کتاب فقه و سیاست در ایران معاصر 1 اثر داود فیرحی

درباره کتاب فقه و سیاست در ایران معاصر

شاید بتوان گفت نسبت فقه و سیاست بیش از هر مقوله فقاهتی دیگری، قابل تقسیم به دوران قدیم و جدید است. درست به همین دلیل است که، برخلاف فقه عبادات، در حوزه سیاست کمتر بتوان به ادبیات و منابع تولیدی دوره های پیشین ارجاع و استناد کرد. وظیفه فقه سیاسی تبیین و توصیه چنان منظومه ای از نهادها و نظام سیاسی است که بتواند تعادلی قابل فهم بین حقوق و تکالیف انسان مسلمان ایجاد کند. زیرا سیاست کلان ترین حوزه ی مرجع است و تنظیم و تعادل دیگر حوزه های زندگی با تعادل نظم سیاسی ملازمه دارد. درست به همین دلیل است که سیاست از دیدگاه شریعت اسلامی، در عین حال که ملزم به اجرای احکام شرعی است، همچنین، ملزم به پاسداری از حقوق انسان ها نیز هست.

انسان صرف نظر از هر دین و مسلکی، موجودی مدنی است که نظام سیاسی قواعد زندگانی جمعی او را تنظیم یا ضمانت می کند. نظم سیاسی زندگی را به جریان می اندازد یا جریانش را تضمین می کند؛ کارگر کار می کند و کشاورز می کارد.

بخشی از کتاب فقه و سیاست در ایران معاصر

اشاره کردیم که مطلق " دین" حاوی اصول ثابت و جهانشمول است که ادیان همگی روایت های ویژه و متفاوتی از آن امر مطلق هستند. کار ویژه دستگاه فقه در هندسه دانایی اسلامی تنظیم نسبت دین و زندگی، عام و خاص و ثابت و متغیر است. اما واقعا چه چیزی تغییر می کند؟ آیا ثابت متغیر می شود؟ یا متغیر ثبات می یابد؟ به طور کلی، تنوع و دگرگونی در احکام فقه سیاسی را به اعتبار دوران قدیم و جدید، چگونه می توان توضیح داد؟

ملاحظات تاریخی به روشنی از دگرگونی گسترده در احکام فقه سیاسی حکایت می کنند. بیش از یک قرن است مباحث فقهی- سیاسی مبتنی بر نظم سلطانی گذشته جای خود را به احکام و مفاهیم جدیدی سپرده اند که خاستگاه مدرن دارند و از عناصر و لوازم قطعی دولت جدید محسوب می شوند. این تغییرات گسترده در حالی است که منابع و روش شناسی استنباط احکام فقه سیاسی همچنان اعتبار سنتی خود را، کم و بیش، حفظ کرده اند. بدین سان، اگر تغییرلت در احکام فقه سیاسی ناشی از تغییر در منابع یا شیوه اجتهاد سنتی نیست، پس از کجا ناشی و جاری شده است؟

کتاب فقه و سیاست در ایران معاصر جلد 1 (فقه سیاسی و فقه مشروطه)، به قلم داود فیرحی در نشر نی به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب فقه و سیاست در ایران معاصر

مقدمه

ماهیت فقه سیاسی

فقه شیعه و ماهیت امر سیاسی

مبانی قدیم، مسائل جدید

فقه سیاسی، نوگرایی و دولت جدید

در آستانه تاسیس

نائینی و فقه مشروطه

فقه و نهادهای دولت مشروطه

تحول فقه سیاسی

گذار به فقه حکومت اسلامی

منابع

نمایه

• فقه سیاسی و فقه مشروطه
• نویسنده: داود فیرحی
• انتشارات: نی