کتاب تصمیم گیری های چند معیاره اصغرپور

درباره‌ی کتاب تصمیم گیری های چند معیاره اصغرپور

مدل های بهینه سازی از دوران نهضت صنعتی در جهان و به خصوص از زمان جنگ جهانی دوم همواره مورد توجه ریاضیدانان و دست اندرکاران صنعت بوده است. تأکید اصلی بر مدل های کلاسیک بهینه سازی، داشتن یک معیار سنجش (یا یک تابع هدف) می باشد. این مدل ها می توانند در مجموع به صورت خطی، غیر خطی یا مخلوط باشند. امّا توجه محققین در دهه های اخیر معطوف به مدل های چند معیاره (MCDM) برای تصمیم گیری های پیچیده گردیده است. در این تصمیم گیری ها به جای استفاده از یک معیار سنجش بهینگی از چندین معیار سنجش ممکن است استفاده گردد.

تصمیم گیری همواره یکی از اهداف عمده در رشته «تحقیق در عملیات» بوده است و امروزه توجه به اندازه گیری فاکتورهای کیفی توأم با فاکتورهای کمی بیشتر مورد توجه واقع شده است (از جمله مجموعه های فازی). از این رو "دکتر محمد جواد اصغرپور" که عهده دار تدریس این درس در دانشگاه علم و صنعت ایران می باشد تصمیم به تألیف کتاب حاضر به زبان فارسی نموده است به این امید که دست اندرکاران صنعت و مدیران در سراسر ایران زمین بتوانند به سادگی از آن استفاده نمایند و هم چنین دانشجویان بتوانند به سهولت به اصول بنیادی این رشته در ریاضیات کاربردی آشنا شده و آن گاه توانایی استفاده از مقالات و مطالب تکمیلی روز را داشته باشند. ضمناً مؤلف در ابتدای کتاب متذکر شده که گذر از بخش هایی که در این کتاب با علامت ستاره (*) مشخص گردیده اند، موجب لطمه به توالی مطالب نمی گردد. لذا خواننده و استفاده کننده ای که بیشتر قصد کاربردی داشته و مبانی ریاضی را چندان خواهان نباشد می تواند از دنبال کردن آن بخش ها صرف نظر نماید.

کتاب "تصمیم گیری های چند معیاره" در چهار فصل تدوین شده است: 1- مقدمه 2- تصمیم گیری چند هدفه MODM  و 3- تصمیم گیری های چند شاخصه   MADM و 4- MADM  فازی.

برشی از متن کتاب تصمیم گیری های چند معیاره اصغرپور

فصل اول: مقدمه مدل های تصمیم گیری به دو دسته ی عمده تقسیم می گردند: مدل های چند هدفه (MODM) و مدل های چند شاخصه (MADM)، به طوری که مدل های چند هدفه به منظور طراحی به کار گرفته می شوند در حالی که مدل های چند شاخصه به منظور انتخاب گزینه برتر استفاده می گردند. فصل دوم: تصمیم گیری چند هدفه (MODM) فرم تابع مطلوبیت، شرایط استقلال: معروف ترین روش عملی برآورد از تابع مطلوبیت از (1976) Keeney and Raiffa است. روش آن ها بر اساس تجزیه مسئله به شاخص های تشکیل دهنده آن بوده و سپس تعیین یک تابع مطلوبیت شرطی برای هر شاخص می باشد، شرطی بدان مفهوم که سایر شاخص ها در یک سطح مشخص ثابت نگه داشته می شوند. مآلاً این توابع شرطی با یکدیگر ترکیب شده و تابع مطلوبیت را به وجود می آورند. لکن به منظور ترکیب توابع شرطی باید فرم ترکیبی خاصی از آن ها شناخته شده باشد. فرم های مختلفِ پیشنهادی برای ترکیب توابع مطلوبیت در این قسمت به سه فرمِ 1. فرم جمع پذیر 2. فرم حاصل ضرب و 3. فرم ترکیب های خطی چندگانه بیان گردیده اند. فصل سوم: تصمیم گیری های چند شاخصه (MADM) تکنیک آنتروپی: آنتروپی یک مفهوم عمده در علوم فیزیکی، علوم اجتماعی و تئوری اطلاعات می باشد، به طوری که نشان دهنده ی مقدار عدم اطمینان موجود از محتوای مورد انتظار اطلاعاتی از یک پیام است. به لفظ دیگر آنتروپی در تئوری اطلاعات معیاری است برای مقدار عدم اطمینان بیان شده توسط یک توزیع احتمال گسسته، به طوری که این عدم اطمینان در صورت پخش بودن توزیع، بیشتر از موردی است که توزیع فراوانی تیزتر باشد (shannon). فصل چهارم: MADM  فازی شاخص های موجود در یک MADM ممکن است فازی بوده و بهتر باشد از محاسبات فازی برای تصمیم گیری نهایی استفاده شود. فرض کنیم شاخص های زیر در استخدام یک کارشناس آزمایشگاه مدنظر استک با تجربه باشد، جوان باشد، و بتواند ارتباط مناسب با دیگران برقرار کند. کلمات تجربه، جوان و ارتباط مناسب فازی بوده و می توان دامنه تغییرات هر کدام را به طور مثال به صورت مجموعه های زیر در نظر گرفت: برای تجربه: {خیلی کم، کم، تا حدودی کم، زیاد، نه زیاد و غیره} برای جوان: {غیر جوان، خیلی جوان، تا حدودی جوان، پیر، نه خیلی پیر و غیره} برای مناسب: {ضعیف، خیلی بد، بد، خوب، نه خوب و غیره} هر چه یک تصمیم گیری بیشتر درگیر نیروی انسانی و هم چنین سیستم های پیچیده شود، پدیده فازی بیشتر مسلط بر توضیح این سیستم ها می گردد. زیربنای این گونه مجادلات نیز اصلی است که توسط پروفسور «عسگری زاده» معروف به اصل «غیر قابل مقایسه بودن» توضیح داده می شود؛ بدین صورت که هر چه پیچیدگی یک سیستم بیشتر می شود، قدرت قضاوت انسان از نظر دقت و اهمیت برای رفتار سیستم کمتر می گردد، به طوریکه دقت و اهمیت در حد طرد کننده یکدیگر می شود.

