کتاب ارباب ها اثر ماریانو آزوئلا

بخشی از کتاب ارباب ها

داستان ارباب ها در دوران کوتاه مادر و بلوای ننگین اوئرتا می گذرد. صحنه ی داستان شهر کوچکی است در غرب مکزیک که تحت نفوذ و کمابیش مالکیت خانواده ای تاجر_بانکدار_مالک روزگار می گذارند. این خانواده انگل وار شیره ی جان مردم را می مکند و بر قدرت خود می افزایند. آن ها که در دوران پورفیریو دیاز به نعمت و قدرت رسیده اند، برای تحکیم موقعیت و حفظ منافع و مزایای خود از هیچ کار پلید و خبیثانه ای رویگردان نیستند.

آزوئلا که در زمان حکومت مادر و شهردار لاگوس دمورنو بود، به خوبی با تلخی ها و سیاهی های زندگی قربانیان ارباب ها آشنایی داشت و در کتاب هایش، بی هیچ پروایی، این سیاهی ها را آشکارا به تصویر می کشید. تبهکاری ها و دیو سیرتی های خانواده ی دل یانو در دورنمای این شهر به چشم نمی آید، اما قلم آزوئلا، ملهم از خشمی آتشین، سیاهدلی ها و ستمکاری های دستگاه را بی پرده شرح می دهد. طنز سوزان او بیش از همه نوکران بالفطره و عمال تزویر ارباب ها را هدف می گیرد.

با این همه، قلم او به دیگر شخصیت هایش مهر می ورزد، کسانی چون خوان بینیاس خواربار فروش که نمونه ی یک مکزیکی ساده لوح است، همسر پارسایش النا و فرزندانشان، اسپرانزا و خوانیتو، که قربانیان ستم دستگاهند. آن ها همگی به ناگزیر در قطب مخالف ارباب ها قرار می گیرند. نویسنده، در توصیف این خانواده، از خطر ساده سازی مفرط استقبال می کند و به رغم این ساده سازی، هنرمندانه توصیفات خود را پذیرفتنی می سازد. او شخصیت های داستانش را با تمام نقطه ضعف های انسانی شان به تصویر می کشد و خواننده را به آن ها علاقه مند می کند، حتی به خواربارفروش احمق و کندذهنی چون خوان بینیاس که با وفاداری کورکورانه و بی معنی خود نسبت به ارباب ها، خود و خانواده اش را به خاک سیاه می نشاند. آزوئلا حتی نسبت به دون تیموتئو هم مهربان است، آن آزاداندیش کوته فکر و کندذهنی که از لابه لای اوراق روزنامه ی رادیکال محبوبش سوسیالیسم نیم پزی آموخته و در امواج آن غرق شده است. جلسات محفل دوستان او، باشگاه انقلابی بیستم نوامبر، مثل خون دون تیموتئو ساده و بی خاصیتند.

بار عمده ی داستان بر دوش رودریگز است، روشنفکری شاعر منش و منزوی که برخلاف همشریان رادیکالش می اندیشد و تنها مغز روشن اندیش و تیزهوش شهر به شمار می رود. رودریگز نجیب ترین قهرمان آثار آزوئلاست، شخصیتی شگفت انگیز، با رفتاری بهلول وار، نومید از نوع بشر و سرشار از ترحم و علاقه نسبت به سگ ها و گربه های ولگرد. داستان عشق عمیق و شورانگیز او به اسپرانزا بینیاس به راستی داستان غم انگیزی است. رودرگیز مصیبت اجتناب ناپذیری را که در انتظار او و دوستان اوست می بیند، اما برای گرداندن بلا کاری از دستش ساخته نیست. او نیز همچون بلیساریو دومینگز که به گناه اعلام جرم علیه اوئرتا به قتل رسید، جسورانه به آوردگاه مبارز می شتابد.

کتاب ارباب ها به قلم ماریانو آزوئلا و ترجمه ی سروش حبیبی در نشر ماهی به چاپ رسیده است.