کتاب درس هایی از عقود معین 2 | ناصر کاتوزیان

درباره‌ی کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی؛ درسهایی از عقود معین 2 کاتوزیان

کتاب درسهایی از عقود معین جلد 2 نوشته‌ی ناصر کاتوزیان دربرگیرنده‌ی اهم موضوعات عقود است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به وکالت، رهن اشاره کرد. عقودی که در قانون دارای عنوان معین هستند را، عقود معین می نامند که قانون گذار شرایط خاص تحقق آن را بیان کرده است. مطالعه ی این عقود برای دانشجویان حقوق مدنی و وکلا بسیار حائز اهمیت است و این در حالی است که متاسفانه در قانون مدنی، عقود معین به طور پراکنده و بدون هیچ نظمی نگاشته و تنظیم شده اند و این موضوع مطالعه ی عقود معین را برای مخاطبین خودش دشوار می کند.

از این رو، دکتر ناصر کاتوزیان در سری کتب چند جلدی حقوق معین خود، عقود معین را به صورت منظم طبقه بندی کرده است که مطالعه را مخاطبان بسیار آسان تر می کند. هم چنین در این کتب با زبانی روان، عقود مختلف را به صورت کاربردی مورد بررسی قرار داده است.

جلد دومِ این سری از کتاب ها متشکل از 7 قسمت می باشد که عبارتند از: 1- عقد ودیعه، 2- عقد عاریه، 3- عقد حواله، 4- عقد وکالت، 5- عقد ضمان، 6- عقد کفالت، 7- عقد رهن

قسمت های اول و دوم، اصل حاکمیت اراده در بیع، انحلال ودیعه، تعهدهای امین و امانت گذار، انعقاد و آثار عاریه، تعهدهای مستعیر و معیر و ... را شرح می دهند. قسمت های سوم و چهارم، تراضی، اهلیت دو طرف، آثار وکالت نسبت به دو طرف و نسبت به شخص ثالث، فسخ و انفساخ وکالت، اثر ضمان بین ضامن و مضمون له و ... را ارائه می کنند.

قسمت های پنجم و ششم، مخاطب را با ماهیت حواله، چگونگی انعقاد حواله، انحلال قهری و ارادی، رابطه کفیل و مکفول له، سقوط تعهد کفیل و ... آشنا می کنند و نهایتاً بخش هفتم، قواعد عمومی انعقاد رهن، شرایط ضمن عقد، آثار رهن در رابطه قراردادی و اشخاص ثالث و ... را شرح می دهد.

بخشی از کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی؛ درسهایی از عقود معین 2 کاتوزیان

عقد ودیعه

فصل اول: انعقاد و انحلال ودیعه

مبحث اول: اصل حاکمیت اراده در بیع

9‐ لزوم ایجاب و قبول:

برای انعقاد ودیعه، باید مالک و امین اراده خود را به گونه‌ ای اعلام کنند و اعلام اراده‌ ها به هم ارتباط پیدا کند. برخلاف نظر کسانی که رکن اصلی ودیعه را اذن امانت گذار می دانند و اراده امین را در ایجاد رابطه حقوقی موثر نمی دانند، در نظر نویسندگان قانون مدنی، ودیعه، مانند سایر عقود، از ترکیب و جمع ایجاب و قبول به وجود می آید: چنان که در ماده 608 ق. م. ، برای دفع هر گونه توهمی، آمده است که :《 در ودیعه قبول امین لازم است، اگر چه به فعل باشد》.

بنابراین، اگر کسی مالی را به قصد ایداع نزد دیگری نهد یا در ملک او قرار دهد، تا زمانی که او ودیعه را نپذیرفته است، رابطه قراردادی بین آنان به وجود نمی آید (ماده 623 ق. م. ).

ولی، لزومی ندارد که ایجاب و قبول به وسیله الفاظ بیان شود. به ویژه در مورد قبول ودیعه، ممکن است امین عملی کند که حاکی از پذیرفتن امانت باشد: چنان که، باز گذاردن پارکینگ و ظاهر مربوط به قبول اتومبیل در آن برای پذیرفتن ایجابی که به وسیله ورود در محوطه پارکینگ بیان شده است، کافی به نظر می ‌رسد.

همچنین، گاه سکوت شخصی که مال به او سپرده می ‌شود، اگر همراه با قرائنی شود که دلالت بر قبول امین ‌کند، ودیعه را منعقد می سازد. برای مثال، اگر شخصی به دکان آشنایی رجوع کند و از او بخواهد که بسته ای را چند ساعت برای او نگاه دارد و صاحب دکان هیچ نگوید سکوت او به منزله قبول ودیعه است. پس اگر بعد از رفتن مالک او نیز دکان را رها کند و بسته به سرقت رود، نمی ‌تواند، بدین بهانه که امانت را نپذیرفته است، خود را از مسئولیت ناشی از این تفریط مصون بداند.

10‐ اثر قبض:

چنان که گفته شد، ودیعه از عقود 《رضایی》است و قبض در وقوع آن نقشی ندارد. بنابراین، پس از تراضی دو طرف نیابت تحقق می یابد و کسی که باید از مال نگاهداری کند امین است و به همین جهت می‌ تواند بدون این که نیازی به اذن دوباره مودع باشد، مورد امانت را به تصرف خود در آورد.

با وجود این، چون ودیعه عقد جایزی است و پیش از سپردن مال به امین هیچ التزامی به وجود نمی ‌آورد، اثر قبض را در تحقق تعهد نباید انکار کرد. زیرا از تاریخ تسلیم مال به امین است که او متعهد به نگاهداری و بازگرداندن آن می ‌شود. در این دوران نیز او حق دارد که عقد را بر هم زند، ولی هیچ گاه نمی‌ تواند اظهار از آثار تسلیم آزاد شود و ناگریز باید تا زمان رد مال به صاحبش آن را نگاهدارد. ...

کتاب دروه مقدماتی حقوق مدنی کاتوزیان (درس هایی از عقود معین) «جلد 2: ودیعه، عاریه، وکالت، ضمان، حواله، کفالت، رهن» به قلم دکتر ناصر کاتوزیان توسط نشر گنج دانش به چاپ رسیده است.

فهرست

عقد ودیعه

عقد عاریه

عقد وکالت

 عقد ضمان

 عقد حواله

 عقد کفالت

عقد رهن

• ودیعه - عاریه - وکالت - ضمان - حواله - کفالت - رهن
• مولف: دکتر ناصر کاتوزیان
• انتشارات: گنج دانش