کتاب الاختصاص | شیخ مفید

درباره کتاب الاختصاص اثر شیخ مفید 

اصل کتاب به زبان عربی بوده و در آن به بیان احادیثی از پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار(ع) در زمینه‌های مختلف اعتقادی و کلامی، اجتماعی، عبادی، اخلاقی و... همراه با ذکر نام راویان آن پرداخته شده است.

شیخ مفید از عالمان و متکلمان گرانمایه‌ی شیعی قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری می‌باشد و اعتبار بالایی بین علمای سنی و شیعی دارا است و تألیفات فراوانی دارد که از منابع مهم شیعه به شمار می‌روند. وی دارای آراء واندیشه‌هایی مهم و تأثیرگذار در کلام و فقه بوده است؛ تا حدی که توانست در برابر مکتب اخباریگری اهل حدیث که تا نیمه‌های قرن چهارم بر مسند قدرت فقه و کلام شیعه نشسته بودند، عقل‌گرایی را برپا کرده و راه استدلال و تعقل و اجتهاد اصطلاحی را در فقه شیعه باز نماید.

به‌طور کلی می‌توان چنین گفت که او در فقه و دانش حدیث، خود، صاحب سبک و مکتب بوده است و دانشمندی بزرگ در این زمینه است. بیش از 170 اثر را به او نسبت داده‌اند که البته در منسوب نمودن کتاب «اختصاص» به شیخ مفید، شک و تردیدهایی وجود دارد. این کتاب که از کهن‌ترین آثار مذهب تشیع به شمار می‌رود را برخی منسوب به او دانسته و بعضی دیگر منکر این امر هستند و تعدادی دیگر هم در برابر انتساب صاحب این اثر سکوت نموده‌اند.

البته کسانی که این انتساب را رد می‌کنند، دلایلی دارند که از آن میان می‌توان عدم وجود نام این اثر را در فهرست نجاشی، طوسی و ابن شهرآشوب نام برد. (فهرست‌ها آثاری هستند که تدوین‌گر آن‌ها نام آثار معروف و مهم را همراه نام مؤلف در آن ذکر می‌کنند.) و برخی دلایل دیگری که در قسمت مقدمه‌ی مترجم ذکر شده‌اند. اما مترجم با استناد به دلایلی متقن‌تر و مطمئن‌تر به رد این استدلالات پرداخته و انتساب اثر را به شیخ مفید تقویت می‌کند. در هر حال آنچه که مهم است، محتوای کتاب است که در برگردان آن به فارسی، تمام فارسی زبانان علاقه‌مند به این آثار که عربی نمی‌دانند به راحتی می‌توانند از یک اثر کهن معتبر استفاده نمایند و بهره‌ی شخصی یا تحقیقی لازم را ببرند.

ترجمه‌ی این کتاب به زعم خود مترجم بر پایه‌ی متنی است که آقای علی‌اکبر غفاری کار تصحیح آن را انجام داده است. پاورقی‌هایی که در متن عربی موجود بوده  به دلیل ارزش‌مندی مطالبش نیز ترجمه شده است و خود پاورقی‌هایی را نیز ذکر کرده و در ترجمه‌ی آیات قرآن از ترجمه‌ی استاد فولادوند استفاده شده است.

برشی از متن کتاب الاختصاص اثر شیخ مفید 

جعفر بن حسین مؤمن، از محمد بن حسن، از محمد بن حسن صفار، از احمد بن محمد ابن عیسی، از ابن فضال، از ثعلبه بن میمون، از زراره، از امام باقر (ع) برایمان نقل کرده که فرموده است: امیرمؤمنان (ع) فرمود: زمین برای هفت تن آفریده شده است. به آنان روزی داده می‌شوید، به آنان پیروزی می‌یابید و به آنان باران بر شما می‌بارد. سلمان فارسی، مقداد، ابوذر، عمار و حذیفه از آن جمله‌اند. امیرمؤمنان (ع) می‌فرمود: و من نیز امامشان هستم و آنان همان کسانی‌اند که بر فاطمه (س) نماز گزاردند.

نویسنده: ابو عبدالله محمدبن محمد شیخ مفید ترجمه و تحقیق: حسین صابری انتشارات: علمی و فرهنگی