کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (عقود معین 1) | ناصر کاتوزیان

درباره‌ی کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی؛ درسهایی از عقود معین 1 دکتر کاتوزیان

کتاب حقوق مدنی؛ درسهایی از عقود معین جلد 1 نوشته‌ی دکتر ناصر کاتوزیان به عقود معین پرداخته شده است. عقود معین، عقودی هستند که در قانون دارای عنوان معین می باشند و قانون گذار شرایط خاص تحقق آن‌ها را بیان کرده است؛ متأسفانه در قانون مدنی، عقود معین به طور پراکنده و بدون هیچ نظمی نگاشته و تنظیم شده‌اند و همین موضوع مطالعه‌ی آن‌ها را دشوار می‌کند.

دکتر ناصر کاتوزیان در سری کتاب های چند جلدی حقوق معین خود، عقود معین را به صورت منظم طبقه‌بندی نموده است که مطالعه این عقود را بسیار آسان‌تر می‌کند و علاوه بر آن با زبانی روان، عقود مختلف را به صورت کاربردی مورد بررسی قرار می‌دهد. جلد اول این مجموعه از انتشارات گنج دانش، تحت عنوان حقوق مدنی (درس هایی از عقود معین 1) متشکل از 6 قسمت می‌باشد که عبارتند از: 1- عقد بیع 2- عقد اجاره 3- عقد قرض 4- عقد جعاله 5- عقد شرکت 6- عقد صلح

قسمت اول، مفهوم و اوصاف بیع، اراده، اهلیت، موضوع عقد بیع، انتقال مالکیت، الزام به تسلیم مبیع، ضمان درک و عیوب پنهانی مبیع و ... را شرح می‌دهد. قسمت دوم این کتاب دانشگاهی، انعقاد اجاره، آثار و انحلال اجاره، انواع اجاره املاک، انواع و آثار انعقاد قرارداد و ... را ارائه می‌دهد. قسمت های سوم و چهارم کلیات و مفهوم قرض و جعاله، انعقاد و آثار آنها را بیان می‌کنند. قسمت پنجم، مخاطب را با عقد شرکت، شرکت های مدنی و تجارتی، اداره و انحلال شرکت، انحلال اذن در اداره، اقسام و ترتیب تقسیم و ... آشنا می کند و نهایتاً بخش ششم، ماهیت و انعقاد صلح، موضوع و آثار صلح، تراضی و اهلیت و ... را شرح می‌دهد.

بخشی از کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی؛ درسهایی از عقود معین 1 کاتوزیان

عقد بیع

فصل اول: مفهوم و اوصاف بیع

مبحث اول: مفهوم بیع

1‐ معنی بیع و تفاوت آن با معاوضه:

همین که اندیشه مبادله کالاها مطرح شد، نخستین راه حلی که به نظر رسید این بود که هر تولید کننده آن چه را زیادتر از میزان نیاز خود دارد با کالایی که خواهان آن است معاوضه کند. ولی، رشد نیازهای گوناگون کشاورزی و صنعتی، راه حل ابتدایی را دشوار ساخت. زیرا، یافتن کسی که خواهان فرآورده ‌های تولید کننده باشد و کالای مورد نیاز او را تهیه کند، ساده نبود. وسیله ای لازم بود که این تعاون اجتماعی را آسان کند؛ وسیله‌ای که مورد قبول همگان باشد تا تولید کننده بتواند کالای زائد خود را با آن مبادله کند و با صرف آن مالی را که نیاز دارد تهیه سازد.

این وسیله همگانی، که معیار ارزشها و واسطه بین تولید کننده و مصرف کننده قرار گرفت، پول بود. رفته رفته همه این راه ساده‌تر را برگزیدند و کالایی را که بیش از نیاز شخصی داشتند با پول مبادله کردند و از همین جا مفهوم بیع به وجود آمد و خرید و فروش به عنوان مواد ساده ترین وسیله توزیع ثروت، متداول گشت. معاوضه اختصاص به مبادله کالا به کالا پیدا کرد و بیع ویژه مبادله کالا با پول گشت.

امتیاز بین معاوضه و بیع در عرف تجارتی ما نیز به همین ترتیب است. امرو،ز اگر کسی گندم های مزرعه خود را با قطعه فرشی مبادله کند، می گویند این دو نفر فرش و گندم را معاوضه کرده اند و بر چنین معامله‌ ای نام بیع یا خرید و فروش نمی ‌گذارند. همچنین اگر شخصی اتومبیل خود را در برابر مبلغی پول به دیگری انتقال دهد، گفته نمی ‌شود که او اتومبیل را با پول معاوضه کرده است.

ماده 338 قانون مدنی این تحول عرفی را دنبال نکرده است و در تعریف بیع می گوید:《بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم》. این گشاده دستی بر قلمرو بیع می افزاید. زیرا، تملیک عین در برابر هر عوض، خواه پول باشد یا کالا و خدمت، بیع است و دخالت پول در مبادله ضروری نیست. ولی، این پرسش را مطرح می کند که تفاوت بین بیع و معاوضه چیست و از کجا می توان فهمید که مبادله دو کالا بیع است یا معاوضه؟

باید دانست که یافتن معیار تمیز بیع و معاوضه آثار مهم عملی دارد: از جمله این که پاره ای از خیارات (مانند خیار تاخیر ثمن) ویژه عقد بیع است و در معاوضه راه ندارد. حق شفعه با فروش سهم مشاع یکی از دو شریک به وجود می آید، ولی معاوضه این سهم برای شریک دیگر چنین حقی ایجاد نمی کند ... و مانند این ها‌

تمیز بیع و معاوضه وابسته به قصد مشترک دو طرف است: اگر آنان خواسته باشتد که دو چیز را بدون هیچ امتیازی با هم مبادله کنند، توافق آنان تابع قواعد معاوضه است، و هرگاه چنین اراده کنند که یکی از دو عوض مبیع و دیگری بهای آن باشد، قراردادی که بسته می شود بیع است. ...

کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی، درس هایی از عقود معین جلد اول دکتر ناصر کاتوزیان توسط نشر گنج دانش به چاپ رسیده است.

فهرست

عقد بیع

عقد اجاره

عقد قرض

 عقد جعاله

 عقد شرکت

 عقد صلح

•  بیع - اجاره - قرض - جعاله - شرکت - صلح
• مؤلف: دکتر ناصر کاتوزیان
• انتشارات: گنج دانش