کتاب جزم اندیشی مسیحی | اریک فروم

درباره‌ی کتاب جزم اندیشی مسیحی اثر اریک فروم

جزم اندیشی مسیحی کتابی در حوزه‌ی روانکاوی دین و مذهب می‌باشد که مطالبی خواندنی را ارائه می‌دهد. اریک فروم، با ارجحیت قرار دادن دیدگاه روانشناختی بر دیدگاه اجتماعی و تاریخی در طول محتوای مطالب کتاب جزم اندیشی مسیحی، بر روی کارکرد اجتماعی مذهب به عنوان رضایت‌مندی در زندگی و همچنین ابزاری جهت کنترل اجتماعی تاکید کرده و تمامی عقاید خویش را تحت تاثیر از نظرات فروید مورد نگارش قرار داده است.

وی تاریخ مذهب را بازتابنده ی تاریخ تکامل معنوی معرفی نموده و در این راستا، تاریخ مسیحیت اولیه را مورد بحث های مفصلی قرار می دهد. فروم معتقد است که نمی توان مردم را از روی نوع اندیشه ها و ایدئولوژی شان شناخته و نسبت به آن ها قضاوت کرد بلکه بالعکس، جهت درک و شناسایی صحیح ایدئولوژی ها و اندیشه ها، باید افرادی را شناخت که این موارد را پایه گذاری نموده و سرسختانه به آن ها باور دارند.

بنابراین جهت دست یافتن به این هدف، با استفاده از دیدگاه روان شناسی فردی به حوزه ی روان شناسی اجتماعی – روان کاوی رسیده و سپس، شرایط اجتماعی و اقتصادی پیروان دین مسیحیت و هم چنین انتقال دهنده ی این مذهب به دیگران را تحلیل کرده و در نتیجه، بر اساس دستاوردهای حاصل از تحقیق و مطالعات مذکور، به تبیین روان شناختی مسیحیت می پردازد.

بخشی از کتاب جزم اندیشی مسیحی

پیش از هر چیز، لازم به یادآوری است که بسیار پیش تر از بروز مساله ی عدم صداقت رنک و فرنچی، در کمیتهی مخفی مبارزاتی جدی و جاه طلبانه میانه ی آبراهام، جونز و تا حدودی آیتینگن از یک سو و رنک و فرنچی از دیگر سو در گرفته بود. رنک در سال 1924 کتاب خود را درباره ی بروز آسیب های روانی چاپ کرد و فروید هم از آن استقبال نمود. آبراهام که تصور می کرد فروید با انتقاد موافق است، رنک را متهم کرد که راه خائنانه یونگ را پی گرفته است.

گر چه فروید در آغاز نسبت به نظریه های رنک از خود انعطاف نشان می داد، اما احتمالا تحت تاثیر تحریکات و جو سازی های جناح جونز و نیز عدم تمایل رنک در اصلاح مشی نظری خود، با او در افتاد. در آن زمان، فروید از روان رنجوری های رنک بر اثر جدا شدن او در پنج سال پس از جنگ جهانی نخست سخن گفت. او در خلال پانزده سال، هیچ فکری پیرامون این که رنک نیازی به روان کاوی داشته باشد، نداشت.

اما، فروید عنوان کرد که بیماری رنک روان رنجوری است و نه روان پریشی. جونز عنوان می کند که فروید تشخیص داده است رنک از بیماری افسردگی – شیدایی رنج می برد و تشخیصی که فروید داده، مربوط به سال های پیش بوده است. بر پایه ی گفته های خود فروید اظهارات جونز نمی توانست متقاعد کننده باشد (به ویژه که تنها ماخذ اظتشخیص فروید نامه ای است که او در همان سال به فرنچی نوشته است و نه قبل از آن). یک تاریخ تمام ساخته منی شود تا وجود بیماری در رنک به اثبات برسد.

بنیاد این تاریخ سازی مربوط به پنج سال پس از جنگ جهانی نخست است، که در آن سال ها رنک به سختی کار می کرد و به گونه ای موفق امور انتشارات روان کاوی در وین را اداره می کرد. این پنج سال که رنک با روحیه ای خستگی ناپذیر کار می کرد، ظاهرا باید همان عامل موثر در بیماری روانی او بوده باشد. بحث از بیماری افسردگی – شیدایی بر اثر کار سخت نزدیک روان درمان و نه یک روان کاو، بحثی غیر عادی است.

در سال 1923 روح خبیث مشاجره بیدار شده بود. فروید در آن زمان جونز و آبراهام را به خاطر ایجاد شکاف در کمیتهی مرکزی سرزنش می کرد. اما سرانجام جونز توانست بر دیگر رقیبان چیره شود. تنها پس از گذشت چند سال، منابع حقیقی این مشاجرات فاش شد: یعنی زمانی که رنک و فرنچی دچار شکست و بیماری روانی شدند. این عبارت به هنگام تاج گذاری پیروزمندان باب شد.

بازندگان مبارزات جناحی، یعنی رنک و فرنچی، سال های متمادی بار دیگر بیماری روانی را به دوش کشیده اند، اما این بیماری ها زمانی فاش و آشکار شد که آن دو با فروید به مخالفت برخواستند و حاضر نشدند او را تایید کنند. در این جا بود که بیماری ها خود به خود عارض شدند! جونز با صراحت، میل فروید را چنین نگاشته است:

«... به هنگام تاسیس کمیته، هر شش تن ما با رغبت به آن...

کتاب جزم اندیشی مسیحی و جستاری در مذهب، روانشناسی و فرهنگ، اثر اریک فروم با ترجمه‌ی منصور گودرزی توسط انتشارات مروارید به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب جزم اندیشی مسیحی

پیش گفتار مترجم

مقدمه

جزم اندیشی مسیحی

روش شناسی و ماهیت مسأله

کارکرد روانی ـ اجتماعی مذهب

مسیحیت نخستین و باورهای آن

تحول مسیحیت و جزمیت همگوهری

تحول جزم اندیشی تا آغاز شورای نیسن

یک تحلیل دیگر

نتیجه گیری

جستارهایی در مذهب، روانشناسی و فرهنگ

شرایط کنونی انسان

جنس و شخصیت

پیشگوروانکاوی، علم یا حزب سیاسی؟

شخصیت انقلابی

پزشکی و مسائل اخلاقی انسان نوین

محدودیت ها و خطرات روان شناسی

مفهوم پیش گویانه ی صلح

• و جستاری در مذهب، روانشناسی و فرهنگ
• نویسنده: اریک فروم
• مترجم: منصور گودرزی
• انتشارات: مروارید