کتاب گات های زردشت - وست

کتاب گات های زردشت با ترجمه ای نوین، نوشته مارتین ل. وست و ترجمه خشایار بهاری توسط نشر فرزان روز به چاپ رسیده است.

"گات های زردشت" کتابی دربرگیرنده ی مطالبی شعرگونه می باشد که توسط زردشت، پیامبر این دین سروده شده و مورد استفاده ی پیروان آن قرار می گیرد. به طور کلی، آیین زردشت یکی از آیین های رسمی و مورد پذیرش ایرانیان در بیش از هزار سال پیش بوده و بسیار کهن تر از آیین هایی هم چون، مسیحیت، اسلام و حتی بودا است و همین موضوع موجب گردیده که امروزه، در زمره ی آیین های اصلی شمرده نشود. متاسفانه آموزه های این مذهب نیز همانند بسیاری از آیین های دیگر، با گذشت زمان دچار تحریف و تغییراتی شده و از اصول اولیه ی خود منحرف گردیده است. در واقع، گات یا پنج سروده از جمله کهن ترین متن های کتاب اوستا می باشد که مدت ها پس از مرگ پیامبر آن، توسط قدیمی ترین روحانیون دینی گردآوری شده و دربردارنده ی هفده قطعه ی منظوم، حاوی 960 سطر است که تعالیم ارزشمند و قابل احترام آیین مذکور را به پیروانش ارائه می دهد. در همین راستا، نویسنده با استناد به علم و نتایج پژوهش های گسترده ی خویش در این زمینه، گات های زردشت را ارائه، تفسیر و تحلیل کرده و در نتیجه، اثری خواندنی و قابل فهم را در اختیار مخاطب قرار می دهد.

برشی از متن کتاب

زردشت و جهان او گروهی از پژوهشگران امروزی بر این باورند که زردشت، نام یک فرد تاریخی نبوده و صرفا یک شخصیت اسطوره ای پرورده شده در اذهان است. این دیدگاه را البته می توان بینشی خودسرانه خواند. با فردی سر و کار داریم که با ما با زبان شعر سخن گفته و در خلال آن، در چند جا، خود را زردشت (زرتوشتر) خوانده است. در سروده ای دیگر که از خود او نیست (یسنای 53)، بار دیگر از او به عنوان فردی حقیقی نام برده شده که هنوز زنده و یا متعلق به گذشته ای نزدیک بوده است. در بخش های بعدی اوستا و نیز در دیگر نوشتجات زردشتی، اغلب و بی هیچ تردیدی از او به عنوان فردی تاریخی یاد شده است.اصالت وجود او به اندازه ی دیگر کسان عهد باستان محرز است. نام او، که ظاهرا [دارنده ی] شتر پیر، معنی می دهد، از هیچ بار معنوی یا برتری بخش برخوردار نیست. نام دودمانی او و چند نفر دیگر که در سروده ها به آن ها اشاره رفته، اسپیتام است. هر چند نمی توان گفت این دودمان به یقین در کجای ایران می زیسته، اما جایی در سرزمین های ایران شرقی، دربردارنده ی افغانستان و بخش هایی از ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و پاکستان امروزی بوده است که سرزمین مادری کل اوستا نیز شمرده می شود. همگی اشارات جغرافیایی اوستا درون همین سرزمین های شرقی است و زبان آن نیز به گونه ای چشم گیر با ان چه پارسی باستان خوانده می شود متفاوت است که خود، زبان ایرانیان جنوب غربی، به ویژه ی سرزمین پارس، مهمد دودمان هخامنشی بوده است. باید دانست که زبان اوستا یکنواخت نیست: گات ها و هفت هات به لهجه ای متفاوت با بقیه سروده شده اند که گرچه کهن تر نیز هست، اما همگی تفاوت ها الزاما ریشه در تحول زمانی زبان ندارند. برای نمونه شاید زردشت در جایی متفاوت با مکان هایی می زیسته است که بعدها باقی مانده ی اوستا در آن جا شکل گرفته است. بنا بر یک روایت زردشتی که می تواند از یکی از نسک های گم شده اوستا برگرفته شده باشد، پیامبر از منطقه ی رگ ظهور کرده است که از قرار معلوم در بدخشان، در گوشه ی شمال شرقی افغانستان، و یا به زبان کهن، در شرق سرزمین «باختر» قرار داشته است. پژوهشگران درباره ی زردشت به دو مکتب تقسیم می شوند: آنها که زمان وی را در سده هفتم یا ششم پ.م قرار می دهند؛ و آنها که برای او زمانی بسیار پیش تر، حوالی 1000 پ.م یا حتی پیش از آن قائلند. استدلال مکتب اخیر بر این باور استوار است که زبان گات ها تقریبا از قدمتی به اندازه ی گویش های مربوطه ی هندی، یعنی زبان تدوین سروده های ریگ ودا برخوردار است؛ و البته زمان خود اینها را نیز نمی توان به دقت تعیین کرد و تنها به گونه ی قراردادی از فاصله ی 1500 تا 1000 پ.م دانسته شده اند؛ هرچند فاصله ی 1200 تا 900 پ.م می تواند به واقعیت نزدیک تر باشد. اما این استدلال به هیچ روی قابل اعتماد نیست؛ چرا که شکل کهن یک «شیوه ی تکلم» می تواند در منطقه ی دور افتاده ای چون خاستگاه زردشت، سده های متمادی تنها با اندک تغییراتی محفوظ مانده [و پس از از آن توسط او مورد استفاده قرار گرفته] باشد...

(ترجمه ای نوین) (ترجمه از میتن اوستایی به انگلیسی: مارتین ل. وست) ترجمه از متن انگلیسی به فارسی: خشایار بهاری انتشارات: فرزان روز