتیجه منطقی دو مقوله ارزش و واقعیت است. سطوح بالای سازمان به اتخاذ تصمیم های ارزشی می پردازند که طی آن خط مشیهای کلی و استراتژیها تعیین می گردند؛ حال آنکه تصمیمهای مربوط به امور اجرایی و به طور کلی تصمیمهایی که درجه اهمیت کمتری دارند و در سطوح پایین تر اتخاذ می شوند تصمیمات واقعی تلقی می گردند. در مدل اقتصادی، عقلایی بودن به معنی برخورداری تصمیم گیرندگان از آگاهی کامل، آشنایی با تمامی شقوق تصمیم گیری و پیامدهای آن است. نباید فراموش کرد که ضوابط منطقی و عقلایی بودن تصمیمات از دیدگاه افراد، سازمانها و دولت های گوناگون متفاوت است. در چارچوب سیاست گذاری داخلی و خارجی ممکن است هر یک از گروه تصمیم گیرندگان، منطقی بودن را بر اساس الویتهای مورد نظر در منافع و اهداف ملی تعبیر و تفسیر کند، برای مثال ممکن است گروهی از سیاست گذاران الویتهای هدف های ملی را به ترتیب اقتصادی، امنیتی و فرهنگی در نظر بگیرند، در حالی که ممکن است گروهی دیگر از تصمیم گیرندگان الویتهای نخست را به مسائل فرهنگی- ایدئولوژیک اختصاص دهند.  

نویسنده: دکتر سید عبدالعلی قوام انتشارات: سمت