کتاب آمار و کاربرد آن در مدیریت 1 | مسعود نیکوکار

درباره‌ی کتاب آمار و کاربرد آن در مدیریت 1 دکتر مسعود نیکوکار

در کتاب آمار و کاربرد آن در مدیریت جلد 1 دکتر مسعود نیکوکار به این موضوع اشاره دارد که آمار در زمان‌های مختلف، به گونه‌های متفاوت توسط دانشمندان تعریف شده است، زیرا:

1- در گذشته‌های دور آمار تنها در امور دولت مورد استفاده بوده و حال آن که امروز آمار در تمام زمینه‌‌های فعالیت بشری به کار می‌رود. بنابراین تعاریف آمار نیز با توجه به وسعت و توسعه استفاده از آن تغییر، تکامل و جامعیت یافته است.

2- برخی از دانشمندان، آمار را در قالب داده‌های آماری به صورت حقایق حاصل از ارقام و برخی آن را روش‌های آماری، به عنوان روش‌هایی که در جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها به کار می‌رود دانسته‌اند.

در عصر حاضر به آمار فقط به عنوان ابزار جمع آوری داده‌ها نظر نمی شود. بلکه بیرون کشیدن نتایج کشف نشده در داده‌ها به کمک آخرین روش‌‌های علمی و تجزیه و تحلیل آن‌ها و توسعه‌ی روش‌‌ها، دیدگاه امروزی علم آمار است و این کار در تمام رشته فعالیت‌ های بشر از جمله مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی انجام می‌شود. گسترش وسیع کاربرد روش‌های آماری در علوم مانند روانشناسی، بیولوژی، آموزش و پرورش، فیزیک، اقتصاد، بازرگانی، مدیریت و غیره چشمگیر است و می‌توان گفت علم آمار در تمام رشته‌‌های علوم، فنی، پزشکی، اقتصادی، اجتماعی و ... جای خود را باز کرده است.

---

بخشی از کتاب آمار و کاربرد آن در مدیریت 1 مسعود نیکوکار

فصل اول: مفاهیم اولیه

مقیاس های اندازه گیری:

چهار نوع مقیاس اندازه گیری وجود دارد که عبارتند از:

1- مقیاس اسمی، 2- مقیاس ترتیبی یا رتبه ای، 3- مقیاس فاصله ای، 4- مقیاس نسبتی

مقیاس اسمی:

در اندازه گیری به طریق مقیاس اسمی از اعداد به منظور جدا کردن نمودها یا عناصر طبقات مختلف، استفاده می‌شود. اعدادی که به نتایج مشاهدات نسبت داده می شوند، نقش «علامت» یا «نام» را برای طبقات دارند که مشاهدات در آنها قرار می‌گیرند.

در این اندازه گیری اعدادی که به عناصر نسبت داده می شوند، هیچ معنای کمی ندارند و نمی‌توان بر روی آنها هیچ گونه محاسبات ریاضی (چهار عمل اصلی از قبیل ضرب و جمع) انجام داد.

مقیاس ترتیبی یا رتبه ای:

در اندازه گیری با مقیاس ترتیبی، از اعداد برای مقایسه عناصر از نظر کوچکتر یا بزرگتر یا برابر بودن استفاده می شود که بر اساس نتایج این مقایسه ها نیز عناصر طبقه بندی می گردند. اعدادی که به عنوان مقدار در اندازه گیری به دست می‌آیند فقط به منظور قرار دادن عناصر در ترتیب از کوچک به بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در این مقیاس، عناصر بر اساس اندازه های نسبی که برای آنها به دست می‌آید، مرتب می‌شوند. بر روی اعداد مقیاس ترتیبی نیز هیچ گونه عملیات ریاضی انجام نمی‌گیرد.

مقیاس فاصله ای:

در اندازه گیری به شیوه مقیاس فاصله ای، عناصر مورد اندازه گیری نه تنها از نظر ترتیب اندازه می‌توانند مقایسه شوند، بلکه بر حسب طول فاصله ها بین اندازه های عناصر نیز می‌توانند مقایسه و طبقه‌بندی گردند. مقیاس فاصله ای از مفهوم واحد فاصله استفاده می‌کند و به همین جهت می‌تواند فاصله را بین دو اندازه بر حسب تعداد این واحد فاصله بیان کند.

بر خلاف مقیاس اسمی و مقیاس ترتیبی که روی نتایج اندازه گیری، عملیات ریاضی (چهار عمل اصلی) غیر ممکن است، در مقیاس فاصله ای انجام بعضی از عملیات ریاضی روی اعداد به دست آمده از اندازه گیری امکان پذیر می باشد.

مقیاس نسبتی:

این مقیاس هم زمانی که اعداد به دست آمده از اندازه گیری، از نظر ترتیب و فاصله بین دو مقدار، دارای اهمیت هستند، به کار می‌رود و هم وقتی که نسبت دو عدد به دست آمده از اندازه گیری ها، دارای اهمیت باشد. به عبارت دیگر، مقیاس نسبتی امکان می‌دهد که تعیین کنیم یک اندازه از اندازه دیگر چقدر بیشتر یا کمتر است و نیز می توان تعیین کرد این اندازه برای یک عنصر چند برابر اندازه عنصر دیگر است.

وقتی اندازه گیری به منظور مقایسه خاصیت مورد مطالعه برای دو عنصر، به صورت نسبت اندازه های آن ها باشد، استفاده از اندازه گیری با مقیاس نسبتی اجتناب‌ناپذیر است. تنها اختلاف اساسی بین مقیاسی نسبتی و مقیاس فاصله ای در این است که برای مقیاس نسبتی اندازه طبیعی به نام «صفر مطلق» وجود دارد، در صورتی که در اندازه گیری بر طبق مقیاس فاصله ای، اندازه صفر به طور دلخواه تعیین می‌گردد.

در مقیاس نسبتی نیز مانند مقیاس فاصله ای «واحد فاصله» بین دو اندازه برای عناصر به طور دلخواه تعیین می‌شود. برخلاف مقیاس فاصله ای که انجام عمل تقسیم روی اعداد به دست آمده از اندازه گیری غیر ممکن می باشد، در مقیاس نسبتی انجام این عمل امکان پذیر است و می‌توان بین نسبت هایی از اعداد که از اندازه گیری ها به دست می آیند تساوی برقرار کرد.

کتاب آمار و کاربرد آن در مدیریت (جلد اول) تالیف دکتر مسعود نیکوکار توسط انتشارات گسترش علوم پایه به چاپ رسیده است. این کتاب جزء بهترین کتاب های دانشگاهی مدیریت می‌باشد.

فهرست

• حسابداری، اقتصاد، مدیریت
• نویسنده: دکتر مسعود نیکوکار
• انتشارات: گسترش علوم پایه