کتاب حاصل عمر | سامرست موآم

درباره ی کتاب حاصل عمر سامرست موآم

کتاب "حاصل عمر"، دربرگیرنده‌ی مجموع افکار و عقاید "سامرست موآم"، نویسنده‌ی بزرگ انگلیسی، در رابطه با موضوع‌های مهمی می‌باشد که همواره در طی زندگی، توجه این نویسنده را به خود جلب نموده است. انگیزه‌ی نوشتن این اثر از سال‌ها پیش، ذهن نویسنده را به خود معطوف ساخته بود اما از آن جایی که ابراز نظر و عقیده از زبان خویشتن را امری ملال‌آور و مشقت‌بار می‌پنداشت، از انجام آن اجتناب می‌ورزید ولی با رسیدن به سن میانسالی و ورود به دهه‌ی شصت عمر خویش و ترس از دست دادن فرصت کافی برای تحقق این هدف دیرینه، دست به نگارش زد و کتاب حاصل عمر را خلق نمود.

وی در طی مطالب کتاب، صریحا اذعان دارد که از خاطرات شخصی خویش و هم چنین دوستان و اطرافیانش، به عنوان ایده ای کارآمد، در راستای خلق شخصیت ها و داستان نویسی های خود به کارگرفته و همواره با استفاده از هنر نویسندگی، افکار و نظرات شخصی اش را از زبان قهرمانان داستانش نقل کرده است؛ نظراتی که تنها اشاره ای جزئی به افکار او هستند و کلیت آن ها را نشان نمی دهند.

طبق اظهارت سامرست موآم، در گذشته، به طور عمده، داستان سرایان، در آثار خود، به زندگی طبقه ی حاکم جامعه توجه ویژه ای داشتند و پرداختن به زندگی طبقه ی پایین معمولا امری بی ارزش و پست محسوب می گردید؛ این در حالی است که سامرست، افراد برجسته و مهم جوامع جهانی را اشخاصی با نقاب هایی دروغین و نمادین تلقی می کند که در انظار عمومی ظاهر می شوند و با به نمایش درآوردن شخصیت هایی غیرواقعی با مردم ارتباط برقرار می کنند.

آن ها افرادی با کیفیت های یکسان هستند که اغلب نمی توان از شخصیتشان به عنوان ایده ای برای خلق داستان استفاده کرد اما در مقابل، وی معتقد است افراد معمولی و ساده، بی هیچ نقاب و دروغی، خود واقعی شان را به نمایش می گذارند، و در نتیجه، از شخصیت هایی متنوع برخوردارند و هم چون منابعی نامحدود، می توانند توسط نویسندگان در راستای آفرینش انواع داستان های خواندنی، مورد استفاده قرار گیرند. به طور کلی، مخاطب با مطالعه ی این اثر، ضمن مطلع گشتن از بخشی از خاطرات سامرست، با طرز تفکر او در باب هنر نویسندگی و ادبیات نیز آشنا می شود.

بخشی از کتاب حاصل عمر؛ نشر ثالث

گاهی اوقات نویسنده باید از خود بپرسد که آیا آن چه نوشته است جز برای خودش برای سایرین نیز ارزشی دارد، و این پرسش شاید اکنون که جهان ظاهرا، لااقل در چشم ما ساکنین آن، در ناراحتی و فلاکت کم سابقه ای قرار گرفته است، بسیار ضروری باشد. این پرسش در نظر من اهمیت خاصی داشته است. زیرا هرگز آرزو نکرده ام که چیزی جز یک نویسنده نباشم؛ آرزوی من آن بوده است که زندگی کاملی داشته باشم.

من با ناراحتی می دانسته ام که در مقابل خویش موظفم که در امر سعادت و رفاه عمومی، نقشی، هر قدر کوچک، داشته باشم. تمایل طبیعی من آن بود که از هر نوع فعالیت اجتماعی کناره گیری کنم و همواره حتی در هیئت هایی که برای اجرای منظورهای موقتی تشکیل می شده است، با نهایت اکراه خدمت کرده ام. چون می دانسته ام که سراسر زندگی نیز برای آموختن فن خوب نوشتن کافی نیست لذا نمی خواسته ام وقتم را که این همه برای رسیدن به مقصودی که در سر داشتم لازم بود، صرف فعالیت های دیگری کنم. هرگز نتوانسته ام باطنا خود را متقاعد سازم که کارهای دیگری نیز اهمیت دارد.

با وجود این، هنگامی که انسان ها میلیون میلیون در گرسنگی به سر می برند، هنگامی که آزادی در قسمت های بزرگی از کره مسکونی مرده یا در حال مرگ است، هنگامی که از پی یک جنگ وحشتناک سال هایی فرارسیده است که طی آن خوشبختی دور از دسترس توده ی عظیمی از نژاد بشری قرار دارد، هنگامی که انسان ها پریشانند، زیرا زندگی را دارای ارزشی نمی بینند و امیدهایی که آنان را قرن ها به تحمل شداید آن قادر می ساخته است اینک، سراب جلوه می کند؛ در چنین موقعی مشکل می توان این پرسش را از خود نکرد که آیا نوشتن نوول، داستان کوتاه و نمایشنامه چیزی جز یک کار بیهوده نیست؟ تنها پاسخی که به فکرم می رسد این است که بعضی از ما طوری ساخته شده ایم که غیر از این کاری نمی توانیم کرد.

علت نوشتن ما، تمایل ما نیست، بلکه اجبار است. ممکن است در دنیا امور بسیار ضروری تری برای انجام دادن وجود داشته باشد، ولی باید جان های خود را از زیر بار خلاقیت که بر آن فشار می آورد، آزاد سازیم، باید از میان رم مشتعل بگذریم. دیگران می توانند ما را تحقیر کنند که چرا با سطل آبی به کمک شان نمی شتابیم؛ ولی ما را چاره ای نیست: ما به دست گرفتن سطل را بلد نیستیم، به علاوه، این آتش سوزی ما را به هیجان می آرود و مغزمان را مملو از عبارات می سازد.

با وجود این، گاه به گاه نویسندگان به سیاست نیز پرداخته اند، واثر این کار از لحاظ نویسندگی بر آنان زیان آمیز بوده است و گمان نمی کنم که رای ایشان تاثیر چندانی در جریان امور بخشیده باشد. تنها کسی را که می توانم از این قاعده مستثنی دارم دیزرائیلی است، لیکن در مورد او هم بد نیست گفته شود که نویسندگی بالنفسه هدف وی نبود، بلکه وسیله ای برای پیشرفت مقاصد سیاسی اش بود. امروزه، در این عصر پر از تخصصی که ما زندگی می کنیم...

کتاب حاصل عمر اثر سامرست موآم با ترجمه‌ی عبدالله آزادیان توسط نشر ثالث به چاپ رسیده است.

• نویسنده: سامرست موآم
• مترجم: عبدالله آزادیان
• انتشارات: ثالث