درباره‌ی کتاب دیوان غربی - شرقی اثر یوهان ولفگانگ فن گوته

دیوان گوته مسلما دیوان شرقی است. واژه‌هایی چون " الله"، "بلبل"، "هدهد"، "ساقی"، "درویش"، "حوری"، "مشک"، و ... بارها و بارها در دیوان به کار رفته‌اند، تا جایی که درک بسیاری از سروده‌ها را برای همزبان گوته، بدون مطالعه یادداشتها بسیار مشکل و گاه حتی ناممکن می‌سازند. ولی این دیوان چرا غربی است؟

نخست اینکه هیچ شعری، برگردان کامل شعری فارسی نیست و دوام اینکه گوته در تمامی دیوان، درکی غربی از شرق به دست می‌دهد. ساختار سروده‌های دیوان، انسجامی غربی دارد. پیوستگی منطقی و تلاش در حفظ مضمونی واحد، مختصاتی است که در غزل فارسی، دست‌کم به لحاظ روساختی، مطرح نیست. اما گوته به دنبال چنین انسجامی است. بورگل ایت تفاوت ساختاری را در شعر گوته و شعر حافظ، به کمک نمونه‌های متعددی به دست می‌دهد و مشخص می‌سازد که حتی در اشعاری که مضمونی از غزل حافظ اقتباس شده است، گوته پراکندگی مضامین را رها می‌سازد و انسجام را مطلوب‌تر می‌بیند.

دیوان شرقی-غربی، گفتگوی دو فرهنگ استو نه برای آنکه یکی از این دو برتر از دیگری به حساب آید، بلکه برای نشان دادن این نکته که آن جوان چگونه در آغوش این پیر آرام می‌گیرد و چگونه این پیر به وجود آن جوان امید می‌بندد. دیوان شرقی-غربی در دوره‌ای سروده می‌شود که جهان در تب و تاب تعصبات ملی است و شعر گوته به این نگرش می‌خندد و به "بشریت" احترام می‌گذارد.

کتاب دیوان غربی - شرقی اثر یوهان ولفگانگ فن گوته و ترجمه‌ی کورش صفوی توسط انتشارات هرمس به چاپ رسیده است.

• نویسنده: یوهان ولفگانگ فن گوته
• مترجم: کورش صفوی
• انتشارات: هرمس