فهرست کتاب تصمیم گیری های چند معیاره اصغرپور

فصل اول: مقدمه تعاریف و مفاهیم اولیه فصل دوم: تصمیم گیری چند هدفه (MODM) روش های L-P متریک (بدون نیاز به کسب اطلاعات از DM) روش های موجود با استفاده از کسب اطلاعات اولیه از DM روش های موجود از تابع مطلوبیت و تابع ارزشی تابع ارزشی در مقایسه با تابع مطلوبیت روش لکسیکوگراف برنامه ریزی آرمان (GP) الگوریتم های موجود در حل یک GP روش هندسی روش لکسیکوگراف حل یک NLGP روش سیمپلکس در حل یک LGP روش دسترسی به مقصد روش های موجود با استفاده از کسب اطلاعات تعاملی 1-   برنامه ریزی ساده تعاملی از یک MOLP 2-   روش گرادیان از «گفرین» 3-   روش تبادل و جانشینی (SWT) 4-   روش تعاملی «کمپلکس» 5-   روش استفاده از مقاصد رضایت بخش 6-   توسعه روش L-P 7-   روش «زیونتز» روش هایی که تعدیلات ترجیحی برای آن ها به صورت ضمنی برآورد می شود 1-   روش "STEM" 2-   روش "SEMOPS" 3-   روش «ایده آل جابجا شده» روش های مربوط به کسب اطلاعات از DM در بعد از حل مسئله 1-   روش پارامتریک 2-   روش مربوط به محدودیت های bl 3-   روش های MOLP 4-   سیمپلکس چند معیاره مسائل چند هدفه توأم با فرم شبکه مدل های چند هدفه و احتمالی تصمیم گیری گروهی فصل سوم: تصمیم گیری های چند شاخصه (MADM) مقیاس اندازه گیری و اندازه گیری یک شاخص کیفی به صورت کمی بی مقیاس کردن ارزیابی و بررسی مدل های MADM الف- مدل غیر جبرانی 1-   روش تسلط 2-   روش ماکسی - مین 3-   روش رضایت بخش شمول 4-   روش رضایت بخش خاص 5-   روش لکسیکوگراف 6-   روش نیمه لکسیکوگراف 7-   روش حذف 8-   روش پرموتاسیون ب- مدل جبرانی زیر گروه نمره گذاری و امتیازدهی 1-   روش SAW 2-   روش مجموع وزین و رده بندی شده 3-   روش مجموع ساده وزین با تعامل متقابل زیر گروه سازشی 1-   روش "LINMAP" 2-   روش "TOPSIS" 3-   روش "MRS" 4-   روش "MDS" زیرگروه هماهنگ 1-   روش "ELECTRE" 2-   روش تخصیص خطی روش AHP فصل چهارم: MADM  فازی اعداد فازی مخصوص روش های MADM  فازی الف- روش های فازی با مجموع وزین 1-   روش باآس 2-   روش گواگرناآک 3-   روش دوبوس 4-   روش چنگ 5-   روش بونیسون ب- استفاده از AHP به صورت فازی روش های رتبه بندی فازی 1-   رتبه بندی با به کارگیری درجه بهینگی 2-   رتبه بندی با به کارگیری فاصله ی همینگ 3-   رتبه بندی توسط مقاطع 4-   رتبه بندی فازی با روش های لفظی منابع و مآخذ

• مولف: دکتر محمدجواد اصغرپور
• انتشارات: دانشگاه تهران