محصولات مرتبط
درباره کتاب فلسفه و ساحت سخن
فهم فلسفی یا فکر علمی همیشه و هر جا در زبان اتفاق میافتد و به همین اعتبار، زبان ظهور اندیشه است و سخن مظهر فکر و خرد به شمار میآید. وقتی از ظهور اندیشه در زبان سخن به میان میآید به ظهور عالم و جهان هستی نیز اشاره میشود، زیرا به حکم اینکه علم یک حقیقت ذات اضافه به شمار میآید همواره به یک معلوم اشاره دارد و هرگز نمی توان از علم بدون معلوم سخن به میان آورد. علم بدون معلوم و معلوم بدون علم معنی محصل و درستی ندارد و فرض یکی از آنها بدون دیگری امکانپذیر نخواهد بود.
این سخن به آن معنی نیست که در علم و ادراک خطا وجود ندارد و هرگونه صورت ادراکی همواره با واقع و نفسالامر مطابقت پیدا میکند، زیرا در ادراکات انسان خطا و اشتباه فراوان رخ میدهد و در برخی موارد صورت ادراکی با آنچه واقع و نفسالامر خوانده میشود مطابقت ندارد. به همین جهت است که ادراک انسان به دو قسم درست و نادرست یا صحیح و خطا تقسیم میشود و ملاک درستی و صحت یک ادراک نیز مطابقت آن با واقع و نفسالامر شناخته میشود.
مادامی که عقل انسان در قید تعلقات و خواستههای نفسانی محدود و گرفتار است از خطا و اشتباه مصون نیست، ولی هرگاه از قید تعلقات خالص و مصفا گردد و از شائبه امور نفسانی رها شود از خطا و اشتباه بر کنار خواهد بود. ولی رها شدن انسان از قید تعلقات و خواستههای نفسانی کار آسانی نیست و بنابراین، دور ماندن او از هرگونه خطا و اشتباه کمتر میسر خواهد بود. عقل کل خطا نمیکند و در سخن خداوند تبارک و تعالی اشتباه یافت نمیشود.
انسان خلیفه خداوند در زمین شناخته میشود و همه اسما و صفات خداوند نیز در هستی او انعکاس یافته است. از سوی دیگر انسان فهرست علام هستی بوده و آنچه در این جهان وجود دارد نمونهای از آن در هستی انسان تحقق پذیرفته است. در اثر همین ویژگی است که انسان هم با خداوند سخن میگوید و هم به سخن خداوند گوش فرا میدهد و آن را به درستی استماع میکند.
در این گفتگو به همان اندازه که سخن اهمیت دارد، شنیدن نیز نقش بنیادی و بی بدیل ایفا مینماید. سخن برای شنیده شدن است و در آنجا که استماع و شنیدن وجود نداشته باشد سخن نیز جایگاهی نخواهد داشت. به عبادت دیگر میتوان گفت کسی که گوش ندارد سخن نیز نمی گوید. کسی که به گونه ای مادر زاد ناشنوا و کر متولد می گردد، لال و گنگ نیز خواهد بود. بزرگان اهل معرفت به این مسئله توجه داشتهاند و گفتهاند:"آدمی فربه شود از راه گوش." در قرآن کریم کلمه سمیع پیش از کلمه بصیر آمده و خداوند تبارک و تعالی سمیع بصیر خوانده شده است.
کتاب فلسفه و ساحت سخن به قلم غلامحسین ابراهیمی دینانی در انتشارات هرمس به چاپ رسیده است.
