کتاب حکومت انتخابی

معرفی کتاب حکومت انتخابی

همه ی تفکرات درباره ی انواع حکومت ها از دو نظریه ی بیش و کم ناهمساز درباره ی نهادهای سیاسی، یا دقیق تر بگوییم، از دو برداشت ناسازگار از ماهیت نهادهای سیاسی نشان دارند. بعضی بر این اندیشه اند که حکومت یکسر فنی عملی است که مسائل آن تنها به وسیله و هدف مربوط می شود. انواع حکومت مانند هرگونه اسباب و ابزاری است که از برای دست یافتن هدف های انسانی لازم است؛ این نگرش انواع حکومت را سربه سر موضوع ابداع و ابتکار بشر می پندارد.

بنابراین چون انواع حکومت ساخته ی آدمی است فرض بر این است که آدمی این اختیار را دارد که آن ها را بسازد یا نسازد و درباره ی چگونگی الگوی آن ها تصمیم بگیرد. در این برداشت، حکومت مسئله ای است که باید مانند دیگر مسائل روزانه ی کرد و کار آدمی حل شود. در گام نخست باید هدف هایی که حکومت برای پیشبردشان به وجود می آید، تعریف و مشخص شود. در گام بعد باید پژوهش شود که از برای دست یافت آن هدف ها کدام نوع حکومت مناسب تر است.

پس از آنکه درباره ی این دو نکته خرسند شدیم و حکومتی که بیش ترین خیر را با کم ترین شر در آمیزد، باز نمودیم، گام سپسین آن است که هموطنان یا کسانی را که نهادهای سیاسی از برایشان برساخته می شود، پذیرای عقیده ای کنیم که به طور خصوصی به آن رسیده ایم. یافتن بهترین نوع همان است، و سپس برانگیختن آنان به این که برداشتن چنان حکومتی پای فشرند، زنجیره ی اندیشه های کسانی است که این نگرش را در فلسفه ی سیاسی پذیرفته اند.

اینان ساختار سیاسی را (البته با لحاظ کردن بزرگی و کوچکی آن) همانند خیشی مکانیکی یا ماشینی خرمن کوب می انگارند. رویاروی چنین کسانی، استدلال گران سیاسی دیگری صف آراسته اند که به هیچ روی پذیرای تشبیه نوع حکومت به ماشین نیستند و حکومت را فراوردی طبیعی و خودانگیخته می شمارند، و علم حکومت را به اصطلاح شاخه ای از تاریخ طبیعی می دانند. به زعم اینان، گونه های حکومت گزیدنی نیست و در اصل باید آن را همان گونه که می یابیم، بر گیریم.

حکومت را نمی توان با طرحی پیش سنجیده فراساخت. حکومت "ساخته نمی شود، بلکه می روید." کار ما با گونه های حکومت، مانند دیگر امور واقع در جهان، آن است که خواص طبیعی شان را بازشناسیم و خود را با آنها سازگار کنیم. در این مکتب، نهادهای سیاسی بنیادین هر قوم رویشی جاندار برشمرده می شود که از طبع و حیات آن قوم برمی آید: این نهادها فراورده ی عادت ها، غریزه ها و نیازهای ناخوداگاه افراد ملت است، نه محصول هدف های دانسته و آگاهانه ی آنان.

• نویسنده: جان استوارت میل
• مترجم: علی رامین
• انتشارات: نی