کتاب دیوان صائب تبریزی | انتشارات نگاه (2 جلدی)

معرفی کتاب دیوان صائب تبریزی

کتاب دیوان صائب تبریزی (2 جلدی)، به اهتمام جهانگیر منصور در انتشارات نگاه به چاپ رسیده است.

میرزا محمدعلی پسر میرزا عبدالرحیم تبریزی اصفهانی معروف به "صائبا" از استادان بزرگ شعر فارسی در عهد صفوی است. خاندان او اصلا تبریزی و از اعقاب شمس‌الدین محمد شیرین مغربی تبریزی شاعر مشهور سده‌ی هشتم و آغاز سده نهم بود. صائب در اصفهلان پرورش یافت و بنابر شیوه‌ی زمان به یقین آنچه را از دانش‌های ادبی و عقلی و نقلی که دربایست فرهیختگان زمان بود نزد استادان آن شهر و نبشتاری را از عم خود شمس‌الدین تبریزی معروف به "شیرین قلم" آموخت.

اشعار صائب از هشتاد هزار تا صد و بیست هزار و سیصد هزارو جمعی هم از این بیشتر نوشته‌اند: به گفته ولیقلی بیگ شاملوی هروی در کتاب قصص الخاقانی تعداد ابیات او دویست هزار بیت و عدد دیوانش هفت عقد بوده است و دو مثنوی به نام قندهارنامه و محمود و ایاز دارد. می توان گفت این کتاب یکی از بهترین کتاب های انتشارات نگاه است.

می‌گویند صائب در قهوه‌خانه‌ها یا تکیه‌ی خود در اصفهان می‌نشست و اشعار خود را برای حاضرانی که اگر نه از طبقات پایین اجتماع، لااقل از طبقه‌ی متوسط بودند می‌خواند. نصرآبادی می‌نویسد که: "عموم خلایق از صحبتش فیض وافر می‌برند. از دریای خیال به غواصی فکر و تامل لآلی بی قیاس به در آورده، آویزه‌ی گوش مستعمان می‌سازد." طبیعی است که در سرودن اشعار، ذوق و سلیقه و پسند آن خریداران سخن خود را در نظر داشت و از فرهنگ آنها مایه می‌گرفت و به زبان آنها می‌سرود.

 

بخشی از کتاب دیوان صائب تبریزی

غزل 338:

آمد خزان و تر نشد از می گلوی ما / رنگی درین بهار نیامد به روی ما

چون موجه‌ی سراب اسیر کشاکشیم / هرچند متصل به محیط است جوی ما

باد مراد کشتی ما زور باده است / بر دوش خلق بار نگردد سبوی ما

دریا به سعی، گرد یتیمی ز ما نبرد / آب گهر چگونه دهد شستشوی ما؟

در آفتاب عشق که شد موم سنگ‌ها / خام است همچنان ثمر آرزوی ما

موی سفید هیچ کم از جوی شیر نیست / در کام آرزوی دل طفل خوی ما

ما چون نسیم خدمت آن زلف کرده‌ایم / گلها کنند پاره گریبان ز بوی ما

از خویش رفته را نتوان نقش پای یافت / رحم است بر کسی که کند جستجوی ما

صائب به آب خلق نداریم احتیاج

از اشک خود چو شمع بود آب جوی ما

• نویسنده: محمدعلی صائب
• به اهتمام جهانگیر منصور
• انتشارات: نگاه