کتاب پشت پرده کودتا - علی رهنما

کتاب پشت پرده کودتا: اوباش، فرصت طلبان، ارتشیان، جاسوسان، به قلم علی رهنما و ترجمه ی فریدون رشیدیان در نشر نی به چاپ رسیده است.

کتاب حاضر می کوشد خرده تاریخ مفصل آن دست وقایع را ارائه دهد که در 28 مرداد به اوج خود رسیدند. این کتاب نه درباره ی مصدق است نه فهرستی است از هدف های دولت او و دستاوردها یا شکست های این دولت، بلکه بیشتر پژوهشی است در باب سرنگونی مصدق و نیز در خصوص شرایط تحقق این سرنگونی. هم مصدق و هم متحدان و مخالفانش این وقایع را به راه انداختند، به آن ها واکنش نشان دادند، و با آن ها تعامل برقرار کردند. از این رو، هر مطالعه ای درباره ی سرنگونی می بایست هم به مصدق و طرفدارانش، و هم به کسانی که او را سرنگون کردند، بپردازد و موقعیت ها و اعمال هر دو طرف را تجزیه و تحلیل، ارزیابی و گزارش کند. این مطالعه با تکی بر شواهد و مدارک به کاربسته، نهایتا قصد دارد به این سوال پاسخ دهد که آیا برکناری مصدق از قدرت، به دست خارجی ها طرح و اجرا شد، یا این که این واقعه یک کودتا، یک انقلاب، یک قیام خود جوش ملی و یا چیز دیگری بود. با غلبه ی مواضع قطبی شده، احتمالا هرگونه نتیجه گیری ای برچسب طرف دار مصدق و یا ضد مصدق بودن را به این اثر و نویسنده ی آن خواهد زد. بازتعریف تاریخچه ی 28 مرداد، همچون تاریخچه ی هر کشمکش اجتماعی_سیاسی دیگری، به بروز بعضی دلخوری ها و برآمدن پاره ای از قضاوت ها می انجامد. اثر حاضر تاریخچه ای است از وقایع 28مرداد برای کسانی که کنجکاوند بدانند در آن روز چه اتفاقی افتاد و چگونه چنین نتیجه ای حاصل شد.

فهرست

فصل اول: عکس العمل انگلیس به مصدق زمانی که بر سر قدرت بود: " مُصی بر نفت انگلیس چنگ می اندازد، اما نیروی دریایی به نجات می رود" فصل دوم: مخالفان مصدق ضربه می زنند: آزمودن تاکتیک ها فصل سوم: در "9 اسفند" چه کسی فرا می خواند و چه کسی اجابت می کند؟ فصل چهارم: طرح آژاکس: فرماندهان کمپانی (سیا) و کارگزاران شرکت( اینتلیجنس سرویس) فکر کودتا را عملی می کنند فصل پنجم: سازمان های مرتبط با سیا: تبلیغات و مبارزه فصل ششم: کودتای به دقت طراحی شده شکست می خورد: بازگشت به میز طراحی فصل هفتم: قابلیت های شبکه های نظامی کودتای مردم فصل هشتم: کودتای محلی و قابل اجرا فصل نهم: بسیج "مردم" در محله های بدنام تهران فصل دهم: کودتای دوم با حرکت گازانبری اوباش شروع می شود فصل یازدهم: کودتاچیان مرکز شهر را اشغال می کنند فصل دوازدهم: حمله به وزارت خانه ها و ساختمان های طرف داران مصدق فصل سیزدهم: معمای تانک ها: خیانت یا عدم کفایت فصل چهاردهم: سرنگونی مصدق فصل پانزدهم: نمایندگان مذهبی و کودتا فصل شانزدهم: چرا کودتای دوم موفق شد؟ فصل هفدهم: خروج مصدق: کودتا یا انتقال قانونی قدرت؟

برشی از متن

ارتشی ها و اراذل و اوباش: جایگزین یا مکمل هم؟ وقایع "9 اسفند" و نیز ماجرای افشار طوس، هر دو، با هدف تضعیف قدرت مصدق و، در صورت امکان، برکناری او از قدرت طراحی شدند. ارزیابی شکست ها و موفقیت های این دو طرح اطلاعات مهمی را در اختیار ما قرار می دهد، خصوصا در مورد طراحی وقایع 28 مرداد و مسیر سقوط مصدق. ماجرای "9 اسفند" بالاخص در بسیج نیروها و هماهنگ‌ کردن سه شبکه ی اراذل و اوباش، افسران ارتشی ضد مصدق، و فعالان احزاب و سازمان های نزدیک به مقامات برجسته ی مذهبی، نظامی و غیرنظامی ضد مصدق موفق بود‌. نقش کلیدی آیت الله بهبهانی و کاشانی در بسیج کردن لشکر هر چند کوچک اما کاملا مطیع اراذل و اوباش، خود در 9 اسفند بسیار موثر واقع شد. "علمای 9 اسفند" ثابت کردند که در صورت نیاز، کاملا قادر هستند نیروهای ضربتی اصلی خود را به راه بیندازند تا از این طریق بازار را مطیع خود سازند و با تخریب خیابان ها و مناطقی که در آن ها پرسه می زدند، کنترل این اماکن را به دست گیرند. موفقیت سریع عملیات تنها با غافلگیر کردن مصدق و ورود ضربه ای غافلگیرکننده بر او تضمین می شد، آن هم از طریق فرستادن اوباش از صبح بسیار زود به بازار و بعد از آن به کاخ شاه و منزل مصدق. حمله ی رعدآسای اوباش در صبح، نیروهای دولتی و طرف دارانشان را فلج کرد و به این ترتیب، برتری کنترل هماهنگ کنندگان یورش ضد مصدقی را در عملیات صبح تضمین نمود.

• پشت پرده کودتا: اوباش، فرصت طلبان، ارتشیان، جاسوسان
• نویسنده: علی رهنما
• مترجم: فریدون رشیدیان
• انتشارات: نی