کتاب ریشه ی چهارگان اصل دلیل کافی

درباره‌ی کتاب ریشه ی چهارگان اصل دلیل کافی از شوپنهاور

این کتاب انتشارات مرکز، در اصل رساله‌ی دکتری شوپنهاور بوده و به همین جهت قطعا بیش از آن که برای علاقه‌مندان به کلمات قصار و سخنان نغز و عبارات بدیع شوپنهاور جالب باشد به درد کسانی می‌خورد که در نوشته‌های او به مباحث انتزاعی‌تر و فلسفی‌تر علاقه دارند و به طور حرفه‌ای و جدی پیگیر مطالعه‌ی فلسفه‌ی شوپنهاور هستند.

خود شوپنهاور می گوید این رساله مقدم بر اثر اصلی او، کتاب معظم جهان همچون اراده و تصور، است و باید پیش از آن خوانده شود. این گفته تا حدی درست است چون اصل دلیل کافی یکی از مفاهیم کلیدی در نیمه ی تصور محور دستگاه فلسفی شوپنهاور است و کتاب حاضر شرح این اصل در چهار صورت بنیادینش است.

ممکن است مطالعه ی کتاب در آغاز دشوار و مطالب سخت فهم و غامض به نظر برسند ولی پس از خواندن چند صفحه این مشکل برطرف می شود. البته از آنجا که شوپنهاور همواره بر ساده نویسی تأکید دارد و سخت ترین مطالب و موضوعات فلسفی را به ساده ترین و قابل فهم ترین شکل ممکن بیان می کند باید این مسئله را به حساب دشواری موضوع مورد بحث گذاشت، چون به هر حال باید پذیرفت برخی مطالب به قدری دشوار و دیرهضم‌اند که حتی اگر به قلم شوپنهاور و نثر خوش خوان او هم نوشته شوند باز پی بردن به کنه آن ها و دریافتن ارتباط شان نیازمند صرف وقت و زحمت خود خواننده است.

---

بخشی از کتاب ریشه ی چهارگان اصل دلیل کافی

لایب نیتس

لایب نیتس نخستین کسی بود که رسما شرحی در خصوص اصل دلیل کان به عنوان یک اصل عمده ی هرگونه شناخت و علم ارائه داد. او این اصل را با آب و تاب فراوان در بسیاری از عبارات آثارش بیان می کند و قیافه ای به خود می گیرد که گویی اولین کسی بوده که آن را ابداع کرده است. اما تنها چیزی که او می تواند راجع به این اصل بگوید این است که هر چیزی باید زمینه یا دلیل کافی داشته باشد مبنی بر این که چرا این گونه است و طور دیگری نیست؛ و البته جهان قطعا پیش از او هم این را می دانسته است.

البته او گه گاه به تفاوت دو معنی اصلی آن اشاره می کند، ولی به وضوح بر آن تأکید نکرده یا در جای دیگری آشکارا راجع به آن بحث نکرده است. عبارت اصلی در کتاب اصول فلسفه ی او، بخش 32، است و در نسخه ی فرانسوی آن تحت عنوان منادولوژی، اندکی بهتر است: «در نتیجه ی اصل دلیل کافی، ما می پذیریم که بدون وجود داشتن دلیل یا زمینه ای کافی مبنی بر این که چرا فلان چیز این گونه است و به طور دیگری، هیچ واقعیتی نمی تواند درست یا واقعی و هیچ حکمی نمی تواند صحیح باشد.»

کتاب ریشه ی چهارگان اصل دلیل کافی، اثر آرتور شوپنهاور با ترجمه‌ی رضا ولی یاری توسط نشر مرکز به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب ریشه ی چهارگان اصل دلیل کافی

مقدمه ی نویسنده

مقدمه مترجم

فصل یکم

مقدمه

1. روش

2. کاربرد آن در مورد فعلی

3. مزیت این تحقیق

4. اهمیت اصل دلیل کافی

5. خود اصل

پی نوشت

فصل دوم

خلاصه ی عمده ی نکات پیش تر گفته شده راجع به اصل دلیل کافی

6. نخستین بیان این اصل و تمایز دو فقره از معانی آن

7. دکارت

8. اسپینوزا

9. لایب نیتس

10. ولف

11. فلاسفه ی میان ولف و کانت

12. هیوم

13. کانت و مکتب وی

14. در باب براهین این اصل

پی نوشت

فصل سوم

نارسایی شروح قبلی و پی ریزی شرحی تازه

15. مواردی که مشمول مصادیق پیش تر محرز شده برای این اصل نمی شوند

16. ریشه ی اصل دلیل کافی

پی نوشت

فصل چهارم

در باب طبقه ی نخست اعیان برای ذهن، و صورت

- حاکم اصل دلیل کافی در آن طبقه

17. شرح کلی این طبقه ی اعیان

18. چکیده ی تحلیل استعلایی واقعیت تجربی

19. حضور بی واسطه ی تصورات

20. اصل دلیل کافی صیرورت [یا شدن]

21. ماهیت پیشینی مفهوم علیت. ماهیت عقلی ادراک شهودی تجربی. فاهمه

22. در باب عین بی واسطه

23. استدلال هایی علیه برهان کانت در خصوص ماهیت پیشینی مفهوم علیت

24. در باب استفادهی نامناسب از قانون علیت

25.زمان تغییر

پی نوشت

فصل پنجم

در باب طبقه ی دوم اعیان برای ذهن، و صورت

حاکم اصل دلیل کافی در آن طبقه

26. تبیین این طبقه از اعیان

   27. کاربرد مفاهیم

28. نماینده های مفاهیم قومی حکم

29. اصول دلیل کافی شناختن

30. صدق منطقی

31. صدق تجربی

32. صدق استعلایی

33. صدق فرامنطقی

34. قومی تعقل

پی نوشت

فصل ششم

در باب طبقه ی سوم اعیان برای ذهن، و صورت

حاکم اصل دلیل کافی در آن طبقه

35. تبیین این طبقه از اعیان

36. اصل دلیل کافی و وجود

37. زمینه یا دلیل وجود در مکان

38. زمینه یا دلیل وجود در زمان حساب

39. هندسه

پی نوشت

فصل هفتم

در باب طبقه ی چهارم

اعیان برای ذهن، و صورت

حاکم اصل دلیل کافی در آن طبقه

40. تبیین کلی

41. ذهن شناسایی و عین

42. ذهن اراده ورزی

43. اراده ورزی قانون انگیزش

44. تاثیر اراده بر شناخت

45. حافظه

پی نوشت

فصل هشتم

ملاحظات و نتایج کلی

46. ترتیب دستگاهمند

47. رابطه ی زمانی میان زمینه و نتیجه

48. تعامل زمینه ها و دلایل

49. ضرورت

50. رشته ی زمینه ها و نتایج

51. هر علمی از یکی از صورت های اصل دلیل کافی بیش از دیگر صورتها رهنمود می گیرد

52. در نتیجه ی عمده

پی نوشت

ضمیمه

در باب بینایی

پی نوشت

کتاب شناسی

واژه نامه

نمایه

• نویسنده: آرتور شوپنهاور
• مترجم: رضا ولی یاری
• انتشارات: مرکز