کتاب روان شناسی رشد - کاپلان

کتاب روان شناسی رشد (سفر پرماجرای کودک) تالیف پاول اس. کاپلان، با ترجمه ی مهرداد فیروزبخت توسط انتشارات رسا به چاپ رسیده است.

رشد و تحول کودک از زمان تولد تا بزرگسالی شباهت حیرت‌آوری به یک سفر دارد. پدر و مادرها درست مثل مسافرت، برای بچه دار شدن خود برنامه‌ریزی می‌کنند. کودکان مثل مسافری که هر چه با تجربه تر می شود تصمیم های مستقل بیشتری می‌گیرد، به تدریج و با افزایش سن شان بیشتر تصمیم‌گیری مستقل می کنند. در واقع این کتاب سفرنامه ای است که سفر پر ماجرای رشد کودک را در پنج بخش و سیزده فصل به دانشجویان و مخاطبان ارائه می دهد: 1- مطالعه رشد کودکان و نوجوانان 2- دیدگاه های رشد کودکان و نوجوانان 3- مکانیسم های تغییر- تعامل ژنتیک و محیط 4- رشد پیش از تولد و تولد 5- رشد جسمانی در دوران طفولیت و خردسالی 6- رشد شناختی و روانشناختی در طفولیت و خردسالی 7- رشد اجتماعی و شخصیتی در طفولیت و خردسالی 8- رشد جسمانی و شناختی در اوایل کودکی 9- رشد اجتماعی و شخصیتی در اوایل کودکی 10- رشد جسمانی و شناختی در اواسط کودکی 11- رشد اجتماعی و شخصیتی در اواسط کودکی 12- رشد جسمانی و شناختی در نوجوانی13- رشد اجتماعی و شخصیتی در نوجوان در فصل اول مفهوم تعدد بافت ها (مثل بافت فرهنگ و خرده فرهنگ)، طرح ‌های شبه آزمایشی، طرح های متوالی و فواصل زمانی مطرح می گردد. در فصل دوم، دیدگاه‌ها و نظریات اندیشمندان بزرگی همچون فروید و فیلسوفان دیگر، در رابطه با رشد کودکان و نوجوانان ارائه می گردند. در فصل سوم نکات جدیدی در مورد طرح ژنوم، مطالعات صورت گرفته روی دو قلوها و فرزندخوانده ها و مدل های مربوط به تعامل ژنتیک و محیط مطرح و تشریح می گردد. در فصول مربوط به مرحله ی طفولیت و خردسالی یعنی فصل های چهارم تا هفتم، علاوه بر اطلاعات جدیدی که در مورد فرهنگ و استفاده ی زود هنگام از زبان آموزش داده می شود، مطالب جدید دیگری از جمله توانایی های نوزادان و اطفال، سلامت اطفال، سندروم مرگ ناگهانی اطفال، پیشرفت های نظریه دلبستگی و ... نیز ارائه می گردد. فصول هشتم و نهم به ابتدای کودکی اختصاص دارند و اطلاعات زیادی در مورد تغذیه، سلامتی کودکان، راست دست و چپ دست بودن، تک فرزند بودن، خرده فرهنگ و تربیت، بدرفتاری با کودکان و قرارگرفتن در معرض خشونت و ... ارائه می دهد. فصل های دهم و یازدهم به اواسط کودکی اختصاص دارند. در این فصل ها مطالب جدیدی در مورد آموزش بهداشت، مشارکت در ورزش های سازمان یافته، تفاوت های جنسیتی در تجربه کردن مدرسه، بی‌خانمان بودن، پرخاشگری، رفتارهای اجتماع پسند و ... ارائه می گردد. و بالاخره فصول دوازدهم و سیزدهم  مسائل متفاوت مربوط به مقطع نوجوانی را پوشش می‌دهند. در مورد ساختار تدوین این فصول باید گفت، یک بخش آموزشی در هر کدام از آن ها، در نظر گرفته شده که بخش «سوالات راهنما» است و مهم ترین نکات را به خوانندگان گوشزد می‌کند. در قسمت «مرور» خوانندگان مفاهیم کلیدی و اصطلاحات مهم فصول را مجدداً مرور می‌کنند. در بخش «برای شما» سوالات مهمی مطرح می‌شوند که خوانندگان را وادار به تفکر انتقادی می کنند. «روند ها» به تغییرات روی داده در سلامتی و پیشرفت آموزشی اشاره دارند. در قسمت «نمودار های اطلاعاتی» تحولات جمعیت شناختی با یک رشته نمودارها به تصویر کشیده می شوند. هم چنین در این کتاب تمام اصطلاحات با حروف سیاه نوشته شده اند و در انتهای هر فصل  خلاصه‌ای از آن فصل وجود دارد. علاوه بر این، نمودارها و جداول بسیاری در کتاب گنجانده شده است. به طور کلی هدف از درج این ابزار های آموزشی، متمرکز کردن ذهن خوانندگان بر مهم ترین نکات و استفاده از این نکات در زندگی واقعی است.

