کتاب مبانی علم اقتصاد | محمود روزبهان

درباره‌ی کتاب مبانی علم اقتصاد محمود روزبهان

ساختار کتاب مبانی علم اقتصاد اثر محمود روزبهان از انتشارات مرکز نشر دانشگاهی به گونه‌ای است که در پایان تمام فصل‌ها، پس از «پرسش و تمرین»، بخشی به نام «واژه‌های کلیدی» گنجانده شده است و هدف از آن تکرار واژه‌های مهمی می‌باشد که در آن فصل آمده است. در پایان کتاب، در بخش واژه‌نامه، معادل‌های انگلیسی این واژه‌ها به ترتیب حروف الفبا آورده شده‌اند تا خواننده‌ی کتاب با معادل‌‌های انگلیسی واژه‌های مهم فصل‌ها نیز آشنا شود.

اقتصاد یکی از شاخه‌های علوم اجتماعی است و به یقین شاخص‌ترین آنهاست، زیرا اولاً مسائل اقتصادی و مادی در زندگی بشر امروزه اهمیت فراوانی دارد و ثانیاً روابط اقتصادی را می‌توان بسیار دقیق‌تر از علوم اجتماعی دیگر بیان کرد.

به منظور تسهیل در تحلیل، اقتصاد را از نظر موضوعی به دو بخش کلی یعنی اقتصاد خرد و اقتصاد کلان تقسیم می‌کنند. به همین سبب محمود روزبهان در کتاب مبانی علم اقتصاد تلاش کرده تا مطالب این علم را به اجمال در قالب اقتصاد خرد و کلان مطرح و بررسی نماید.

به استثنای فصل اول کتاب مبانی علم اقتصاد روزبهان که تاریخچه‌ی کوتاهی از چگونگی پیدایش و تکامل علم اقتصاد را دربردارد، 9 فصل به مباحث اقتصاد خرد (فصل‌های دوم تا هشتم، به علاوه‌ی فصل‌های شانزدهم و هفدهم) و 9 فصل به مبانی اقتصاد کلان (فصل‌های نهم تا پانزدهم به علاوه‌ی فصل‌های هجدهم و نوزدهم) اختصاص یافته است.

بخشی از کتاب مبانی علم اقتصاد محمود روزبهان

1-7 تعریف علم اقتصاد

در طول دویست و چند سالی که از عمر علم اقتصاد می گذرد تعاریف متعددی از علم اقتصاد شده است. به منظور آشنایی خواننده، در زیر چند نمونه از این تعاریف ذکر می‌شود.

آدام اسمیت علم اقتصاد را علم ثروت می نامد. به عقیده ی وی «اقتصاد علمی است که در آن چگونگی تولید، مصرف و توزیع ثروت بررسی می‌شود.» جان هیکس علم اقتصاد را علمِ منطقِ انتخاب کردن می‌داند. به نظر وی «اقتصاد علم مطالعه و بررسی چگونگی انتخاب اقتصادی انسان در زندگی است.»

لیونل رابینز علم اقتصاد را علم تخصیص اقتصادی منابع تولید می‌داند. به عقیده ی وی «علم اقتصاد به مطالعه ی رابطه ی بین منابع و عوامل تولید کمیاب که موارد استفاده ی مختلف دارند و هدف‌ های مادی که نامحدودند می‌پردازد.»

بر اساس تعریف بالا، امروزه علم اقتصاد را «علم بهینه یابی» نیز می نامند. به همین لحاظ در به کارگیری مناسب عوامل و منابع محدود تولید در جهت رفع نیازها و خواسته های نامحدود بشر از روش های بهینه یابی نیز استفاده می شود.

بالاخره، پُل ساموئلسن علم اقتصاد را اینگونه تعریف می کند:

علم اقتصاد بررسی روش هایی است که بشر با یا بدون استفاده از پول برای به کار بردن منابع کمیاب تولید به منظور تولید کالاها و خدمات طی زمان برمی‌گزیند. همچنین، بررسی راه هایی است که او برای توزیع کالاها  و خدمات بین افراد و گروه ها در جامعه به منظور مصرف در حال و آینده انتخاب می‌کند.

