کتاب چشم - ولادیمیر ناباکوف

کتاب چشم نوشته ولادیمیرناباکوف و ترجمه محمدعلی مهمان نوازان در انتشارات مروارید به چاپ رسیده است.

داستان "چشم" زمانی نوشته می شود که جنگ‌ های داخلی روسیه پایان یافته، لنین مرده است اما حکومت استبدادی وی همچنان ادامه دارد. داستان روایت مهاجرت یک معلم روسی به آلمان است. "ناباکوف" در این کتاب علاوه بر بیان داستان زندگی او، مسائل سایر مهاجران اهل روسیه را نیز مطرح می سازد. داستان در ابتدا از زاویه دید شخصیت اصلی داستان که یک مهاجر روسی است، می باشد.

در اواسط داستان محوریت آن به نحوی ماهرانه به شخصیت دیگری به نام "اسموروف" تغییر می کند و به روایت سرگردانی فردی که در همه جای هستی در پی پیدا کردن خویش است، می پردازد. "اسموروف" شخصیتی است آرام، متین و خوش برخورد که در روابطش، با اجتماع و اطرافیانش بیگانه است. اما در خلال داستان متوجه می شویم که شخصیت "اسموروف" نمود ذهنیت افراد درون داستان و حتی خودش نسبت به این شخصیت است. این موضوع گمگشتگی هویت، تنهایی و بی‌ معنایی را برای وی به وجود آورده است.

"اسموروف" تنها زمانی می تواند در این دنیا به زندگی اش ادامه دهد که در ذهن دیگران انعکاس می یابد. اذهانی که آن ها هم به نوبه ی خود در تنگنایی قرار دارند که همچون وضعیت ناگوار او حالتی مرموز و انعکاس گونه دارد. در آخر هویت  "اسموروف" مشخص می شود که چه کسی است و این امر محوریت داستان را به چالش می کشد. درونمایه داستان "چشم" دنبال کردن روند یک تجسس است که شخصیت اصلی قصه را به میان دوزخی از آینه ها سوق می دهد و با ادغام تصاویری دوگانه و درهم به پایان می رسد.

برشی از متن کتاب

" مصمم شدم که اسمورف واقعی را کشف کنم. تا آن‌ جای کار پی برده بودم که او شخصیتی چند بعدی دارد. درواقع نسبت به محیط رنگ عوض می ‌کرد و گاهی سیمایی سرد و بی روح و گاه چهره‌ ای متفاوت و پر حرارت از خود بروز می ‌داد. کم ‌کم داشت از این بازی خوشم می ‌آمد. شخصا اسمورف را به دور از هرگونه شور و احساسی نظاره می ‌کردم. پیش‌ داوری اولیه که عملا به سود او بود، حالا به کنجکاوی صرف تبدیل شده بود. به هر حال من هیجانی را تجربه می‌کردم که برایم تازگی داشت."

نویسنده

ولادیمیر ولادیمیرویچ ناباکوف در یک خانواده اشرافی در سال 1899 در سن ‌پترزبورگ متولد شد. او شاعر، نویسنده و منتقد ادبی بوده است. پدرش رهبر یکی از احزاب ریبرال و روزنامه ‌نگار بود. به خاطر فضای خانوادگی، او از کودکی به زبان‌ های روسی، انگلیسی و فرانسوی مسلط بود. ولادیمیر ناباکوف از نوجوانی سرودن شعر را آغاز کرد. وی هنگامی که تنها 15 سال سن داشت، قبل از پایان مدرسه دو جلد کتاب شعر چاپ کرد. این نویسنده تحصیلات خود را در دانشگاه کمبریج گذراند و چند سال بعد از تبعید اجباری به اروپا، در سال 1940 میلادی به آمریکا مهاجرت کرد. پس از مهاجرت به آمریکا، او در دانشگاه ‌هایی همچون استنفورد و ولسلی به تدریس زبان پرداخت و به درجه استادی ادبیات نائل شد. وی همچنین به تحقیق و تفحص در مورد حشره‌شناسی در دانشگاه هاروارد پرداخت و گونه‌های خاصی از پروانه‌ها را کشف کرد. ناباکوف با انتشار رمان لولیتا به اوج شهرت رسید. از این نویسنده در مجموع 18 رمان، هشت مجموعه داستان کوتاه، هفت مجموعه شعر و 9 نمایشنامه منتشر شده است. وی در سال 1977 درگذشت. از آثار وی می توان به 1-لولیتا، 2-ناتاشا، 3-مجموعه داستان های کوتاه ولادیمیر، 4-خنده در تاریکی، 5-خواهران مرده و دو داستان دیگر، 6-اختراع والس، 7-ماری، 8-دعوت به مراسم گردن زنی، 9-دفاع لوژین اشاره کرد.

نویسنده: ولادیمیر ناباکوف ترجمه: محمدعلی مهمان نوازان انتشارات: مروارید