کتاب هستی و نیستی | ژان پل سارتر

درباره‌ی کتاب هستی و نیستی ژان پل سارتر

کتاب هستی و نیستی اثر ژان پل سارتر با ترجمه‌ی مهستی بحرینی توسط انتشارات نیلوفر منتشر شده است. کتاب هستی و نیستی از مهم‌ترین و برجسته‌ترین آثار قرن بیستم، در حوزه‌ی فلسفه اگزیستانسیالیسم است. بسیاری از فلاسفه این کتاب را مهم‌ترین کتاب سارتر دانسته‌اند. از نقطه نظر سارتر، انسان تمام حواس‌اش معطوف به محیط خویش است و به محیط خود توجه دارد، نه به چیز دیگر! او متوجه دیگری نیست، اما وقتی حضور دیگری امکان می‌یابد، مرکزیت جهان ما از بین می‌رود و حضور ما هم معطوف به حضور دیگری است.

به زعم سارتر، نیستی، هستی را ازهر سو احاطه کرده و این دو با هم در تعامل‌اند. در واقع نیستی در دل هستی جای دارد. اساس نیستی نفی است. حال پرسش او این است؛ که آیا باید از جهان به نیستی برگشت، یا هستی را برگزید! در باب عشق هم سارتر معتقد است، عشق آن چیزی نیست که تعریف شده است. از بعد دیگری، میل به دوست داشته شدن است. عشق تملک نیست، امکان آزادی است. مقوله شهوت هم به همین شکل است. هدف تنها به تصاحب در آوردن جسم دیگری است.

بخشی از کتاب هستی و نیستی؛ ترجمه‌ی مهستی بحرینی

پیش تر به نوعی مشابهت میان رفتارهایی که انسان در برابر هستی دارد و رفتارهایی که در برابر ((نیستی)) اختیار می کند، پی برده ایم؛ از این رو بلافاصله دچار این وسوسه می شویم که هستی و نا-هستی را در جزئ مکمل واقعیت، همانند تاریکی و روشنایی به شمار آوریم: روی هم رفته، سروکارمان با دو مفهومی است که کاملا همزمانند و برای پدید آوردن موجودات به گونه ای با هم می پیوندند که بررسی آنها به طور جداگانه کار بیهوده ای است.

فهرست

فهرست کتاب هستی و نیستی؛ انتشارات نیلوفر

در آمدی بر جستجوی هستی

1. تصور پدیده

2. پدیدهء هستی و هستی پدیده

3. نفس اندیشندهء (کوگیتو) پیشاتاملی و هستی ادراک

4. هستی امر مدرک

5. برهان وجودی

6. هستی- در – خود

بخش نخست: مسئله نیستی

فصل نخست: منشا نفی

1. پرسش

2. نفی ها

3. مفهوم دیالکتیکی نیستی

4. منشاء نیستی

فصل دوم: سوء نیت

1. سوءنیت و دروغ

2. رفتارهای مبتنی بر سوءنیت

3. (نیت) سوءنیت

بخش دوم: هستی – برای – خود

فصل نخست: ساختارهای بی واسطه برای- خود

1. حضور در خود

2. واقع بودگی هستی برای- خود

3. برای – خود و هستی ارزش

4. برای – خود و هستی امکانات

5. خود و مدار هویت

فصل دوم : زمان بندی

1. پدیدار شناسی ابعاد سه گانه ی زمان بندی

2. هستی شناسی زمان بندی

3. زمان بندی اصلی و زمان بندی روانی: تامل

فصل سوم: استعلا

1. شناخت همچون نوعی رابطه میان برای – خود و در – خود

2. تعین به مثابه نفی

3. کیفیت و کمیت، امکان، ابزار بودگی

4. زمان جهان

5. شناخت

بخش سوم: برای – دیگری

فصل نخست: وجود دیگری

1. مشکل

2. مهلکه ی خود مداری

3. هوسرل، هگل، هایدگر

4. نگاه

فصل دوم: جسم

1. جسم به مثابه هستی- برای – خود – واقع بودگی

2. جسم – برای- دیگری

3. سومین بعد هستی شناختی جسم

فصل سوم: روابط عینی با دیگری

1. نخستین رویکرد به دیگری: عشق، زبان، ماروخیسم

2. دومین رویکرد به دیگری: بی اعتنایی، شهوت ، کینه، سادیسم

3. «هستی – با» و «ما»