برشی از متن کتاب

بخش اول: دیدگاه‌های شکل گیری انسان فصل اول: مطالعه رشد کودکان و نوجوانان ماهیت رشد برای درک بهتر ماهیت رشد با روند رو به جلوی برخورد کودکان با مسائل و مفاهیم را بررسی کنیم. برای مثال کودکان هر چه بزرگتر می شوند، تغییرات بیشتری در برداشت هایشان از دوستی و دوستیابی ایجاد می‌شود (رابین، باکووسکی و پارکر، 1998؛سلمن 1981).  در دوران طفولیت و خردسالی، مجاورت فیزیکی یا تمایل به بازی کردن با اسباب ‌بازی های سایر کودکان دوستی‌ ها را تعریف و تعیین می کند. کودکان سه چهار ساله دوستی‌ها را بر مبنای همبازی های خود تعریف می‌کنند. برای آنها دوست کسی است که همبازی آنان باشد. در سال ‌های نخست دبستان، کمک کردن و شراکت و داد و ستد، مبنای دوستی‌ های کودکان قرار می‌گیرد. البته آنها در این داد و ستدها  منفعت شخصی خود را در نظر دارند نه منافع طرف مقابل را. اما در سال های آخر دبستان نقطه نظرات دیگری در این مورد پیدا می‌کنند و کسی را دوست خود می‌دانند که بتوانند با او اوقات خوشی را سپری کنند و مشکلاتش مشابه مشکلات آنان باشد. در این دوران آنها نیاز های مادی و احساسات خود را با هم در میان می‌گذارند. اما حس حسادت و تملک هم دارند. در مرحله ی پایانی نیز، دوستی مستلزم مشارکت متقابل و اعتماد است که به ندرت پیش از نوجوانی مطرح می‌شود. در اینجا تحول مفهوم دوستی نزد کودکان را بررسی کردیم و دیدیم این تغییرات ظاهراً یک نظم و مسیر قابل پیش بینی دارند. اما نکته ی غیرقابل پیش‌بینی این است که دقیقاً نمی دانیم کودکان در کدام مقطع سنی هر یک از این برداشت‌ها را دارند. برخی از کودکان در مقایسه با دیگران پیشرفته‌ترند. اگرچه با کسب اطلاعات در مورد نقطه نظرهای کودکان در مورد دوستان شان می توانیم سیر پیشرفت و برداشت آنان در مورد دوستی را بفهمیم، اما نمی‌توانیم بگوییم دقیقاً هر مفهوم و برداشت جدید در مورد دوستی در در کدام مقطع سنی ایجاد می‌شود.

فهرست

بخش اول دیدگاه‌های شکل گیری انسان فصل اول: مطالعه رشد کودکان و نوجوانان فصل دوم: دیدگاه های رشد کودکان و نوجوانان فصل سوم: مکانیسم های تغییر: تعامل ژنتیک و محیط فصل چهارم: رشد پیش از تولد و تولد بخش دوم طفولیت و خردسالی فصل پنجم: رشد جسمانی در دوران طفولیت و خردسالی فصل ششم: رشد شناختی و روانشناختی در طفولیت و خردسالی فصل هفتم: رشد اجتماعی و شخصیتی در طفولیت و خردسالی بخش سوم اوایل کودکی فصل هشتم: رشد جسمانی و شناختی در اوایل کودکی   فصل نهم: رشد اجتماعی و شخصیتی در اوایل کودکی بخش چهارم اواسط کودکی فصل دهم: رشد جسمانی و شناختی در اواسط کودکی فصل یازدهم: رشد اجتماعی و شخصیتی در اواسط کودکی بخش پنجم نوجوانی فصل دوازدهم: رشد جسمانی و شناختی در نوجوانی فصل سیزدهم: رشد اجتماعی و شخصیتی در نوجوان

• سفر پر ماجرای کودک
• مولف: پاول اس. کاپلان
• مترجم: مهرداد فیروزبخت
• انتشارات: رسا