کتاب جی بی آرایه های ادبی کنکور خیلی سبز

 درباره‌ی کتاب جی بی آرایه های ادبی کنکور

لازمه دستیابی به مفهوم هر شعر، فهم عمیق آرایه‌های آن است. آرایه های ادبی بر زیبایی‌های شعری می افزاید و بعضا آن را سخت و پیچیده نمایان می‌سازد. در کتاب درسی، تمرینات و مثال‌های متعددی برای یادگیری آرایه ارائه نشده و مولفان به آوردن چند نمونه اکتفا کرده‌اند. از همین جهت، کتاب آرایه های ادبی جی بی انتشارات خیلی سبز گزینه مناسبی برای نیل به این هدف خواهد بود.

در ابتدای هر درس تعریفی از آرایه وجود دارد که مفهوم آن را برای مخاطب شرح می‌دهد. سپس نمونه‌ای به نثر فصیح فارسی امروزی قرار داده شده تا دانش آموزان با کاربرد این آرایه در جملات ساده آشنا شوند. در ادامه، آرایه تدریس شده در یک بیت شعر بررسی و تجزیه می شود. کتاب جی بی آرایه های ادبی مشتمل بر نکات کاربردی و تستی ویژه کنکور سراسری است که در اثنای درسنامه ارائه شده‌اند.

همچنین بخشی تحت عنوان تمرین و پاسخ وجود دارد که دانش آموزان با انجام آن به اشتباهات خود پی می برند. در انتهای هر فصل بخشی به اسم "زور آزمایی"  قرار دارد که تالیفی است و از سطح آموزشی خوبی برخوردار می باشد. علاوه بر این کتاب دارای سوالات آرایه های ادبی کنکور های سراسری سال های گذشته نیز می باشد.

---

بخشی از کتاب جی بی آرایه های ادبی خیلی سبز

آرایه 10   تناسب

تعریف

آوردن دو یا چند واژه در بیت که به نوعی با همدیگر ارتباط و هماهنگی دارند  و از یک خانواده معنایی به حساب می آیند. این هماهنگی  و تناسب ممکن است از نظر جنس، نوع ، زمان و مکان باشد. مثل آوردن اسم چند گیاه، اعضای بدن، نام ستاره ها، ابزار های جنگی، اصطلاحات موسیقی، نام حیوانات و...  . به نمونه های زیر توجه کنید:

خم ها همه در جوش و خروشند ز مستی

وان می که در آنجاست حقیقت نه مجاز است

دگر گفت از آن رفت بر آسمان/ که تا جنگ سازد به تیر و کمان

کشتی ما را خدایا  ناخدا درهم شکست/ با وجود آن که طوفان را خداوندیم ما

باده پیش آر که رفتند از این مکتب راز/ اوستادان و فزودند معمای دگر

یک شب چراغ روی تو روشن شود ولی/ چشمی کنار پنجره انتظار کو؟

دانه امید، آخر شد نهال بارور/ صد جوانه پیدا شد از تلاش پنهانم

نکته :

نام دیگر آرایه تناسب، «مراعات النظیر» است.

برخی واژهها، در عالم واقع تناسب ندارند یا چندان تناسبی ندارن، اما بر اساس سنت شعر و ادب فارسی، باید آن ها را متناسب محسوب کنیم. مثل: گل و بلبل، شمع و پروانه یا آ تش و پروانه:

چون کند پروانه جان ا فشان ب شمع؟/ من بر او جان همچنان خواهم فشاند

عناصر داستان ها علاوه بر آرایه تلمیح،  تناسب نیز پدید می آورند:

من ار آن  حسن روز افزون که یوسف داشت دانستم

که عشق از پرده عصمت، برون آرد زلیخا را

بی شخصیت های مهم داستانی و کارهای مشهوری که انجام داده اند، یا اتفاقات مهم زندگی آن ها تناسب هست: رستم و هفت خوان، مسیح و شفا بخشی، خضر و آب حیات.

بین مشاغل یا ابزار آلات و واژه های مربوط به حرفه های آن ها تناسب هست: نانوا و خمیر - معمار و بنا - خیاط و پارچه...

زور آزمایی

در نمونه های زیر تناسب را بیابید.

1)یک حرف و دو حرف بر زبانم / الفاظ نهاد و گفتن  آموخت

2)ای باغبان بسوز که در باغ خرمی/ زین خشکسال حادثه، برگ تری نماند

3) بلبل از فیض گل آموخت سخن ورنه نبود/ این همه قول و غزل تعبیه در منقارش

4) آفتاب آمد و چون زهره به عشرت بنشست/ پیش آن رخ به چه زهره سخن م اه کنید؟

5)ای مفتخر به طا لع مسعود خویشتن/ تاثیر اختران شما نیز بگذرد

6) یاد یاران یار را میمون بود/ خاصه این لیلی و آن مجنون بود

7)روشن دلان خوش آمد شاهان نگفته اند/ آیینه عیب پوش سکندر نمی شود

8) دایه دهر نپرورد کسی را که نخورد/ بینی ای دوست که این دایه چه بی مهر و وفاست

9) در دل ما آرزوی دولت بیدار نیست/ چشم ما بسیار از این خواب پریشان دیده است

10) تا رخ نهمش پس از فنا نیز/ شطرنج کنید استخوانم

پاسخ زور آزمایی

1-حرف، الفاظ، زبان، گفتن/ یک و دو

2-باغبان، باغ، خرمی، برگ

3-بلبل و گل/ سخن، قول، غزل/ بل بل و منقار

4-آفتاب، زهره، ماه

5-طالع، اختران

6-لیلی، مجنون

7- شاه و اسکندر/ اسکندر و آینه

8-مهر و وفا

9-چم، خواب

10-رخ (اصطلاحی در شطرنج، قلعه) ،شطرنج

کتاب جی بی آرایه های ادبی کنکور به تألیف دکتر ابوالفضل غلامی در انتشارات خیلی سبز به چاپ رسیده است. این کتاب جزء بهترین کتاب های فارسی کنکور می‌باشد.

فهرست

آشنایی با چند اصطلاح ادبی قالب های شعری آرایه 1: (تشبیه) آرایه 2: (استعاره) آرایه 3: (مجاز) آرایه 4: (نماد) آرایه 5: (کنایه) آرایه 6: (واج آرایی) آرایه 7: (سجع) آرایه 8: (جناس) آرایه 9: (تکرار) آرایه 10: (تناسب) آرایه 11: (تلمیح) آرایه 12: (تضمین) آرایه 13: (تضاد) آرایه 14: (متناقض نما) آرایه 15: (حس آمیزی) آرایه 16: (ایهام) آرایه 17: (ایهام تناسب) آرایه 18: (اغراق) آرایه 19: (حسن تعلیل) آرایه 20: (تمثیل) آرایه 21: (اسلوب معادله) تست های ترکیبی ضمیمه (خلاصه آرایه ها)

• مجموعه کتابای جی بی
• دهم، یازدهم، دوازدهم
• تألیف: ابوالفضل غلامی
• انتشارات: خیلی سبز