کتاب آرمانشهر، دلفین، رایانه

معرفی کتاب آرمانشهر، دلفین، رایانه 

فصل های این کتاب در واقع چندین مقاله کاملا مستقل از هم هستند که مسائلی را در باب زیرساخت فلسفی بازگو می کنند و این دوزاده مقاله موجود، با کنار هم قرار گرفتن شان یک مجموعه واحد و کامل را می سازند. موضوعات کتاب دو وجه دارند، از یک سو به بیان دشواری هایی که برای نظریه پردازی در مورد جهان وجود دارد می پردازد و از سوی دیگر به برخی از جنبه های خاص جهان معاصر که در آن ها فلسفه به شدت مورد نیاز است، اشاره می کند.

این جنبه ها مسائل مهمی همچون جایگاه زنان در اجتماع، وضعیت محیط زیست، موارد مربوط به حیوانات، چندگانگی های فرهنگی و کاربرد هوش مصنوعی در جامعه امروز را مورد بررسی قرار می دهند. نویسنده در فصل های ابتدایی کتاب، بیش تر به بررسی علت دشواری های درونی و فلسفی می پردازد اما هر چه در کتاب بیش تر پیش می رویم، جنبه بیرونی که وضعیت امروز این موضوعات را نشان می دهد، به صورت واضح تری آشکار می شوند؛ البته مری میجلی سعی دارد این دو جنبه را به موازات هم پیش ببرد تا هر کدام از آن ها به روشن تر شدن حالت دیگر کمک کند.

او قصد دارد فلسفه را به زندگی گره بزند و در آرمانشهر، دلفین، رایانه نیز با ابزار فلسفی جدید اما متأثر از نگاه و دغدغه های فیلسوفان گذشته به مسائل مختلفی درباره فلسفه و جهان می پردازد و عنوان کتاب نیز به دلیل تنوع این مسائل، متفاوت انتخاب شده است.

برشی از متن کتاب آرمانشهر، دلفین، رایانه 

در سراسر جهان بسیاری از مردمی که حکومت های سرکوبگر و بی‌ کفایت دارند و اکنون خواهان چیزی به نام دموکراسی هستند نیز مرجعیت قرارداد اجتماعی را بدیهی می‌ شمارند با این حال دشواری‌ هایی در این مفهوم پدید آمده و رو به افزایش نیز هست اخیراً لکه های پوسیدگی روی بدنه آن پدیدار شده است و بوهای ناخوشایندی از آن به مشام می رسد. عمیقاً متکی به مفهوم قرارداد اجتماعی باشیم مثلاً باید بپرسیم که تکلیف منافع احزاب و گروه هایی که رای نمی دهند چه می شود؟ یا تکلیف کودکان، اشخاص فاقد قدرت بیان، دیوانگان یا آن ها که هنوز متولد نشده اند چیست؟ یا درباره آن بخشی از جهان که اخلاقیون ما تا همین اواخر در بحث های خود اصلا نامی از آن نمی بردند چه می‌توان گفت؟ منظورم غیر انسان ها و غیر سخنگویان جهان است.

نیازهای حیوانات و گیاهان، نیازهای اقیانوس ها و قطب شمال و جنگل های استوایی چه می شود؟ در این جا طیف گسترده‌ای از پرسش های گوناگون وجود دارد که پرداختن به آن ها حیاتی است اما روبرو شدن با آن ها به طرز عجیبی برای ما سخت است دلیلش فقط این است که فرهنگ ما به شدت متکی به الگوهای مبتنی بر مفهوم قرارداد اجتماعی است مسئله دیگر این است که حتی در میان کسانی که می توانیم آن ها را طرفین احتمالی قرارداد به شمار آوریم باید بپرسید هرکسی حق چه کاری دارد؟ در این مورد بسیاری پرسش های دیگر نیز وجود دارد.

روشن است که اندیشه مبتنی بر قرارداد اجتماعی نمی‌ تواند راهنمایی شایسته برای بنا کردن یک نظام اجتماعی و سیاسی کامل باشد البته شکی نیست که این مفهوم برای مقابله با شکل های خاصی از سرکوبگری و برای دفاع در برابر خودکامگی ابزاری حیاتی است اما نباید آن را اصلی بدیهی و پایه ای مطمئن برای هر نوع نهاد به شمار آوریم باید همیشه به آن به صورت اصلی موقت و با دامنه کاربرد محدود نگاه کنیم تصویری که ممکن است مایه رنج شود و نیاز به تغییر پیدا کند قرارداد اجتماعی ابزاری کاربردی است نه وحی منزل یا کسی که باید پرسیده شود قرارداد اجتماعی تمثیل مفیدی است که ما به کار می بریم درست مانند بسیاری تمثیل های دیگر همیشه باید میان این تمثیل و تمثیل های دیگر که جنبه‌ های دیگری از واقعیت پیچیده را برای ما روشن می‌ کنند تعادل را حفظ کرد.

در حقیقت ویژگی موقتی بودن خاصیت معمول طرح های مفهومی است هیچ یک از آن ها مجزا از بقیه نیست و هیچ یک هم مصون از تعارض با سایر طرح‌ های مفهومی نمی‌ماند. طرح‌ های مفهومی اگر موفق باشند همیشه به تدریج حوزه کاربرد گسترده تری می یابند و دست آخر در جای نامناسب به کار می روند به سادگی می‌ توان دید که در مورد مد های روشن فکری همیشه همین اتفاق رخ می‌ دهد. مجموعه مفاهیم و تصورات مبتنی بر تصویر قرارداد اجتماعی بسیار گسترده است و مفاهیم قدرتمندی چون حقوق شهروندی، خود آیینی، منافع شخصی، رقابت، عقلانیت به مثابه مصلحت شخصی و غیره را پدید آورده است. مفهوم قرارداد اجتماعی کل تصور ما از مفهوم فرد را عمیقاً تحت تاثیر قرار داده است برداشت ما از مفهوم فرد هم یکی دیگر از آن چیزهایی است که مسلم فرض می کنیم و وقتی که به مشکل بر می خوریم خیلی بعید است به فکر تغییر آن بیفتیم.

فهرست کتاب آرمانشهر، دلفین، رایانه 

یادداشت مترجم پیشگفتار

1. لوله کشی فلسفی
2. آرمانشهرگرایی عملی
3. مسئله آدم کوچولو
4. اسطوره های انزوای فکری
5. فایده و بی فایدگی یادگیری
6. جنسیت و هویت فردی
7. آزادی، فمینیسم، جنگ
8. پایان انسان محوری
9. آیا دلفین هم شخص به شمار می آید؟
10. پایایی و کثرت باوری اخلاقی
11. چشم انداز این جهانی، قدسی و علمی
12. هوش مصنوعی و خلاقیت

یادداشت ها کتاب نامه نام نامه