کتاب دانشنامه ی فشرده ی ادیان زنده

معرفی کتاب دانشنامه ی فشرده ی ادیان زنده 

این کتاب منحصراً به مذاهب زنده عصر حاضر می پردازد و بنابراین هر نوع بررسی و مداخله در ادیان باستانی و یا ادیان ملی از فرهنگهای با اهمیتی که متروک شده اند کنار گذاشته شده. از قلم انداختن آنها نه به خاطر جالب نبودن یا بی اهمیتی آنها بلکه از این رو است که امروزه آنها فقط جنبه فرهنگستانی و پژوهشی پیدا کرده اند، هرچند که در شکل یافتن ادیانی که هنوز هم پیرو دارند بسیار دخیل بوده اند، به شمار آوردن آنها موجب می شد حجم فعلی قابل ملاحضه این کتاب از این هم افزون تر شود. تقسیم بندی ادیان مختلف کار آسانی نیست.

به نظر صحیح و اجتناب ناپذیر است که مسیحیت و دین بودایی به نحو اکمل بررسی شوند زیرا یکی دین برتر غرب و دیگری آنِ شرق است. هریک در گستره خود، از نفوذ دین برتر در نیمی از جهان برخوردار است یا برخوردار بوده است. این که پنج بخش با حجم متفاوت به مسیحیت اختصاص داده شده همانقدر که الزامی بوده اسف انگیز است زیرا نشان می دهد از بین تمام ادیان دنیا، مسیحیت هنوز هم پر اختلاف ترین آنها است.

همه فصول این کتاب بر مبنای تاریخی تدوین یافته، جز این هم نمی توانسته باشد؛ زیرا یک دین پویا به اعتبار پویا بودنش، پدیده ای در حال رشد است و غیرممکن است مظاهر کنونی دینی را بدون اطلاع از ریشه هایش که باعث رویش آن شده بتوان شناخت. این اصل همان اندازه در مورد ادیان هندی که اصلاً تاریخ نگر نیستند، صادق است که در مورد مسیحیت و اسلام که در پرتو تام تاریخ ظهور کرده اند. مثلاً غیرممکن است بتوانیم آیین هندویی امروزی را بدون آگاهی از ریشه های باستانی آن و همچنین عناصر خارجی ای که در دوران نسبتاً اخیر به آن پیوند خورده درک کنیم.

اسلوب هیچ دینی همانند اسلوب دین دیگر نیست. اگر این کتاب در نگاه اول توده درهم و برهم و گیج کننده ای از اعتقادات دینی به نظر می رسد، این در سرشت موضوع مورد بحث ما است. نکته دیگر، این است که اگرچه بیش تر سرزمینهایی که در این کتاب لحاظ شده ناآشنا هستند، امید است که لااقل مطالعه کننده آن را راهنمای رضایت بخشی به سوی عقاید فوق العاده گوناگونی که هنوز هم جانمایه انسانها است، یافته باشد.

برشی از متن کتاب

«بودایی» شدن چین چشمگیرترین شاهکار گسترش فرهنگ هندی است، چرا که چین تنها کشور «بودایی» است که قبل از «بودایی» شدن، فرهنگ و تمدن خود را داشته و به همین دلیل آیین «بودایی» شرق دور پویاترین و ابتکارآمیزترین گونه آیین «بودایی» منطقه ای است. هیچ قوم غیر هندی دیگری اینچنین ستودنی تمامیت سنن «بودایی» را جذاب نکرده و هیچ قوم دیگری این همه بر آن تأثیر نگذاشته. بیش از هزارها سال آیین «بودایی» بر زندگی مذهبی چین حاکم بوده، نمایشهای کلان نیایشی، هنر ممتاز، و ادبیات قدسی که هم شامل میراث هندی و هم افزون سازی چینی است، ارائه کرده است.

با این حال، آیین «بودایی چینی» هم کم در معرض زوال پذیری و سایر پدیده های مشروط قرار نگرفته و چرخه معمول ظهور، شکوفایی، و افول را گذرانده، و در حال حاضر در بحرانی قرار دارد که یا آن را دگرگون می کند و یا از هم فرو می پاشاند. گسترش «آیین بودایی» چینی به علت تنش بین دو تاثیر متفاوت، پرتوان و پویا شد: سنت هندی و سنت بومی شده چینی. تا زمانی که شوق هماهنگ سازی این دو سنت ادامه داشت، ایمان قوی و مترقی پا برجا بود، اما همین که این سنتِ برهم انباشته به نوعی هماهنگی دست یافت به خاطر عدم شور و انگیزه دچار بی نشاطی و شعف شد.

فهرست

بخش نخست: نبوت

1. یهودیت، یا دین بنی اسرائیل (آر. جی. زوی وربلوسکی)
2. الف – مسیحیت: کلیسای آغازین (جی. جی. دیویس)
3. ب – مسیحیت: اعتزال شرق و کلیسای ارتودوکس شرق (نیکلاس زرنوف)
4. ج – مسیحیت: سنت توماس و الهیات قرون وسطایی (اچ. فرانسیس دیویس)
5. د – مسیحیت: پروتستان گرایی (جان کنت)
6. ه – مسیحیت: کلیسای کاتولیک پس از جنبش پروتستانی (اصلاح گرایی) تی. کوربیشلی
7. اسلام (اچ. آر. ای. گیب)
8. دین زرتشتی (آر.سی.زینر)

بخش دوم: حکمت

5. آیین هندو (ای. ال. بشام)
6. آیین «جین» ها (ای. ال. بشام
7. الف – آیین بودایی (آی. بی. هورنر)
8. ب – آیین بودایی (ای. کونز)
9. ج – آیین بودایی (ریچارد اچ. رابینسون)
10. شینتو – جی. بوناس
11. آیین کنفوسیوسی (ای. سی. گراهام)
12. آیین تائو (ورنر آیکهورن)
13. بودای نوین و تائوی نوین (آر.سی زینر)

نتیجه فهرست مراجع منابع مطالعه نمایه

مولف: گروه نویسندگان زیر نظر: رابرت چارلز زینر مترجم: دکتر نزهت صفای اصفهانی انتشارات: مرکز