کتاب نظریه‌ معرفت در پدیدارشناسی هوسرل، هایدگر، مرلوپونتی

درباره‌ی کتاب نظریه‌ معرفت در پدیدارشناسی هوسرل، هایدگر، مرلوپونتی

کتاب نظریه‌ی معرفت در پدیدارشناسی به ایده‌ها و فلسفه‌ی هوسرل، هایدگر، مرلوپونتی می‌پردازد. منظور از پیش گرفتن رویکرد پدیدارشناسانه یا پیروی از روش منسوب به آن در مسائل معرفت‌شناسانه چیست؟ ادموند هوسرل، که پدر پدیدارشناسی است، غالبا کار خود را از مقایسه رویکرد پدیدارشناسانه با دیدگاهی آغاز می‌کند که آن را رویکرد طبیعی می‌خواند، رویکردی که از آن عقل عرفی و علم است.

او در آموزه‌ی معرفت خویش معرفت‌شناسانی را به یاد انتقاد می‌گیرد که اعتبار رویکرد طبیعی را پیش‌فرض می‌گیرند و کلا یا بعضا، به تلویح یا به تصریح، وام‌دار این رویکردند. او می‌گوید در معرفت‌شناسی پدیدارشناسانه رویکرد طبیعی کنار گذاشته می‌شود و توجه آن به جای دیگرمعطوف می‌شود: نه به ابژه‌ها، بلکه به تجربه ابژه‌ها. فرض یر این است که موضوع معرفت‌شناسی پدیدارشناسانه از طریق تامل در باب تجربه شناختی ما پیدا می‌شود، و به همین دلیل است که هوسرل اندیشه‌های خود را اغلب با اظهار نظرهایی ستایشآمیز درباره دکارت آغاز می‌کند و پیش می‌برد.

بررسی آموزه‌ی معرفت هایدگر به دلایل مختلف کاری است دشوار. در حالی که پدید آوردن شکلی از معرفت‌شناسی از نظر هوسرل اهمیت بنیادی داشت، مهم‌ترین پرسشی که ذهن هایدگر را به خود مشغول می‌کرد، چنان‌که خود بارها می‌گفت،پرسش هستی بود. در واقع، او از همان آغاز در "هستی و زمان" گفته بود که شناختن، به ویژه به معنایی که ذهن هوسرل را درگیر ساخته بود، صرفا حالتی است که بر بودن-در-جهان بنیاد شده است.

و چنان‌چه بر حسب واژگانی که معمولا به کار می‌برد داوری کنیم، کار او قویا هستی‌شناسانه است. دلیل دیگر بر دشواری بررسی نظریه معرفت هایدگر این است که مباحث او به جای عرضه آموزه‌اش  به شیوه ایجابی، غالبا به این منظور طراحی شده‌اند تا آنچه را رد می‌کند یا مشکوک می‌داند مشخص کنند.

مرلوپونتی در باب پدیدارشناسی ادراک قلم زد، موضوعی که هوسرل هم به آن علاقمند بود. از حیث معرفت‌شناختی، چکیده‌ی موضع هوسرل در این باب به شرح زیر است. ادراک حسی از دید ما یکی از منابع معرفت است، اما تصورات آزموده‌نشده و حتی تاییدنشده تنها دلیل این تصور هستند. بنابراین، فقط با آزمودن این تصورات که مستلزم موضع مسلطی بیرون از موضع ادراکی است می‌توان اعتبار و دامنه ادراک را تعیین کرد؛ و از این‌روست که هوسرل از چرخش استعلایی به جانب آگاهی غیر حسی دفاع می‌کند.

مرلوپونتی در نقد این دیدگاه می‌کوشد از اعتبار مستقل ادراک در موضوعات معرفتی دفاع کند. به زعم او، ادراک پرسش‌ها یا معضل‌های معرفت‌شناسانه‌ای را که مجبورمان می‌کنند به قوه یا نیروی معرفتی موثق‌تری متوسل شویم پنهان نمی‌کند.

کتاب نظریه‌ معرفت در پدیدارشناسی هوسرل، هایدگر، مرلوپونتی اثر هنری پیترزما با ترجمه‌ی فرزاد جابرالانصار در نشر کرگدن به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب نظریه‌ معرفت در پدیدارشناسی

مقدمه

هوسرل

هایدگر

مرلوپونتی

نتیجه‌گیری

منابع

• نویسنده: هنری پیترزما
• مترجم: فرزاد جابرالانصار
• انتشارات: کرگدن