کتاب آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی - حیاتی

کتاب آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی به تالیف دکتر علی عباس حیاتی در نشر میزان به چاپ رسیده است.

اهمیت مقررات آیین دادرسی مدنی، بر هیچ حقوقدانی پوشیده نیست. در یک تقسیم بندی قانون، به ماهوی و شکلی تقسیم می شود: قانون ماهوی، قانونی است که شرایط ایجاد و زوال حق، قلمرو و آثار آن را مشخص می نماید. مانند مقررات مذکور در قانون مدنی که عموماً به چنین موضوعاتی پرداخته است. اما، آن دسته از مقرراتی که صرفاً به چگونگی استیفاء حق تضییع یا انکار شده، از طریق مراجع قانونی می پردازد، قانون شکلی نامیده می شود. مقررات آیین دادرسی مدنی در زمره ی مقررات شکلی قرار دارد و نقش بسیار اساسی در استقرار حق، ایفاء می نماید. البته تا زمانی که حقی مورد تعرض قرار نگرفته است، آیین دادرسی وظیفه ی خاصی ندارد. اما، همین که حقی مورد تعرض قرار می گیرد . معترض برای احقاق حق به مراجع ذی صلاح پناه می آورد؛ از این لحظه است که مقررات آیین دادرسی ترسیم کننده ی مسیری است که طی آن مسیر، برای احقاق حق، ضرورت دارد. به طور کلی، آیین دادرسی مدنی، مجموعه اصول و مقرراتی است که در مقام رسیدگی، به امور حسبی و کلیه ی دعاوی مدنی و بازرگانی در دادگاه های عمومی، انقلاب، تجدید نظر، دیوان عالی کشور و سایر مراجعی که به موجب قانون موظف به رعایت آن می باشند به کار می رود.

این کتاب در نه باب به تألیف رسیده است: 1- در صلاحیت دادگاه ها 2- وکالت در دعاوی 3- دادرسی نخستین 4- تجدید نظر 5- فرجام خواهی 6- مواعد 7- داوری 8- هزینه دادرسی و اعسار 9- مطالبه خسارت و اجبار به انجام تعهد

روند آموزشی در این کتاب به گونه ای است که در ذیل هر ماده ی قانونی، ابتدا به توضیح و تفسیر آن ماده پرداخته شده است. گفتنی است که در این توضیحات سعی شده تا از همه ی منابع آیین دادرسی مدنی استفاده شود. بعد از توضیح ماده، در صورت وجود، به ذکر رویه ی قضایی مربوطه شامل آراء وحدت رویه، آراء شعب دیوان عالی کشور و آراء محاکم انتظامی پرداخته شده است. سپس، نظرات مشورتی اداره ی حقوقی قوه قضائیه که قبل از انقلاب به اداره ی حقوقی دادگستری مشهور بوده، مطرح گردیده است؛ در جمع آوری این نظرات سعی شده است تا آخرین نظرات این مرجع گردآوری شود.

در موارد متعددی، مواد قانون به قوانین دیگری مرتبط است که ممکن است نیاز به رجوع داشته باشد. لذا برای سهولت کار هر قانون مرتبطی در انتهای ماده ی مورد نظر، ذکر گردیده است. هم چنین در ذیل هر ماده چنان چه ماده ای مرتبط با همان ماده در همین قانون مورد شرح وجود داشته، بلافاصله ذکر شده است.

نکته ی آخر این که چون قوانین مفصلی در ارتباط با قانون آیین دادرسی مدنی وجود دارد، این قوانین در آخر کتاب تحت عنوان (پیوست ها) ذکر گردیده است.

 

فهرست

باب اول- در صلاحیت دادگاه ها فصل 1: در صلاحیت ذاتی و نسبی دادگاه ها فصل 2: اختلاف در صلاحیت و ترتیب حل آن باب دوم - وکالت در دعاوی باب سوم - دادرسی نخستین فصل 1: دادخواست فصل 2: بهای خواسته فصل 3: جریان دادخواست تا جلسه رسیدگی فصل 4: جلسه دادرسی فصل 5: توقیف دادرسی و استرداد دعوا و دادخواست فصل 6: امور اتفاقی فصل 7: تأمین دلیل و اظهارنامه فصل 8: دعاوی تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت فصل 9: سازش و درخواست آن فصل 10: رسیدگی به دلایل فصل 11: رأی باب چهارم - تجدید نظر فصل 1: احکام و قرارهای قابل نقض و تجدیدنظر فصل 2: آراء قابل تجدیدنظر فصل 3: مهلت تجدیدنظر فصل 4: دادخواست و مقدمات رسیدگی فصل 5: جهات تجدیدنظر باب پنجم - فرجام خواهی فصل 1: فرجام خواهی در امور مدنی فصل 2: اعتراض شخص ثالث فصل 3: اعادۀ دادرسی باب ششم – مواعد فصل 1: تعیین و حساب مواعد فصل 2: دادن مهلت و تجدید مواعد باب هفتم - داوری باب هشتم - هزینه دادرسی و اعسار فصل 1: هزینه دادرسی فصل 2: اعسار از هزینه دادرسی باب نهم - مطالبه خسارت و اجبار به انجام تعهد فصل 1: کلیات فصل 2: خسارات فصل 3: مستثنیات دین پیوست ها

مؤلف: دکتر علی عباس حیاتی انتشارات: میزان