فهرست
فهرست کتاب فلسفه و ساحت سخن
مقدمه
منطق و گفتار
مقولات دهگانه و کلیات پنجگانه
زبان زیر ساخت و اصول بنیادین سخن
کتاب الحروف فارابی یک دفتر فلسفی است یا یک نوشته نحوی؟
نقش عقل و خردگرایی در پیدایش علم نحو
نخستین مسئله نحوی و نقش آن در پیدایش فکر فلسفی
زبان و زمان
آیا مصدر اصل کلام است؟
نخستین مسئله مورد اختلاف میان دو مکتب مهم نحوی
واضعان الفاظ- واضعان شرایع
معضل بزرگی به نام موضوع له
دو واژه علم و معرفت و تفاوت آنها با یکدیگر
نسبت علم با معلوم خود همانند نسبت وجود با ماهیت است
ممکن از آن جهت که ممکن است به حسب سرشت خود مجهول است
زبان چیزی فراتر از صرف و نحو و مجموعه واژگان است
اگر سخن نبود جهان هرگز آشکار نمی گشت
نمایه
- نویسنده: غلامحسین ابراهیمی دینانی
- انتشارات: هرمس
مشخصات
- نویسنده غلامحسین ابراهیمی دینانی
- نوع جلد جلد نرم
- قطع رقعی
- نوبت چاپ 6
- سال انتشار 1399
- تعداد صفحه 436
- انتشارات هرمس
غلامحسین ابراهیمی دینانی
غلامحسین ابراهیمی دینانی کیست؟
غلامحسین ابراهیمی دینانی که با لقب «فیلسوف گفتگو» نیز شناخته میشود، یکی از نویسندگان و فلاسفه معاصر ایرانی است که به دلیل تسلط ویژه و بینظیرش بر «حکمت اشراق» و بازخوانی «حکمت ایران باستان» شهرت دارد. وی با بررسی تمام کتاب های سهروردی، تا کنون آثار ارزشمند زیادی را در رابطه با این فیلسوف ایرانی به رشته تحریر درآورده است. در ادامه به بیوگرافی غلامحسین ابراهیمی دینانی و بررسی آثار شاخص او خواهیم پرداخت.زندگینامه غلامحسین ابراهیمی دینانی
غلامحسین ابراهیمی دینانی در روز پنجم دی ماه سال 1313 در شهر دینان از توابع استان اصفهان چشم به جهان گشود و پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی در یک مدرسه علمیه، به حوزه علمیه قم رفت و ضمن تحصیل فقه، به یادگیری فلسفه پرداخت. او شاگرد اساتید بهنامِ فلسفه، از جمله سیدمحمدحسین طباطبائی، روحالله خمینی و فضلالله ضیا بود. دینانی در کنار افرادی نظیر سید محمد خامنهای و سید علی خامنهای، به یادگیری فلسفه کربن (فیلسوف و ایرانشناس فرانسوی) پرداخت و در سال 1345، از بعد از پایان تحصیلاتش در قم، برای گذراندن مقطع کارشناسی، وارد دانشگاه تهران شد. غلامحسین ابراهیمی دینانی بعد از اخذ لیسانس، مدتی به استخدام وزارت آموزش و پروش درآمد و همزمان، تا دکتری، ادامه تحصیل داد. او در سال 1352 از رشته فلسفه فارغالتحصیل شد و از پایاننامهی خود، تحت عنوان «وحدت هستی و هستی واحد»، دفاع نمود. متن این پایاننامه، یکی از شاخصترین کتاب های ابراهیمی دینانی است که در آن، نویسنده با فیلسوفی که به نظر میآید زنده و حاضر است، به گفتگو مینشیند. یک سال بعد از فارغالتحصیلی، برای تدریس به دانشگاه فردوسی مشهد رفت و 10 سال در آنجا، به تدریس فلسفه پرداخت. سپس به دانشگاه تهران آمد و تا کنون به عنوان استاد فلسفه و عضو هیئت علمی این دانشگاه مشغول فعالیت است.مطالعه بیشتر: زندگینامه و آثار جلال ستاری
سبک نوشتار و عقاید غلامحسین ابراهیمی دینانی
آثار غلامحسین ابراهیمی دینانی، ضمن نقد آرای فلسفی بزرگترین فیلسوفان شرقی و غربی، شامل نظرات فلسفی خودِ او نیز هستند. وی در تفکرات خود، فلاسفه را با استفاده از دین یا جغرافیا از یکدیگر جدا نمیکند؛ بلکه در دستهبندیهای او، فیلسوفان یا در دسته «معتزله» قرار دارند یا «اشاعره». لازم به ذکر است که ابراهیمی دینانی، با اینکه به شدت از ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا تاثیر گرفته، اما نباید مسائلی را که خودِ او به فلسفه افزوده را نادیده بگیریم. بر اساس عقاید دینانی، میزان و ترازوی سنجشِ درک هر چیزی، حتی درک انسان از خدا، «عقل» است؛ به عبارت دیگر، غلامحسین ابراهیمی دینانی را میتوان فیلسوفی نامید که ضمن اعتقاد به اشراق و تسلط وافی بر عرفان، «عقلگرا» میباشد و حول موضوعاتی مثل هستیشناسی و معرفتشناسی به تفحص میپردازد. وی با انجام این تحقیقات در تلاش بوده تا به مخاطبین آثار خود نشان دهد هستیشناسی و معرفتشناسی، در نگاه فلاسفه اسلامی، چگونه هستند. دینانی در مورد آثار خود میگوید:«وقتی دغدغهای در من پیدا میشود، تمام وقت به آن فکر میکنم و در کوشش هستم؛ حاصل آن تلاشها برای دغدغهام میشود این کتابهایی که مشاهده میکنید. کتابهایم مثل فرزندانم هستند؛ اما بعد از اینکه منتشر میشوند، این خوانندگان کتاب هستند که با نقد و تعمق در کتابها، دغدغهها را پیگیری میکنند. ادعا نمیکنم که در کتابهایم از عهده حل دغدغهها و مسائل برآمدهام؛ فلسفه راهی پرفراز و نشیب است».
