کتاب مقدمه ابن خلدون (2 جلدی)

درباره کتاب مقدمه ابن خَلدون (دو جلدی) 

این کتاب از بزرگترین آثار تاریخی و علمی، در جهان اسلام است. مقدمه ابن خَلدون از زمره کتاب های مهم در پایتخت عثمانی بود، که رجال و روشنفکران عثمانی از آن بهره برده اند. این کتاب پس از انتشار، باعث جلب توجه دانشمندان حوزه های مختلف شد و همچنین در میان دانشمندان اروپایی این کتاب، اثری نوین شناخته شد. سپس دریافتند بسیاری از اصول و عقایدی که توسط دانشمندان، در حوزه های مختلف پایه گذاری شد، در مقدمه ابن خَلدون آمده است و همین موجب حیرت دانشمندان اروپایی شد.

در واقع او مقدمه علم جدید را نوشت و راه را برای دانشمندان پس از خود هموار کرد. تاثیر او بر دانش مشرق زمین نیز، عمیق بوده است. کتاب شامل 104 فصل است.ودرباره هر یک از امور انسانی است که در زندگی ما کارآمد است. ابن خَلدون در باب حکومت مطلق می گوید که:جمعیت نیرومندتری که دیگر گروه های کشور را احاطه می کند و به این وسیله حکومت شکل می گیرد، که این امری طبیعی است. او معتقد است که اساس کشور داری بر خود کامگی است، چرا که با این شیوه، همه به تبعیت از آن فرمانروا بر می آیند و همه چیزشان تحت کنترل اوست. با این حال، چون که این شیوه از حکومت داری بر پایه ی تجمل خواهی است، مردم را به تباهی می کشاند و موجبات نابودی و فرسودگی کشور را فراهم می کند.

وجه دیگر این قضیه، تن پروری در امر حکومت داری است، که این امر نیز موجبات پیری و فرسودگی و یکسان شدن همگان را پدید می آورد. ابن خَلدون در باب معاد روحانی و جسمانی می گوید که:وجود انسان از دو بعد روحانی و جسمانی تشکیل شده است. این دو بر هم تاثیر می گذارند. هنگامی که شادمان هستیم، این سبب لذت ما می شود. به سبب فراموشی جسم است که بسیاری از صوفیان از طریق ریاضت جسمانی به لذت و شادمانی در نفس برسند. ابن خَلدون بیشتر دانشوران اسلام را غیر عرب می داند و از میان آنها، از ایرانیان نام می برد. ایرانیان در محیطی رشد کرده بودند، که با زبان عربی آشنایی داشتند و آن را از طریق آموزش، نشر می دادند.

برشی از متن کتاب مقدمه ابن خَلدون (دو جلدی) 

"و جامعه ای را که در آن آنچه سزاوار است از این ((سیرت)) حاصل آید ((مدینه فاضله)) می نامند و قوانین مراعات شده در آن ((جامعه)) را سیاست مدنی می گویند و منظور حکیمان سیاستی نیست که اهل اجتماع را به عنوان مصالح عمومی بدان وا می دارند چه این سیاست به جز آن سیاست مدنی است. و این مدینه فاضله در نزد آنان نادر و نایاب است یا وقوع آن دور است و حکما تنها از لحاظ  فرضیه و به طور نظری درباره آن گفتگو می کنند.

"و در آن عهد مردم شهری عبارت از عجمان (ایرانیان) یا کسانی مشابه و نظایر آنان بودند از قبیل موالی و اهالی شهرهای بزرگی که در آن روزگار در تمدن و کیفیات آن مانند: صنایع و پیشه ها از ایرانیان تبعیت می کردند. چه ایرانیان به علت تمدن راسخی که از آغاز تشکیل دولت فارس داشته اند بر این امور استوارتر و تواناتر بودند، چنان که صاحبت صناعت نحو سیبویه و پس از او فارسی و به دنبال آن زجاج بود و همه آنان از لحاظ نژاد ایرانی به شمار می رفتند." در کتاب حکیمانی که در احوال جهان مینگرند آمده است که: شکل زمین کروی است و عنصر آب آنرا فراگرفته چنانکه گویی زمین چون دانه ی انگوری بر روی آب است، آنگاه آب از برخی از جوانب آن زایل شده از آن سبب که خدا اراده کرد جانوران را د روی زمین بیافریند.

نویسنده  کتاب مقدمه ابن خَلدون (دو جلدی) 

ابن خلدون به سال 732 هجری در خانواده ای آندلسی و در تونس متولد شد و به سال 808 درگذشت. او که یک عرب مسلمان بود، از کودکی به مطالعه ی علم و دانش پرداخت و در بزرگسالی مهم ترین کتاب خود، مقدمه ابن خَلدون را نوشت. از ابن خلدون به عنوان بنیان گذار علم تاریخ هم یاد می شود.