کتاب چطور مثل انیشتین فکر کنیم؟

درباره کتاب چطور مثل انیشتین فکر کنیم 

این کتاب راجع به زندگی نامه و بیو گرافی انیشتین نیست. وی آن قدر شهرت دارد که زیست نامه اش تمام و کمال در سال های پیش و در دیگر کتاب ها منتشر شده است. اسمیت قصد نوشتن زیست نامه را ندارد و با مخاطب قرار دادن جوانان می خواهد با زبانی ساده، مخاطب را با انیشتین، طرز فکرش، شیوه ی زندگی در خانواده، فعالیت های اجتماعی  و حتی آثاری که از خود به جای گذاشته آشنا سازد. در کنار این ها نظر خود انیشتین را درباره ی مسائل مهمی از جمله دین، اخلاق، جنگ، صلح و غیره به طور صریح و یا ضمنی بیان می کند.

بنابراین با خواندن این کتاب مخاطب می تواند ادعا کند که انیشتین را به اندازه کافی می شناسد. همچنین هدف این کتاب نوعی آموزش جوانان و پرورش فکر آنان نیز است و در بخش هایی توضیح داده شده است که انیشتین، چه کتابی می خوانده یا چگونه مطالعه می کرده و حتی چگونگی نگرشش به دنیا و کائنات را هم ذکر کرده است.

البته قابل ذکر است که نویسنده با آوردن این مسائل قصد توصیه و نصیحت ندارد و می خواهد نوجوانان با زوایای شخصیتی انیشتین آشنا شوند تا بلکه از جنبه های مثبتش مطالبی بیاموزد. در ضمن نه فقط جنبه های مثبت انیشتین، بلکه جنبه های منفی روش زندگی وی هم در کتاب آمده است که این امر نشان می دهد می توان با تمام زوایای آشکار و پنهان زندگی اش آشنا شد. کتاب ابتدا با ذکر کردن وقایع مهم و برجسته ی زندگی خارق العاده ی انیشتین شروع شده و در ادامه به تک تک جزئیات زندگی وی با کلامی کاملاً ساده و قابل درک می پردازد.

برشی از متن کتاب چطور مثل انیشتین فکر کنیم 

نگاه متفاوت به جهان داشته باش! تخیل بسیار مهم تر از دانش است. دانش محدود است، اما تخیل می تواند تا فراسوی جهان پیش برود. آلبرت انیشتین، 1929 انیشتین به ادراک شهودی اعتقاد راسخ داشت و بر این عقیده بود که می توان به کمک چنین ادراکی هم راه با قدرت تخیل به فراسوی جهان سفر کرد. همین اعتقاد بود که به آلبرت جوان اجازه داد به دانش خود گام به گام شکل بدهد و راه های نوین خود را به سوی شناخت و دانش بشری بگشاید. او توانست با قدرت تخیل ( که به او این شهامت را بخشید تا زمام تاختن در کل کائنات را آزادانه به دست خود گیرد ) نگاهی متفاوت از نگاه گذشتگان خود به جهان داشته باشد.

آرتور کامپتون برنده ی جایزه ی نبل فیزیک درباره ی او نوشت: « انیشتین بزرگ است، زیرا دورنمای واقعی تری از دنیا را به ما نشان داده است. او به ما کمک کرد کمی واضح تر مشاهده کنیم که چگونه با دنیای اطرافمان پیوستگی داریم. » انیشتین از مهارت های لازم برای بیان نظرات منحصر به فردش برای دیگران برخوردار بود. نوشته های او بدون شک برای کسانی که دارای یک زمینه ی علمی متوسط هستند، چالش برانگیز است و چنین کسانی امکان دارد از با شگفتی به این که او چگونه با خرد و حکمت خود قوانین حاکم بر جهان را دگرگون کرد، شگفت زده شوند.

وقتی قرار شد انیشتین در سال 1910 کار آکادمیک خود را در دانشگاه پراگ آغاز کند، تعداد زیادی از دانشجویان او در دانشگاه زوریخ داد خواستی را امضاء کردند که در آن از مسئولان دانشگاه خواسته شده بود انیشتین را از ترک دانشگاه منصرف کنند. دانشجویان در نامه ای که امضا کردند، نوشتند: « پرفسور انیشتین با توانایی شگفت انگیزی که دارد، قادر است دشوارترین مسائل فیزیک تئوریک را آن قدر روشن و قابل فهم برای دانشجویان شرح دهد که برای ما شرکت در کلاس های او بسیار لذت بخش است. او بهترین رابطه را با تمام شنوندگانش برقرار می کند. »

به این ترتیب آلبرت برای دانشجویانش یک شخصیت فوق العاده و رویایی به حساب می آمد. او توانایی این را داشت که تئوری هایی را که به آنها آگاه بود، به بهتریم وجه به دیگران منتقل کند. این بدون شک استعداد ذاتی او بود. تشخیص دقیق اینکه او چگونه توانسته بود به این توانایی فوق العاده دست یابد، ناممکن به نظر می رسد. اما ما شواهدی در دست داریم که نشان می دهد چه عواملی او را قادر می ساخت اندیشه های پیچیده اش را به سادگی برای دیگران بیان کند. به عنوان مثال، ما اطمینان داریم که او بر خلاف اکثر ما شفاهی نمی اندیشید.

خود انیشتین یک بار در این باره گفته است : « من به ندرت و گاهی اصلاً به کمک واژه ها فکر نمی کنم. ابتدا موضوعی به ذهنم خطور می کند و بعد تلاش می کنم واژه هایی را بیابم که برای بیان آن موضوع مناسب هستند. » پس اگر انیشتین با واژه ها نمی اندیشید، چگونه مطلبی در ذهنش جرقه می زد؟ به نظر می رسد یک واقعیت فیزیکی که اغلب ما از فکر کردن درباره ی آن طفره می رویم،به فکر او خطور می کرد. انیشتین با رجوع به اثر فوق العاده ی ژاک هادامارد تحت عنوان « ذهن ریاضی دان: روانشناسی ابداع در ریاضیات » که در سال 1945 منتشر شد، توضیح می دهد که: « به نظر می آید واژه ها یا زبان، آن گونه که به کار برده یا صحبت می شوند، هیچ نقشی در مکانیسم فکری من ندارند. »

او سپس این گونه ادامه می دهد: « این نهاد های فیزیکی هستند که به صورت عناصری کمابیش واضح به اراده ی خودم به صورت تصاویر در ذهنم نقش می بندند و با هم ترکیب می شوند... » او اضافه می کند که این عناصر « در مورد من قابل رویت هستند و منجر به حرکات عضلانی می شوند. » انیشتین در اینجا بار دیگر به تشریحی شهودی در مورد اندیشه هایش می پردازد. این روند غیر شفاهی اندیشه ارتباطی عقیق با زبان ریاضی دارد، زبانی که از نظر انیشتین کلید کشف راز های طبیعی است.

او یک بار به یکی از دانشجویانش گفت که قادر است معادلات ریاضی را ببیند. و در مورد اینکه چگونه می توان یک فرمول مجرد ریاضی را مشاهده کرد، حتی درک خود را در مورد شکل فیزیکی آن فرمول به زبان آورد و به آن دانشجو توضیح داد. این مهارت شاید نتیجه شکل متمایز مغز انیشتین باشد که البته صحت آن هرگز اثبات نشده است.

• از نگاه نوابغ
• نویسنده: دانیل اسمیت
• مترجم: سیامک دشتی
• انتشارات: ایران بان