محصولات مرتبط
کتاب ایدئولوژی و ساز و برگ های ایدوئولوژیک دولت، نوشته ی لویی آلتوسر با ترجمه ی روزبه صدرآرا در نشر چشمه به چاپ رسیده است.
لویی آلتوسر، فیلسوف مارکسیست فرانسوی که نقش مهمی در نوسازی فهم دنیا از مارکسیسم داشته است، در این کتاب عنوان می کند که ساز و کار سرکوب گر دولت با ساز و کار ایدئولوژیک آن یکسان نیستند و ساز و کار سرکوبگر دولت، واحد و تک است در حالی که ایدئولوژیک ساز و کارهای بسیاری دارد. همچنین دستگاه سرکوب گر دولت به عرصه عمومی تعلق دارد و این در حالی است که ساز و کار ایدئولوژیک با بخش خصوصی در ارتباط است. نویسنده با نمایش تفاوت های میان این دو ساز و کار قصد دارد نشان دهد، نتیجه پروسه سرکوب گر دولتی که با خشونت کار می کند با سیستم ایدئولوژیکی که با اندیشه و تفکر سر و کار دارد، چه قدر می تواند متفاوت باشد. علاوه بر این جنبه های دیگر از تفکر مارکسیستی را نیز مطرح می کند که دانستن آن ها خالی از لطف نیست. آلتوسر بیان می دارد که هر کار تولیدی، ناچار است شرایط کار مانند ابزار و نیرو را بازتولید کند که دولت این بازتولید را با ساز و برگ ایدئولوژیک انجام میدهد. مثلا ایدئولوژی را از طریق مدرسه به نیروی کار آینده آموزش می دهد تا دولت به صورت خودجوش نیروی کار تربیت شده ای برای آینده داشته باشد و از آن بهره بگیرد.
برشی از متن کتاب
شاید لازم باشد اشارتی به این مطلب داشته باشم که خصلت تعیین کارکرد دوگانه ی (اولیه و ثانویه) سرکوب و ایدئولوژی چه در ساز و برگ های سرکوبگر و چه در دستگاه های ایدئولوژیک دولت، روشنگر ظهور و مناسبات ظریف آشکار و نهان بین مجموعه ساز و برگ های سرکوبگر و ایدئولوژیک دولت است. زندگی روزمره مصداق های فراوانی از این مناسبات را به ما ارائه می دهد که برای فهم ژرف تر آن ها و عبور از مرحله مشاهده، محتاج بررسی جزئیات آن هستیم. اما همین اشارت، راه فهم عامل وحدت بخش به مجموعه ظاهراً متفرق س.ا.د ها را به روی ما باز می کند: اگر واقعیت این است که در درجه اول با تکیه بر ایدئولوژی «کار میکنند» عاملی که سبب وحدت آنها در عین کثرت شان می گردد خود همین کارکرد است، زیرا ایدئولوژی موجود در آنها، به رغم تصور و چندگانگی و تضادهایش، در واقع همواره تحت تابعیت ایدئولوژی غالب - که ایدئولوژی طبقه حاکم است - وحدت می یابد. اگر واقعا باور داریم که طبقه حاکم، قدرت دولتی را (به صورت بی حدومرز، یا غالباً از طریق وحدت های طبقات یا اجزای آن طبقات قبضه کرده است) و بالنتیجه ساز و برگ سرکوبگر دولت را در اختیار دارد، پس می توانیم بپذیریم که همین طبقه حاکم در س.ا.د نیز فعال است. زیرا دست آخر، ایدئولوژی غالب، دقیقاً از طریق تضادهایش، در س.ا.د محقق می شود. البته مسلما این اقدام با لایحه ها و قوانین موجود در دستگاه سرکوبگر دولت و اقدام با ایدئولوژی غالب در ساز تفاوت وجود دارد که باید به جزئیات این تفاوت اشاره کرد. اما تفاوت نباید واقعیت عمیقا یکه ی این دو اقدام را از نظر دور بدارد. تا جایی که ما میدانیم یک طبقه نمی تواند همواره و همیشه قدرت دولت را قبضه کند. بی آنکه همزمان با آن استیلای (یا هژمونی) خود را بر س.ا.د و در درون این ساز و برگ ها اعمال نماید. من یک نمونه را برای اثبات این ادعا کافی می دارم و آن توجه خاص لنین به دگردیسی انقلابی س.ا.د آموزشی (علاوه بر دیگر چیز ها) است تا پرولتاریای شوروی که قدرت دولت را قبضه کرده بود، مجال یابد که آینده دیکتاتوری پرولتاریا و عبور به سوسیالیسم را ضمانت کند. این نکته آخر این امکان را برای ما به وجود می آورد که چرا ساز و برگ های ایدئولوژیک دولت می تواند نه فقط موضوع مبارزه طبقاتی - و غالباً در صورت سخت خود - بلکه جایگاه این مبارزه نیز باشند. طبقه (یا وحدت طبقات) قبضه کننده قدرتی نمی تواند به همان سادگی که به ساز و برگ سرکوبگر دولت فرمان می دهد در مورد ساز و برگ های ایدئولوژیک دولت نیز فرمان دهد. این نه تنها از این بابت است که طبقات سلطه گر پیشین می تواند مدت های مدیدی، جایگاه استوار خود را در س.ا.د حراست نمایند، بلکه همچنین بدان علت است که مقاومت طبقات استثمار شده می تواند، خواه با استفاده از تضادهای موجود در این ساز و برگ ها و خواه با احراز جایگاه های مبارزاتی در دل آنها، مجال یابد تا در این ساز و برگ ها رسوخ کند.
فهرست
مقدمه ای بر خوانش آلتوسر ایدئولوژی و ساز و برگ های ایدوئولوژیک دولت درباره بازتولید شرایط تولید بازتولید ابزار تولید بازتولید نیروی کار زیربنا و روبنا دولت از تئوری توصیفی تا تئوری به صورت کامل اصول تئوری مارکسیستی دولت ساز و برگ های ایدئولوژیک دولت درباره ی بازتولید روابط تولید درباره ی ایدئولوژی ایدئولوژی تاریخ ندارد ایدئولوژی بازنمایی رابطه ی تخیلی افراد است با شرایط واقعی هستی شان ایدئولوژی افراد را به مثابه سوژه ها مورد خطاب قرار می دهد یک نمونه: ایدئولوژی دینی مسیحی پی نوشت توضیحات
نویسنده: لویی آلتوسر مترجم: روزبه صدرآرا انتشارات: چشمه
مشخصات
- نوع جلد جلد نرم
- قطع رقعی
- نوبت چاپ 4
- تعداد صفحه 88
نظرات کاربران درباره کتاب ایدئولوژی و ساز و برگ های ایدوئولوژیک دولت
دیدگاه کاربران