کتاب سخن شیرین پارسی | انتشارات سمت

درباره‌ی کتاب سخن شیرین پارسی انتشارات سمت

اهمیت نگارش درست و ضرورت آشنایی با زبان و ادبیات فارسی، برای همه ی دانش آموختگانِ دانشگاه ها بر کسی پوشیده نیست. اما آن چه بیش از این اهمیت دارد، چگونگی این آشنایی و شیوه های آموزش است. در واقع بدون درک صحیح از زمان و بدون شناخت درست از مخاطبان ویژه‌ی این درس، هرگز نمی توان کتاب شایسته‌ای برای آنها تألیف و تدوین کرد، به ویژه آن که در شرایط کنونی، شاهد حضور نسلی جدید هستیم که زیبایی شناسی، سلیقه و رفتار آنها با گذشته بسیار تفاوت کرده است.

اما مؤلفان کتاب سخن شرین پارسی از انتشارات سمت، بر پایه‌ی تجربه‌های چندین ساله‌ی خود در تدریس دروس دانشگاهی و شناخت خوبی که از سلیقه‌ی دانشجویان نسل جدید کسب نموده‌اند، توانسته‌اند کتابی درخور و شایسته را تدوین نمایند. آنها، به منظور ایجاد هماهنگی با آموخته های پیشین مخاطبان و پرهیز از تکرار متون از پیش آموخته شده، تمامی کتاب‌هایی که در دوره‌ی راهنمایی و دبیرستان آموزش داده می‌شوند را به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار داده‌اند و کتاب سخن شیرین پارسی جمعی از نویسندگان را در ۶ فصل به رشته‌ی تحریر درآورده‌اند.

طراحی و تدوین این فصل‌ها، به گونه‌ای صورت گرفته است که دانشجویان بتوانند در آموزش به طور فعال شرکت داشته باشند. در همه‌ی این فصول، بخشی با عنوان «تمرین نوشتن» در نظر گرفته شده است که در این بخش، دانشجویان به گونه‌ی عملی، از ساده‌ترین شکل‌های نوشتاری تا نوشته‌های کامل ادبی را تجربه می‌کنند. همچنین، متونی از گذشته و معاصر گزینش شده است که با ذوق و سلیقه‌ی دانشجویان سازگار می‌باشد.

این متون در سراسر کتاب سخن شیرین پارسی، برای ایجاد تنوع در طول نیمسال آموزشی به طور مناسبی توزیع گردیده‌اند. گفتنی است که در تنظیم این کتاب، از منابع معتبر و دست اولی استفاده گردیده که نشانی همگی آنها در کتاب ذکر گردیده است. هم چنین فهرست برخی از واژه‌ها و ترکیب‌های دشوار همراه با معانی آنها، برای دستیابی آسان تر دانشجویان، در نظر گرفته شده است.

تدبیر ویژه برای آموزش شیوه‌های برقراری ارتباط با متون ادبی از دیگر ویژگی‌های کتاب سخن شیرین پارسی صیادکوه می‌باشد که برای فراهم شدن این مقصود چندین تفسیر و نقد مناسب، در کنار برخی از سروده‌ها و نوشته‌ها آورده شده است؛ از جمله تفسیرهایی بر آثاری از سعدی، حافظ، نیما و شفیعی کدکنی.

بخشی از کتاب سخن شیرین پارسی صیادکوه و پارسا

فصل نخست

نیایش واره ها

1. شب

شب فرو می افتد

و من تازه می شوم

از اشتیاق بارشِ شبنم.

نیلوفرانه

به آسمان دهان باز می کنم.

ای آفریننده ی شبنم و ابر

آیا تشنگیِ مرا پایان می دهی؟

تقدیر چیست؟

می خواهم از تو سرشار باشم.

2. وهم سبز

تمام حفره های شب را می کاوم؛

بر فطرت خزه ها دست می سایم

که به انتشار عطر تو

بر سنگ ها پهن شده اند؛

یک وهم با رؤیاهای سبز

در مزرعه می خواند.

من فکر می کنم آنجا

عطر تو

دگرگون کننده تر

به گوش می رسد.

3. شانه های سنگی

گاهی آنقدر واقعیت داری

که پیشانی ام به یک تکه ابر سجده می برد،

به یک درخت خیره می شوم،

از سنگ ها توقع دارم

مهربانی را.

باران بر کتفم می بارد،

دست هایم هوا را در آغوش می گیرد؛

شادی، پایین تر از این مرتبه است

که بگویم چقدر.

گاهی آنقدر واقعیت داری

که من

صدای فرو ریختن

شانه های سنگی شیطان را می شنوم.

توضیح

آثار هنری را می توان از دیدگاه های مختلف نگریست و برای آن معناهای گوناگونی جست. برخی از نظم های گذشته، تنها حامل یک معنا بوده اند؛ اما اشعار موفق – هم چون سروده های حافظ – تأویل پذیرند و معناهای گوناگونی را بر می تابند. کسانی که این اشعار را به معانی واحد و قطعی محدود می کنند، بر بسیاری از زیبایی های هنری این آثار چشم می بندند.

این ویژگی (محدود نبودن به معنی واحد) در فهم شعر معاصر، بیش از شعر گذشته، کار گشاست. بسیاری از این سروده ها را باید با دقت خواند، فهمید، درک کرد و لذت برد. اما نباید آن را در قفس معنایی واحد و قطعی زندانی کرد.

پرسش و پژوهش

• تاکنون درباره ی شعر سخنان زیادی شنیده اید، به نظر شما آیا وزن عروضی از عناصر اصلی شعر به شمار می آید یا خیر؟ به عبارت دیگر آیا شعر فارسی بدون وزن عروضی امکان وجود دارد؟

توضیح دهید.

• از نظر شیوه ی بیان (حقیقی، مجازی) نیایش واره ها را بررسی کنید و شگردهای هنری برجسته ای را که شاعر در سرودن این اشعار به کار گرفته، شناسایی کنید.

اهمیت زبان فارسی

زبان ابزاری است که برای ارتباط و تفاهم میان مردم پدید آمده است ودر پیدایی آن از آواها، به عنوان نشانه های زبانی استفاده شده است. از ترکیب آواها واژه ای به دست می آید که دلالت بر همان موضوع و مفهومی دارد که برای آن وضع شده است. بنابراین کسانی می توانند از این نشانه های زبانی استفاده کنند که از پیش مدلول آن نشانه ها را بدانند. انتخاب و چگونگی ترکیب آواها به هر گونه که باشد، نقشی که بر عهده دارند یکسان است و آن ایجاد ارتباط میان مردم است.

کتاب سخن شیرین پارسی به نویسندگی اکبر صیادکوه، کاووس حسن لی، منیژه عبداللهی و سید احمد پارسا در انتشارات سمت به چاپ رسیده است. این کتاب جزء بهترین کتاب های دروس عمومی دانشگاه به حساب می‌آید.