کتاب باغ سبز - محمدعلی موحد

کتاب باغ سبز (گفتارهایی درباره شمس و مولانا) نوشته محمد علی موحد توسط نشر کارنامه به چاپ رسیده است.

این کتاب شامل مقالات و مجموعه سخنرانی هایی می باشد که "دکتر محمد علی موحد" آن ها را در مورد مولانا و شمس تبریزی در یک مجموعه گرداوری کرده است. "موحد" این متون را طبق بررسی های مفصلی که در ایران و خارج از کشور انجام داده، نگارش کرده و با به وجود آوردن منبع کاملی از " گفتارهایی درباره شمس و مولانا" خدمت بزرگی به جامعه ی ادبیات کرده است. رابطه ی شمس و مولانا، رابطه ای اعجاب انگیز است که در روزگار خودشان، موجب حسادت بسیاری از اطرافیان شد و سرانجام این دو شاعر بزرگ را از هم دور کرد. این رابطه ی عارفانه، امروز هم برای بسیاری از علاقه مندان به ادبیات جالب توجه است، به همین دلیل کتاب حاضر می تواند در راه ارضای این علاقه، گام محکمی بر دارد. از آن جایی که همه ی این گفتار ها از سخنرانی های مختلفی گرفته شده اند و معمولاً لازم است که در سخنرانی متنی ساده و قابل فهم، بیان شود، "باغ سبز" نیز متنی روان و به دور از پیچیدگی دارد و می تواند بسیاری از سوالات شما را در مورد شمس و مولانا پاسخ دهد. این کتاب اثری دوست داشتنی می باشد که از همان روزهای اولیه انتشار با اقبال خوبی مواجه شد و تاکنون چندین بار تجدید چاپ شده است، پس پیشنهاد می کنیم حتما آن را در لیست مطالعه خود قرار دهید.

فهرست

• یادداشتی بر چاپ دوم
• دیباچه
• گفتار یکم تا چهارم: صیادی که به شکار سیمرغ رفت: سلسله سخنرانی هایی است که اولین آن ها در خانه کتاب و دبناله آن در شهر کتاب مرکزی ایراد شد. سخنرانی اول، چنان که در عبارات آغازین آن منعکس است، مقارن شروع سال 2001 میلادی انجام شد.
• گفتار پنجم: غروب شمس: این سخنرانی که به لحاظ محتوی در امتداد چهار سخنرانی قبلی است در مراسم شب مولانا (23 آذر 1385) که به همت علی دهباشی مدیر مجله بخارا در خانه هنرمندان برگزار شد ایراد گردید و گزارش مشروح آن در مجله بخارا (شماره 57، آذر - دی 1385) به چاپ رسید.
• گفتار ششم و هفتم: جایگاه مقالات شمش در ادب و عرفان ایران: دو سخنرانی در خانه کتاب.
• گفتار هشتم: نیازهای وجودی انسان معاصر و انعکاس آن در کلام مولانا: این سخنرانی در آذر ماه سال 1382 در همایشی به نام مولانا در باشگاه دانشگاه تهران ایراد شد و برگردان آن به زبان انگلیسی در یک همایش دیگر که به مناسبت هشتصدمین سال تولد مولانا در یونسکو (پاریس) برگزار شد خوانده شد.
• گفتار نهم: شاخصه های مهم عرفان شمس و مولانا: سخنرانی در دانشگاه تهران در همایش بزرگداشت مولانا.
• گفتار دهم: خدا و معنی: سخنرانی در انجمن حکمت و فلسفه که متن آن در شماره 44 سال هشتم مجله کیان (آبان - دی 1377) به چاپ رسید.
• گفتار یازدهم: مروری بر مثنوی چاپ عبدالکریم سروش: مقاله ای است که در مجله جهان کتاب (سال دوم، شماره های 5 - 6) منتشر شد.
• گفتار دوازدهم: شمس تبریز و خیام: مقاله ای است که تحت عنوان خیان در نیمه اول قرن هفتم در مجله راهنمای کتاب (سال بیستم، 1356، شماره های 3 - ) به چاپ رسید.
• گفتار سیزدهم: تبریز در آیینه کلام مولانا: سخنرانی در همایش مولانا در دانشگاه آزاد تبریز (1385)
• گفتار چهاردهم: شمس تبریزی و شیخ بلغاری: مقاله ای است که در مجله سخن (شماره 12 از دوره بیست و پنجم) به چاپ رسید.
• گفتار پانزدهم: آیا شیخ اشراق قربانی بلند پروازی های سیاسی خود شد؟ مضمون این مقاله نخست به صورت اشاره ای کوتاه در تعلیقات نوینسده بر مقالات شمس تبریزی (انتشارات خوارزمی، ص 559) و سپس با اندکی توضیح در کتاب دیگر نویسنده شمس تبریزی (انتشارات طرح نو، ص ص 87 - 90) مطرح گردید و بیان گسترده تر آن در شماره های 39 - 40 مجله بخارا ( اسفند 1383) انتشار یافت.
• گفتار شانزدهم: این نامه از مولاناست نه از شمس تبریز: سخنرانی در همایش هشتصدمین سال تولد مولانا در اتانبول ترکیه.
• گفتار هفدهم: مولانا در فن مناظره: سخنرانی در همایش تیر ماه سال 1386 در دانشگاه لیدن هلند.
• گفتار هجدهم تا بیستم: یادداشتی درباره ترجمه ویلیام چیتیک از مقالات شمس تبریزی
• دیباچه آنه ماری شیمل بر ترجمه ویلیام چیتیک از مقالات شمس (ترجمه منوچهر انور)
• مقدمه ویلیام چیتیک بر ترجمه خود از مقالات شمس (ترجمه منوچهر انور)
• کتاب نامه
• نمایه