بخش چهارم: داشتن، کردن ، بودن

فصل نخست: بودن و کردن:آزادی

1. نخستین شرط کنش آزادی است

2. آزادی و واقع بودگی، موقعیت

3. آزادی و مسولیت

فصل دوم: کردن و داشتن

1. روانکاوی وجودی

2. کردن و داشتن: تملک

3. کیفیت به مثابه آشکارکننده هستی

نتیجه

1. در- خود و برای- خود: آراء اجمالی متافیزیک

2. دیدگاه های اخلاقی

نویسنده

درباره‌ی ژان پل سارتر

ژان پل سارتر به سال 1905 در پاریس زاده شد. پدرش که افسر نیروی دریایی فرانسه بود دو سال پس از تولد کودک در هند و چین (ویتنام) درگذشت. مادر به خانه پدری بازگشت و ژان پل به سرپرستی پدربزرگِ مادری که معلم زبان فرانسه بود بزرگ شد. کودک نزد پدربزرگ، تنها مرد خانه، بسیار عزیز بود. مادر همسر دیگری نگرفت جز هنگامی که پسرش به سن دوازده رسید. ژان پل در این محیط، هم در میان کتاب و هم در میان زندگی بورژوایی، بزرگ شد. تأثیر این دوران و این شیوه زندگی در اندیشه او بسیار است: (من هیچ گاه احساس مالکیت نکردم، زیرا یا در خانه پدربزرگ بودم یا در خانه ناپدری، هیچ گاه در خانه خودم نبودم. نیازهای زندگی ام را دیگران رفع می کردند.) بعدها در سراسر زندگی خود، چه هنگام تهی دستی چه هنگامی که از بابت کتاب های خود حق تالیف کلان می گرفت، هرگز درصدد اندوختن پول برنیامد: (هیچ وقت هیچ چیز نداشتم، ولی از ناداری رنج نبرده ام.) در دامان این زندگی با شیوه زندگانی بورژوایی، (بورژوای مطمئن از امنیت و تکلیف ها و به ویژه از حقوق خود)، آشنایی کامل یافت. انتقاد تند از این نحوه زندگی را، تا آن جا که مربوط به دوره کودکی است، در داستان (کودکی کارفرما) (ما در مجموعه داستان های دیوار) می بینیم و دنباله آن را در رمان تهوع و زندگی نامه کودکی ژان پل را در کتاب واژه ها. از هشت سالگی چیزهایی شبیه رمان می نوشت و پیش از آن قصه هایی به تقلید از لافونتن مشق می کرد. در هفده سالگی با دوستش پل نیزان مجله ای به راه انداخت به نام مجله کوچک بی عنوان. سپس وارد دانش سرای عالی پاریس شد که گذراندن امتحان آن سخت دشوار است. در آن جا فلسفه خواند و با سیمون دوبووار آشنا شد. در سال 1925 با خواندن کاپیتال و ایدئولوژی آلمانی با اندیشه مارکس آشنایی یافت. به سال 1929، پس از پایان تحصیلات، در شهر لهاور معلم فلسفه شد. در این زمان بیشتر آثار کافکا و رمان های آمریکایی و حتی داستان های پلیسی می خواند. از سال 1931 زندگی ادبی و فلسفی اش تکوین یافت. زیاد می خواند و زیاد می نوشت. در بندر لهاور طرح رمان تهوع را ریخت، اما پیش از نوشتن آن رمانی به نام شکست و چند اثر تحقیقی نوشت و به ناشران داد که هیچ کدام را قابل چاپ ندانستند. نخستین نمایشنامه او نیز به نام باریونا هیچ گاه چاپ نشد. در سال های 1933 و 1934 در برلین به مطالعه فلسفه هوسرل و هایدگر پرداخت. پدیدارشناسی هوسرل توجهش را جلب کرد و بر اساس آن درصدد برآمد تا به دنبال روان شناسی فروید و برای اصلاح آن (روانشناسی ترکیبی) را بنیاد نهد. معتقد بود که اندیشه بورژوایی و روان شناسی فروید (تحلیلی) و (تفردی) است، یعنی به موجب آن (فرد آدمی، این جزء جامد و تجزیه ناپذیرِ حاملِ طبیعت بشری، چون یک نخود در کیسه نخود قرار دارد: محدود، در بسته و ارتباط ناپذیر... بنابراین اصل، بشر بشر است، همچنان که دایره دایره است: یک بار برای همیشه. بر طبق این نظر فرد آدمی، چه بر تخت شاهی چه بر روی خاک، فطرتاً همان است که هست.)

• نویسنده: ژان پل سارتر
• مترجم: مهستی بحرینی
• انتشارات: نیلوفر