فلش کارت فیزیک ۲ یازدهم [۱۱] تجربی قلم چی

برشی از متن کتاب

قطب های مغناطیسی ؛ نواحی خاصی که بیش ترین خاصیت مغناطیسی را دارند. در هر آهنربا دو ناحیه وجود دارد که خاصیت مغناطیسی در آن بسیار بیش تر از قسمت های دیگر است.

نام گذاری قطب های مغناطیسی ؛ اگر یک آهنربای دائم را به آرامی روی سطح آب درون ظرفی شناور کنیم یا آن را توسط ریسمانی از مرکزش بیاویزیم، که بتواند آزادانه بچرخد، سمتی که به سوی شمال جغرافیایی قرار می گیرد، قطب شمال یا قطب N  و سمت دیگر که به سوی جنوب جغرافیایی قرار می گیرد، قطب جنوب یا قطب S می نامند.

نکته ۱ ؛ تک قطبی مغناطیسی مجزا وجود ندارد، قطب های مغناطیسی همواره به صورت زوج هستند.

نکته ۲ ؛ قطب های غیرهم نام دو آهنربا یکدیگر را می ربایند اما قطب های هم نام یکدیگر را می رانند.

نکته ۳ ؛ با توجه به این که تک قطبی های مغناطیسی به طور مجزا وجود ندارد، بنابراین اگر یک آهنربا را از مرکز به دو نیم تقسیم کنیم دو آهنربا به وجود می آید.

۱ ) فرض کنید دو میله کاملا مشابه، یکی از جنس آهن و دیگری آهنربا در اختیار دارید. روشی را پیشنهاد دهید تا با استفاده از آن بتوان آهنربا را از آهن تشخیص داد.

پاسخ ؛

روش اول ؛ سر یکی از میله ها را وسط میله دیگر نزدیک می کنیم. در صورتی که میله ۱، میله ۲ را جذب کند بدین معناست که سرمیله ۱، قطب آهن ربا و میله ۲ آهن است. در صورتی که میله ۱ و میله ۲ نه یکدیگر را جذب کنند و نه دفع بدین معناست که میله ۱، آهن و میله ۲، آهنربا می باشد. ( در این روش از این نکته که خاصیت مغناطیسی مرکز آهنربا ناچیز است استفاده شده است. )

روش دوم ؛ هر ۲ میله را توسط ریسمانی از مرکزشان می آویزیم به طوری که بتوانند آزادانه بچرخند. میله ای که بعد از مدتی ثابت می ماند آهن و میله ای که ابتدا حرکت می کند و سپس ثابت می شود آهنربا است. توجه کنید در ابتدا هر ۲ میله را با دست ثابت کنید تا حرکت نداشته باشند و سپس آن ها را رها کنید و رفتارشان را بررسی کنید.

زمین آهنربای عظیم و طرح خط های میدان مغناطیسی آن مانند آهنربای میله ای است که در نزدیکی مرکز زمین قرار دارد. قطب های مغناطیسی زمین بر قطب های جغرافیایی آن منطبق نیستند و فاصله نسبتا زیادی با هم دارند. به همین دلیل است که عقربه قطب نما در جهت شمال واقعی جغرافیایی قرار نمی گیرد و تا حدودی از شمال جغرافیایی انحراف دارد.

میدان مغناطیسی یکنواخت ؛ ناحیه ای از فضا که جهت و اندازه میدان مغناطیسی در آن تغییر نکند.

۱ ) شیب مغناطیسی را تعریف کنید.

وقتی یک آهنربای میله ای را از وسط آن آویزان می کنیم در بیش تر نقاط زمین، به طور افقی قرار نمی گیرد و امتداد آن با سطح زمین زاویه می سازد که این زاویه را شیب مغناطیسی می گویند.