1-8 پرسش های اساسی هر نظام اقتصادی

مهم ترین مسائل مورد بحث در اقتصاد به تولید، مبادله و توزیع مربوط می‌شود، به همین سبب هر جامعه‌ای، صرف نظر از سازمان سیاسی آن، باید به سه پرسش اصلی اقتصادی پاسخ دهد. این پرسش‌ها عبارتند از:«چه چیز تولید کند»، «چگونه آن را تولید کند» و «برای چه کسی تولید کند».

منظور از «چه چیزی تولید کند» نوع و مقدار کالاها و خدماتی است که باید تولید شود. «چگونه آن را تولید کند» ترکیبِ عواملِ مختلف و روش های به کار رفته در تولید را در بر می‌گیرد. «برای چه کسی تولید کند» نحوه ی توزیع کالاها و خدمات تولیدی بین مصرف‌کنندگان در جامعه را شامل می‌شود. علت طرح این پرسش ها این است که منابع (و بنابراین کالاها) کمیاب اند.

هر جامعه‌ای با توجه به منابع محدودش باید به طریقی تصمیم بگیرد که چند واحد مسکن و مدرسه بسازد، چه تعداد اتومبیل و موتور سیکلت و دوچرخه تولید کند، چه مقدار غذا و خدمات بهداشتی ارائه دهد، و چه مقدار کالاهای نظامی تولید کند. پرسشی فرعی تر از این پرسش های کلی این خواهد بود که چند واحد مسکن لوکس و چند واحد آپارتمان ارزان قیمت بسازد، چه تعداد اتومبیل لوکس و چه تعداد اتومبیل ارزان قیمت تولید کند، چند واحد مدرسه و چند واحد بیمارستان و بالاخره چه تعداد تفنگ و چه تعداد تانک بسازد.

هر کالایی، همچون اتومبیل، مسکن، مواد غذایی و خدماتی مانند خدمات بهداشتی و تعلیم و تربیت را می‌توان با روش‌های مختلف فنی و ترکیباتِ گوناگون نیروی کار - سرمایه - زمین تولید کرد. بدین سبب تعیین  به کارگیری کدام روش (یا روش ها) و ترکیباتِ مختلفِ موجود اهمیت می‌یابد. بالاخره، نحوه ی توزیع درآمد بین طبقات مختلف تعیین کننده ی مقدار و نوع کالاهایی خواهد بود که هر گروه و طبقه ای در جامعه از آن بهره مند خواهند شد.

خرید کتاب مبانی علم اقتصاد اثر روزبهان

کتاب مبانی علم اقتصاد به قلم محمود روزبهان توسط مرکز نشر دانشگاهی به چاپ رسیده است. این کتاب جزء بهترین کتاب های دانشگاهی اقتصاد به حساب می‌آید.

فهرست

1- چگونگی پیدایش و تکامل مهر اقتصاد
2- تقاضا، عرضه و تعادل
3- تقاضا، عرضه و کشش
4- نظریۀ تقاضای مصرف کننده و مطلوبیت
5- هزینۀ تولید
6-قیمت و تولید در بازار رقابت کامل
7- قیمت و تولید در بازار انحصار کامل
8- قیمت و تولید در بازارهای «رقابت انحصاری» و «انحصار چندجانبه»
9- اقتصاد کلان و حسابداری ملی
10- مصرف، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری
11- تعیین سطح تعادلی درآمد ملی
12- اثر سیاست مالی بر درآمد ملی
13- نقش پول و اهمیت آن در اقتصاد
14- نقش عرضۀ پول در چرخۀ فعالیت های اقتصادی
15- ادوار اقتصادی، اشتغال و بیکاری، و تورم
16- تقاضا برای منابع اقتصادی (عوامل تولید)
17- روش تعیین قیمت منابع اقتصادی
18- رشد اقتصادی
19- تجارت و مالیۀ بین الملل