برشی از متن کتاب

نگاه دوم در مقالات را من نگاه عرفانی یا معنی پژوهی می‌نامم که البته با نگاه زیبا شناختی نزدیک است ولی عین آن نیست. در نگاه زیبا شناختی صرفا قصد التذاذ از جمال و تناسب و توازن و آهنگ و لطافت و شیرینی و دلربایی در کار است. نگاه عرفانی یا معنی پژوهانه در پی برآوردن یک نیاز روحی دیگر انسانی است، نیاز به معنویت، نیاز به یک نوع مشارکت در فضای آن چه امروزه تجربه امر قدسی نامیده می شود و آن به تعبیر مولانا باز کردن روزنه ای به سوی عالم معنی است که: این نماز و روزه بهر روزن است اصل دین ای دوست روزن کردن است. نگاه سوم در مقالات را می توان نگاه محققانه نامید چرا که این مرحله کوششی است برای دوام بخشیدن و پروراندن و بهره برداری از همان ذوق و لذت زیبا شناختی و همان حالت شادمانگی و انبساط عرفانی، یعنی دل سپردن و مراقبت و مداومت تا عنایم حاصل از تجارب زیباشناختی و عرفانی به دیتاوردی ماندگار تبدیل شود و انسان بتواند اندک اندک تحقق آن معانی را در نفس خود معاینه کند. این سه نوع نگرش نه تنها درباره ی مقالات و مثنوی بلکه درباره ی قرآن کریم هم مصداق دارد. هر مرحله از این سه نوع نگرش از ثمرات مرحله قبلی تغذیه می کند و فربه تر و بارورتر می گردد. شما یک وقت می خواهید ورزش بدنی کنید می روید در یک محوطه ای تا بتوانید حرکت های لازم را انجام دهید و یک وقت می روید به کوه و صحرا که هم ورزش است و هم تفرج و التذاذ از زیبایی های رنگارنگ در نشیب‌ها و فرازها و صخره ها و دره ها و رودخانه ها و هم پناه جستن است از غوغای شهر در دامان طبیعت، مانند طفلی که رمیده از غریو و بانگ و علالا به دامان مادر می گریزد و از هم نفسی با او آرامش می گیرد. با یک کار هم نیاز فیزیکی خود را برآورده می کنید و هم نیازهای عاطفی و معنوی خود را. می توان قران را با یک نگاه زیبا شناختی نگریست و نیز می توان آن را به لحاظ شناخت تجربه معنوی مورد نظر قرار داد این دو نحوه یا دو مرحله از قرائت قرآن است و مرحله سوم آن است که شما آن تجربه معنوی را در خود بیابید و خویشتن به آن حقیقت متحقق می‌گردید. تفاوت مرحله دوم و سوم تفاوت دو مرحله شناخت و یافت است که عرفای ما از آن سخن گفته اند. این سه نوع نگرش سه لایه از معرفت است که لایه های اول و دوم آن را می توان با دیگران در میان نهاد و از یافته های خود سخن گفتن با لایه سوم را فقط در خود می توان تجربه کرد و نمی توان با دیگرانش در میان نهاد. پس شرح و تفسیری که در قرآن کریم را بر مثنوی معنوی و امثال آن می توان نوشت محدود و محصور در فرآورده‌های نگاه زیباشناختی و معنی پژوهی خواهد بود. حکایت زیبایی های مناظر راه دماوند و چشم اندازهای بدیع آن را می‌توان از دیگران شنید. می توان آن ها را بر روی صفحه تلویزیون تماشا کرد و اطلاعات دقیق از پیچ و خم‌های راه به دست آورد اما آن همه چیزی است و تجربه شور و بهجت صعود به دماوند چیز دیگری است. صفحه 48

(گفتارهایی درباره شمس و مولانا) نویسنده: محمدعلی موحد انتشارات: کارنامه