کتاب ظهور و سقوط قدرت های بزرگ | پل کندی

کتاب ظهور و سقوط قدرت های بزرگ

در طول تاریخ امپراتوری های بزرگی در اقصی نقاط جهان شکل گرفته اند. در این میان برخی از آن ها توانستند مدت زیادی قدرت و قلمرو خود را حفظ کنند و برخی نیز برعکس، پس از مدت کوتاهی به فروپاشی رسیدند. دلیل به وجود آمدن اکثر امپراتوری ها را می توان انگیزه برای  افزایش قدرت در عرصه های سیاسی، اقتصادی و نظامی دانست، آن گاه است که پادشاهان به تصرف کشورهای مختلف روی می آورند. در ظهور و سقوط قدرت های بزرگ جهانی، عوامل مختلفی از قبیل نظامی، اقتصادی، سیاسی و ... دخیل هستند که پل کندی در این کتاب توانسته با این رویکردها، تفسیری همه جانبه را از امپراتوری های برتر جهان بعد از رنسانس به مخاطب ارائه دهد. از آن جا نخستین قدرت نمایی حکومت ها در برابر یک دیگر به وسیله ی جنگ و عملکرد های نظامی نمود پیدا می کند، لذا نویسنده در اولین قدم به توضیح جنگ ها و تاثیرات آن ها بر بین الملل پرداخته و سپس نقش عوامل اقتصادی بر آن ها را نیز بررسی کرده است. سپس عوامل رشد و تضعیف قدرت هایی همچون چین، عثمانی و کشورهای اروپای مرکزی_ غربی تحلیل شده است. ادامه مبحث به پادشاهان هابسبورگ اختصاص دارد که برای گسترش قلمرو خود دست به اقدامات نظامی زدند و اوضاع اقتصادی شان دست خوش تحولاتی شد. در ادامه به درگیری قدرت های بزرگ در سال های 1660 تا 1815 پرداخته شده و هم چنین فصولی به صنعتی شدن جوامع و تاثیرات آن بر حکومت های مسلط و کاهش قدرت روسیه و سرنوشت آلمان، جهان دوقطبی و بحران دولت ها در این میان، جنگ سرد و تاثیرات جهان سوم در آن، بررسی اقتصاد اروپا و روند قدرت ایالات متحده آمریکا و ... مفصلا اشاره شده است. نویسنده اظهار داشته که از ذکر رویدادهای تاریخی، اقتصادی و اجتماعی به شکل کلی جلوگیری شده و کلیه مضامین با جزئیات شرح داده شده است. در نتیجه کتاب تک بُعدی نیست و تحلیل ها در قالب استراتژیک عرصه شده اند که هیچ جانب داری و تعصبی از سوی نویسنده دیده نمی شود. کتاب پیش رو، روند کاملی از تحولات مثبت و منفی قدرت های بزرگ جهانی را برای مخاطب به تصویر می کشد که مطالعه ی آن به علاقه مندان به تاریخ پیشنهاد می شود.

برشی از متن کتاب

" صنایع و موسسات خدمات عمومی آمریکا، در سال 1914 به رقمی در حدود 7 میلیارد دلار رسید. بخشی از این سیل طلای سرازیر شده به سوی غرب به صورت عواید سرمایه گذاری های اروپایی، و نیز به شکل پرداخت های آمریکا برای خدماتی مانند کشتیرانی و بیمه، به اروپا باز می گشت، ولی زیراب مالی اروپا بسی فراخ بود، و پیوسته فراخ تر نیز می شد؛ و سیاست خزانه داری آمریکا مبنی بر انباشتن تقریبا یک سوم موجودی طلای جهان( و سپس نشستن بر روی آن) این وضع را تشدید می کرد. علاوه بر این، ایالات متحده آمریکا به رغم آن که جزء لاینفک نظام کلی داد و ستدهای جهانی شده بود( در برابر کشورهای صادر کننده ی مواد اولیه کسری موازنه داشت و در برابر اروپا مازادی هنگفت)، از نظر ساختار مالی خاص خود کشوری توسعه نیافته، محسوب می شد. به عنوان مثال، بخش اعظم بازرگانی خارجی آمریکا با لیره ی استرلینگ صورت می گرفت، و لندن نقش وام دهنده ی روز مبادا را ایفا می کرد، آن هم فقط در برابر طلا. با نبودن دستگاهی مثل بانک مرکزی که قادر به کنترل بازارهای مالی باشد؛ با رفت و آمد سیل آسای فصلی پول بین نیویورک و ایالت های کشاورزی که وضعشان فقط تابع وضع محصول، و وضع این یک نیز تابع شرایط بسیار متغیر اقلیمی بود؛ و با سفته بازارنی که قادر بودند نه فقط نظام پولی داخلی بلکه تقاضای مکرر طلا در لندن را هم به اختلال بکشانند، ایالات متحده آمریکا در سال های پیش از 1914 به صورت دم آهنگری عظیم ولی پیش بینی ناپذیری در می آمد که نظام بازرگانی جهان را گرم نگاه می داشت، ولی گاه به گاه نیز آن را به شدت سرد می کرد. بحران بانکی آمریکا در 1907( که در اصل ناشی از تلاش محتکران و سفته بازان برای به انحصار خود در آوردن بازار مس بود)، و اثراتی که این بحران در لندن، آمستردام، و هامبورگ به جای گذاشت، فقط نمونه ای بود از آن که ایالات متحده آمریکا چگونه بر زندگی اقتصادی دیگر قدرت های بزرگ، حتی پیش از جنگ جهانی اول تاثیر می گذارد. این رشد قدرت صنعتی و بازرگانی خارجی آمریکا طبعا با دیپلماسی پرداعیه تر و لفظی آمریکایی مآبانه درباره ی سیاست جهانی همراه بود. ادعای برخورداری از نوعی موهبت اخلاقی خاص در میان مردمان روی زمین، که سیاست خارجی آمریکایی را برتر از سیاست های خارجی دنیای کهنه می ساخت، با احتجاج های نژاد پرستانه و مبنی بر داروینیسم اجتماعی، و نیز با درخواست مصرانه گروه های منتفذ صنعتی و کشاورزی برای تامین بازارهای امن بحار در هم می آمیخت. "