کتاب دین در ایران عصر پهلوی دوم | فاطمه فرامرزی

درباره‌ی کتاب دین در ایران عصر پهلوی دوم

مطالعات در کشور ما در خصوص حوزه‌ی دین، از رعایت اصول علمی بدورند؛ به طوری که در این‌باره خلایی جدی مشاهده می‌شود و ضرورت انجام پژوهش علمی و به خصوص جامعه‌شناختی را در این‌باره آشکار می‌نماید. از جمله دلایل دیگری که اهمیت پرداختن بدین موضوع را آشکار می‌سازد، عبارتند از:

1-بدیع بودن موضوع بررسی ساختار و تغییر و تحولات مربوط به میدان دینی و ابعاد مختلف آن از دیدگاه جامعه‌شناختی.

2-سکوت یا عدم توجه، به نفوذ و کارکرد دینی روحانیت به عنوان مهمترین عنصر میدان دینی در جامعه‌ی ما و به تبع آن موقعیت موثری که در حوزه‌های مختلف جامعه دارد، انگیزه‌ی اصلی محقق برای انجام این مطالعه است.

3-هم‌چنین بررسی سیر تحول ساختار حوزه‌ی دینی و عوامل موثر بر آن و در عین حال تاثیراتی که در تحولات اجتماعی دارد، حائز اهمیت است.

4-به نظر می‌رسد فقدان آثاری که حاوی تجزیه و تحلیل‌های تاریخی و سیاسی بی‌طرفانه در مورد ابعاد مختلف میدان دینی به خصوص سازمان روحانیت باشد، به اندازه‌ی کافی اهمیت پرداختن به موضوع فوق را روشن می‌سازد، زیرا آثار و منابع موجود ضمن آن که تحلیلی جامعه‌شناختی به دست نمی‌دهند، غالبا به ذکر تاریخ سیاسی پرداخته و با نگاهی جانب‌دارانه پس از انقلاب اسلامی نوشته شده‌اند. به علاوه، این آثار نیز کمتر به چرایی و پگونگی تغییرات ساختاری و تحولات درونی و بیرونی تشکیلات روحانیت و دیگر تحولات حوزه‌ی دینی اشاره داشته‌اند.

در جامعه ما روحانیان به عنوان داعیه‌داران اصلی دین مطرح هستند. آنان خود را متولیان اصلی این امر دانسته و اساسا بخش اعظم ابزار و منابع تولید خدمات و کالاهای دینی را در اختیار دارند. بر این اساس، رابطه‌ی تنگاتنگی میان روحانیت و باز تولید دین وجود دارد. بنابراین مطالعه‌ی کارکرد سازمانی و تشکیلاتی روحانیت، نحوه‌ی پیدایی این تشکیلات، تغییر موقعیت آنان در اجتماع و منافع و تعلقات مادی و عقیدتی آنها، نحوه‌ی تعامل و مناسبات دین و جامعه را برای ما قابل فهم‌تر می‌کند. لذا به منظور درک این کارکردها در تحقیق حاضر ساختار و فرآیند تکوین حوزه‌ی دینی با تاکید بر سازمان روحانیت در ایران عصر پهلوی دوم مورد بررسی قرار می‌گیرد.

کتاب دین در ایران عصر پهلوی دوم (1351 – 1320) به قلم فاطمه فرامرزی توسط نشر علم به چاپ رسیده است.