کتاب داشتن یا بودن | اریک فروم

درباره‌ی کتاب داشتن یا بودن اثر اریک فروم

کتاب داشتن یا بودن به قلم اریک فروم کتابی در حوزه‌ی روان شناسی است. کتاب دیدگاه‌های متفاوت نویسنده نسبت به مفاهیم مورد نظر را به مخاطب ارائه می‌دهد. مولف در طول محتوای کتاب حاضر از دو جهت گیری خود در دنیای امروزی سخن می‌گوید که در برگیرنده ی دو موضوع "بودن" و "داشتن" است. این دو مولفه با یک دیگر تفاوت های بسیار فراوانی داشته و همواره در تضاد با هم هستند.

فروم جهان کنونی را جهانی مادی نگری و سرشار از منفعت های زودگذر معرفی می‌کند. افراد با وعده‌های خوش بختی و سعادت مندی در این جهان، مدام به دنبال جمع آوری ثروت و مال و منال هستند و روز به روز از ذات وجودی انسان دورتر می شوند. در مفهوم «داشتن» فرد در پی جمع آوری و تصرف مادیات و تامین نیازهای مادی می باشد و همیشه میل به تملک را در دورن خود احساس می کند. میلی که هیچ گاه پایان نپذیرفته و سیری ناپذیر است.

در مقابل موضوع «بودن» را مطرح می کند. در آن شخص به دنبال ارضای حرص و آز مادی نبوده و به معنویات توجه می کند. در واقع این فرد با به کارگیری از استعدادها و توانایی ذاتی خویش، زندگی اش را سرشار از آرامش و شادمانی نموده و از آن لذت می برد.

بخشی از کتاب داشتن و بودن اثر اریک فروم

اصطلاح «داشتن» سادگی فریب آمیزی دارد. هر انسانی چیزی دارد: جسم، لباسی، خانه تا برسیم به انسان امروزی که مالک اتومبیل، تلویزیون، ماشین رخت شویی و غیره است. زندگی بدون داشتن عملا غیر ممکن است. پس چرا باید داشتن مساله ای باشد؟ علم زبان شناسی نشان می دهد که کلمه ی داشتن مساله است.

آنان که معتقدند داشتن جزئی طبیعی از حیات بشری است شاید شگفت زده شوند از این که بدانند در زبان های زیادی کلمه ی داشتن وجود ندارد. مثلا در زبان عبری «داشتن» را باید با اصطلاح غیر مستقیم «جش لی» (آن برای من است) بیان کرد.

در واقع تعداد زبتن هایی که واقعیت را این گونه و نه با فعل داشتن می رسانند بیش تر است. جالب توجه این که در زبان های بسیاری عبارت «آن برای من است» تبدیل به «من دارم» شده، ولی به طوری که «امیل بنونیست» خاطر نشان می کند عکس این تبدل روی نداده است.

واقعیت این است که پدیدار شدن کلمه ی «داشتن» به ظهور مالکیت شخصی مربوط می شود. در جوامعی که مالکیت برای استفاده و به کار بردن است این کلمه وجود ندارد. باید بررسی های بیش تر زبان دانان جامعه شناس میزان اعتبار این نظر را روشن کند.

کتاب داشتن یا بودن در حوزه‌ی کتاب‌ های روانشناسی است، به قلم اریک فروم با ترجمه اکبر تبریزی توسط انتشارات فیروزه به چاپ رسیده است.

فهرست

سرآغاز: وعده ی بزرگ، شکست آن و چاره های جدید پایان یک پندار – چرا وعده ی بزرگ به شکست انجامید؟ - ضرورت اقتصادی تغییر انسان – آیا چاره ای برای فاجعه وجود دارد؟

فصل یکم: یک نگاه کوتاه داشتن و بودن و اهمیت تفاوت آن در – نمونه هائی از اشعار مختلف – تغییرات اصطلاحی – منشا این اصطلاحات – مفهوم های فلسفی بودن – داشتن و مصرف کردن

فصل دوم: داشتن و بودن در تجربه ی زندگی روزانه یادگیری – به خاطر سپردن و به خاطر آوردن – گفت گو کردن – خواندن – اعمال قدرت – داشتن داشتن و دانستن – ایمان – عشق ورزی

فصل سوم: داشتن و بودن در تورات و انجیل و نوشته های قدیس اکهارت تورات – انجیل – اکهارت

فصل چهارم: داشتن چیست؟ جامعه ی مکتسب – مبنای داشتن – ماهیت داشتن – عوامل پشتیبان دیگر شکل «داشتن» - «داشتن» و خصویات آنان – رهبر و برابری – داشتن برای زیستن.

فصل پنجم: بودن چیست؟ فعال بودن – فعالیت و فعل پذیری - «بودن» به منزله ی یک واقعیت میل به ایثار، مشارکت و از خود گذشتگی.

فصل ششم: چهره های دیگر داشتن و بودن ایمنی – ناایمنی – همبستگی – خصومت – لذت – خوشی – گناه – بخشایش – ترس از زندگی – تایید زندگی – این جا، اکنون – آینده گذشته.

فصل هفتم: دین، منش و جامعه پای بست های منش اجتماعی – منش اجتماعی و نیاز دینی – آیا جهان غرب مسیحی است – اعتراض اومانیستی.

فصل هشتم: شرایط دگرگونی انسان و چهره های انسان جدید انسان نو

فصل نهم: ویژگی های جامعه ی نو یک دانش نوین انسانی جامعه ی جدید: آیا احتمال عقلی وجود دارد؟

• نویسنده: اریک فروم
• مترجم: اکبر تبریزی
• انتشارات: فیروزه