کتاب سوانح – احمد غزالی

کتاب سوانح اثر احمد غزالی به روایت قاسم کشکولی توسط نشر ثالث به چاپ رسیده است.

غزالی در این اثر با پرداختن به روانشناسی عشق که به جرات می توان گفت عمیق ترین اثری است که تاکنون در این حوزه در ادب پارسی نوشته شده و به قول هلموت ریتر که این اثر نخستین بار توسط او به ایرانیان معرفی شد، «مشکل بتوان کتابی یافت که روان شناسی را تا چنین مرتبه بلندی به بررسی نشسته باشد.» در اوج حاکمیت مرد سالار به زن – معشوق – «هر چه عز و جباری و استغناء و کبریایی است در قسمت عشق، صفات معشوق آمد و هر چه مذلت و ضعف و خواری و افتقار و نیاز و بیچارگی بود نصیب عاشق آمد.» (متن کتاب) برتری داده و با ارائه تفکری انتقادی ریای عشاق آسمانی را برملا ساخته است. آنچه در این اثر برای وی اهمیت دارد خود عشق است نه قبله عشق پس عشق را از زوایای مختلف واکاوی می کند تا خواننده ی عاشق پیشه و خیالی وی هر زمان درماند بدان تعلل کند و عطشش فرو نشیند. دوستی درخواست می کند و نبوغ غزالی کلمات را به رقص درمی آورد تا یکی از موجزترین شاهکارهای ادبیاتمان رقم بخورد. و شاید از همین سبب این چنین مغضوب حکمای سنت گرای وقت در طول دوره ها بوده است. به تعبیر دیگر غزالی را باید پایه گذار «مکتب اصالت عشق» دانست، مکتبی که تحقیقا بر روی تمام نحله ها و مکاتب صوفیه پس از خود تاثیر مستقیم داشته که قطب تمامی این مکاتب بوده به نحوی که می توان به وی لقب «پیامبر عشق» داد. شاید همین روست که تفکرات وی را به چوبه دار دارد. بارزترین نمونه اش شاگرد مشهورش عین القضات همدانی است که در سن 33 سالگی به جرم ارتداد سنگسار می شود.