کتاب تاملات دکارتی | ادموند هوسرل

درباره‌ی کتاب تاملات دکارتی اثر ادموند هوسرل

کتاب تاملات دکارتی را می‌توان یکی از بهترین کتاب های ادموند هوسرل برشمرد. کتاب تاملات دکارتی به دلیل غرابت مضامین و ساختاری نه چندان منتظم، و نیز به دلیل فشردگی غالباً بیش از حدش، بدون شک کتابی برای تأمل، خواندن و بازخوانی است. اما با تحقق این امر خواننده می‌تواند مطمئن باشد که در پس ظاهر عبوس و خشک این تأملات به یکی از جذاب‌ترین و تأثیرگذارترین مباحث فلسفه‌ی معاصر و یکی از بنیادی‌ترین صورت‌بندی‌های اندیشه‌ی ایده آلیستی دسترسی یافته است.

تأملات دکارتی جزء آخرین آثار هوسرل است و بنابراین می توان آن را محصول دوران پختگی اندیشه های هوسرل به شمار آورد. به جرأت می توان گفت که مفاهیم پدیده شناسی هرگز شکل قطعی و نهایی خود را به دست نیاورد، زیرا هوسرل در هر بازگشت، با رویکرد یک «آغاز کننده» آن ها را مورد جرح و تعدیل قرار می داد. اما با وجود این تجدید مطلع های پایان ناپذیر، صورتبندی مسائل پدیده شناسی در تأملات جزء آخرین تلاش های هوسرل محسوب می شود.

کتاب تاملات دکارتی، تقریباً همه ی مسائل و موضوع های پدیده شناسی را به گونه ای فشرده، که گاه فهم شان را بسیار دشوار می سازد، عرضه می کند. ریشه گرایی فلسفه ی دکارتی در شک دکارتی جلوه گر می شود زیرا به عقیده ی هوسرل دکارت تنها فیلسوفی بود که توانست با روش شک خویش یگانه حوزه ای را که به راستی مخصوص فلسفه است و بنیان حقیقی آن را تشکیل می دهد، یعنی حوزه ی وجدانیات و آگاهی ها را در تمایز از حوزه ی اعیان واقعی که به علوم تعلق دارد، به دست آورد. اما دکارت نتوانست به ژرفای کشفی که انجام داده بود راه برد.

بخشی از کتاب تاملات دکارتی؛ نشر نی

تأمل سوم

مسائل تقویم، حقیقت و واقعیت

23- تدقیق مفهوم تقویم استعلایی با عناوین «عقل» و «غیرعقل»

تا اینجا تقویم پدیده شناختی به معنای تقویم یک اوبژه ی قصدی به طور کلی بود. این تقویم مجموعه ی «می اندیشم-متعلق اندیشه» را در گستره ی کامل آن در برمی گرفت. اکنون می کوشیم این گستره را از حیث ساخت هایش متمایز کنیم تا معنای دقیق تری از تقویم را شکل بخشم. تا اینجا فرقی نمی کرد که با اعیان واقعی یا غیرواقعی، با اعیان ممکن یا ممتنع سر و کار داشته باشیم.

لیکن این واقعیت که ما از صدور حکم درباره ی وجود یا عدم وجود جهان (و هر عینیتِ داده شده ی دیگر) امتناع کرده ایم سبب نمی شود که این تمایز را کنار بگذاریم، بلکه این تمایز، تحت عناوین بسیار کلی «عقل» و «غیر عقل» به مثابه متضایف های «وجود» و «عدم وجود»، یکی از موضوع های کلی پدیده شناسی است. به وسیله ی «اپوخه» داده ی واقعی را به افاده ی صرف (می اندیشم) و به اوبژه ی صرفاً قصدی تحویل می کنیم. محمول های «موجود» و «ناموجوئ» و تعدیل های وجهی آن ها به همین اوبژه ی قصدی-بنابراین نه به اعیان صرف بلکه به معنای عینی- مربوط می شوند.

محمول های حقیقت (صدق) و کذب، گرچه به معنای به غایت گسترده، به قصد (عمل افاده) مربوط می شوند. این محمول ها صرفاً به عنوان «داده های پدیده شناختی» در خودِ زیسته ها یا اعیان قصدی محوی نیستند، با این حال «منشأ پدیده شناختی» خود را دارند. ...

کتاب تاملات دکارتی (مقدمه ای بر پدیده شناسی) اثر ادموند هوسرل با ترجمه‌ی عبدالکریم رشیدیان توسط نشر نی به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب تاملات دکارتی

تأمل اول: راهی به سوی اگوی استعلایی

تأمل دوم: آشکارسازی میدان تجربۀ استعلایی و ساخت های کلی آن

تأمل سوم: مسائل تقویم، حقیقت و واقعیت

تأمل چهارم: شرح مسائل تقویم خودِ اگوی استعلایی

تأمل پنجم: تعیین حیطۀ وجودی استعلایی به مثابه بین الاذهان مونادولوژیکی

• مقدمه ای بر پدیده شناسی
• نویسنده: ادموند هوسرل
• مترجم: عبدالکریم رشیدیان
• انتشارات: نی