کتاب ایران در بحران (زوال صفویه و سقوط اصفهان)

کتاب ایران در بحران (زوال صفویه و سقوط اصفهان):

اثر حاضر درباره ی معمای پیچیده ی فروپاشی ایران در دورانی است که غالب ایرانیان آن را نه فقط مرحله ی تکوین سرنوشت سازی در تاریخ این کشور بلکه یکی از درخشان ترین روزگارانش می شناسند. این کتاب در صدد آن است که بازدید دوباره ای از قرن دوم حکومت صفویه بکند دوره ی بین مرگ شاه عباس در 1038 و سقوط اصفهان در برابر مهاجمان افغان در 1134 . نگاه تازه ای بر کنش نیروهایی خواهیم کرد که پاره ای همچنان خون در رگ های صفویه تزریق می کردند و پاره ای دیگر بر ورطه ی سقوط نزدیکش می کردند.

نویسنده ی اثر سعی دارد در مورد ثبات سیاسی و شکوفایی فرهنگی صفوی نیز توضیح دهد و زوال را مقوله ای همه گیری نمی شمارد؛ تا ده ها سال پس از مرگ شاه عباس اول مسافران خارجی در ایران این کشور را امن و امان دیده اند، از نظر سیاسی نسبت به امپراتوری عثمانی و هند مغول هرج و مرج بسیار کمتر بود و اوضاع نسبت به قرن شانزدهم بسیار با ثبات تر بود، رونق فلسفه و معماری در شهر در عالی ترین حد خود بود، کشاورزی و بازرگانی هنوز رونق داشت و کاروان سراهای جدید ساخته میشد و راه ها نسبتا امن بودند.

فهرست

فصل 1 – الگوها: ایران در اواخر دوران صفوی فصل 2 – سیاست های دربار صفوی،1: شاهان و وزیران،1629-1666 فصل 3 – سیاست های صفویه، 2: شاهان و وزیران و خواجگان، 1666-1699 فصل 4 – سیاست های پولی و تعطیلی ضراب خانه ها،1600-1700 فصل 5 – از جنگ پیوسته تا صلح پایدار: سیاست های نظامی صفویه در قرن هفدهم فصل 6 – سستی پیوندها: مرکز و ولایات،1600-1700 فصل 7 – دین در اواخر دوران صفوی: روحانیان شیعه و اقلیت های مذهبی فصل 8 – از ثبات تا آشوب: دهه های پایانی

برشی از متن کتاب

در روزگار جانشینان شاه عباس اول جمعیت غیر شیعه ی ایران تقریبا در همان موقعیت ماند و فقط چند چیز تغییر کرد. شاه صفی اول با همه ی قساوتش، از حیث سعه ی صدر در امور مذهبی مانند پدربزرگش می مانست. به رغم گله مندی های دین گستران غربی از بد رفتاری های او، صفی روی هم رفته به سبب آن که اجازه ی ادامه ی فعالیت در قلمروش را به آنها می داد حسن شهرتی پیدا کرد. ارامنه و یهودیان ایرانی هم در حکومت او مشکلی نداشتند. با اجازه ی او بسیاری از ارامنه ای که در دوره ی شاه عباس اول به مازندران کوچ داده شده بودند به ارمنستان برگشتند و یهودیان اصفهان به دین خود بازگشتند. روابط گرم پیشین دربار صفوی با نمایندگان دولت های اروپایی در این دوره اندکی سرد شد، گویا بیشتر به علت این که شاه صفی علاقه ی پدربزرگش را به حفظ روابط دیپلماتیک همه جانبه با غرب نداشت. این دگرگونی مخصوصا بعد از سال 1639 / 1049 ملموس شد، سال صلح زُهاب که حاکمیت ترکان بر عراق را احیا کرد و جنگ های ایران و عثمانی را پایان بخشید. چون خطر آنها از بین رفت، نیاز به تملق گویی از نمایندگان و فرستادگان متحدان بالقوه ی اروپایی کاهش یافت. به خصوص روابط با مبلغان فرقه ها عمق سابق را از دست داد، ولو محترمانه باقی ماند.کاهش نیاز به متحدان اروپایی تنها علت این تغییر نبود. افزایش سوء ظن به مسیحیان، اعم از دین گستران اروپایی و ارامنه ی داخلی، نیز شاید علت دیگر آن بود. قرائنی از سماجت یک جناح بیگانه هراس در دربار در این دوره در دست است.

نویسنده: رودی متی مترجم: حسن افشار انتشارات: مرکز