سبک تدریس ابراهیمی دینانی
غلامحسین ابراهیمی دینانی، با سبک تدریس ویژه خود، دانشجو را به پاسخگویی وامیدارد. او با پرسشهای متعدد، شاگردانش را در بحثها مشارکت میدهد و کلاسهای درس وی از جمله فعالترین کلاسهای فلسفه در ایران است. در ادامه به شیوهی تدریس این استاد، اشاره نموده ایم:- ابتدا یک مسئله طراحی نمایید.
- انتظارتان را از فلسفه عوض کنید.
- مسئولیت تمام سخنانتان، بر عهده شماست.
- در مورد دغدغههای اصلی فلاسفه بیاندیشید.
- کلاسهای فلسفه، با بحث و گفتگو تعریف میشوند.
- به مسائل بیاندیشید.
- گزیده سخن بگویید؛ با کمترین و گویاترین کلمات منظور خود را برسانید.
- به لوازم سخن خود توجه داشته باشید.
- استفاده از اصطلاحات فلسفی را یک الزام در نظر نگیرید.
- سریعاً تحت تاثیر نظرات جدید قرار نگیرید.
- مسائل را تجزیه وتحلیل نمایید.
- ارزش و جایگاه فلاسفه را بشناسید.
- معیار و میزان حقیقی، تنها «عقل» است.
کتاب های استاد غلامحسین ابراهیمی دینانی
تعدادی از کتاب های غلامحسین ابراهیمی دینانی عبارتند از:- کتاب قواعد کلی فلسفی در فلسفهٔ اسلامی
- کتاب دفتر عقل و آیت عشق
- کتاب ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام
- کتاب وجود رابط و مستقل در فلسفه اسلامی
- کتاب شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی
- کتاب اسماء و صفات حق
- کتاب نیایش فیلسوف
- کتاب شبهه آکل و ماکول، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
- کتاب درخشش ابن رشد در حکمت مشاء
- کتاب فیلسوفان یهودی و یک مسئله بزرگ
- کتاب هستی و مستی، حکیم عمر خیام نیشابوری
- کتاب فلسفه و ساحت سخن
- کتاب مقدمهای بر شرح فصوص جندی
- کتاب عقلانیت و معنویت
- کتاب دُر سخن (هزار نکته قصار فلسفی و عرفانی)
- کتاب معمای زمان و حدوث جهان
- کتاب سخن ابن سینا و بیان بهمنیار
- کتاب خرد گفتگو (درسگفتارهای فلسفی)
- کتاب از محسوس تا معقول
- کتاب من و جز من
- کتاب معاد
- کتاب پرسش از هستی یا هستیِ پرسش
- کتاب فراز و فرود فکر فلسفی
- کتاب اختیار در ضرورت هستی
- کتاب اندیشیدن باور یا باور به یک اندیشه
- کتاب کلمات طاهر، شرح کلمات قصار بابا طاهر عریان
- کتاب شرح کلمات مکنونه ملا محسن فیض کاشانی
- کتاب شرح رسائل: «الزورا» و «تهلیلیه» علامه جلال الدین دوانی
- کتاب شرح المشاعر صدرالمتألهین شیرازی
- کتاب عرفان شرقی، شرح رساله «مقصد اقصی» عزیز الدین نسفی
- کتاب آفاق تفکر
- کتاب گزینش فکر در فلسفه
ثبت دیدگاه
دیدگاه کاربران