کتاب طراحی سیستمهای صنعتی 1 | بشیری

درباره کتاب طراحی سیستمهای صنعتی (جلد اول) 

برنامه ریزی تسهیلات که از مباحث مهم در مهندسی صنایع است، دو بخش عمده ی جایابی و طراحی را شامل می شودکه مهم ترین بخش طراحی، استقرار یا جانمایی و بخش های دیگر آن حمل و نقل و طراحی ساختمان و تأسیسات است. این کتاب به بررسی جایابی تسهیلات می پردازد؛ منظور از تسهیلات، هر مجموعه شامل کارخانه، دانشگاه، بیمارستان و ... است. در جایابی، به بررسی محل قرار گرفتن یک وسیله برای رسیدن به اهداف موردنظر پرداخته می شود که برای تعیین محل آن، معیارهای مهمی مؤثرند.

این کتاب به طور خاص برای تدریس درس "طراحی سیستم های صنعتی" در دوره کارشناسی ارشد مهندسی صنایع گردآوری و تألیف شده است و در تدوین آن سعی شده که رویکرد تحلیلی و کمی، رویکرد غالب باشد تا دانشجویان و متخصصان رشته های فنی بهتر بتوانند از آن استفاده کنند؛ با این حال ریاضیات استفاده شده در کتاب در حدی است که علاقه مندان سایر رشته ها نیز به خوبی می توانند از آن بهره ببرند. علاوه بر مسائل کلاسیک و سنتی، بسیاری از مباحث پیشرفته نیز در بخشی جداگانه مطرح شده تا پاسخگوی نیاز پژوهشگران این حوزه باشد. جنبه های کاربردی و عملی نیز فراموش نشده و در این راستا مهم ترین نرم افزارهای مکان یابی با ذکر مثال هایی تشریح شده اند. هم چنین تعدادی از فصول کتاب، شامل مسائل انتهای فصل است که برای تمرین و تسلط بیشتر خوانندگان طرح شده اند.

کتاب "طراحی سیستم های صنعتی (جلد اول)" درچهار بخش تدوین شده که در ادامه پس از بیان عناوین اصلی، برای آشنایی مخاطبان به شرحی مختصر از فصول آن می پردازیم.

1. مسائل کلاسیک مکان یابی 2. مسائل کلاسیک مکان یابی - چیدمان 3. رویکردهای نوین در مکان یابی 4. سایر مباحث مکان یابی و استقرار

بخش اول: مسائل کلاسیک مکان یابی

بخش اول کتاب، اختصاص به مسائل کلاسیک مکان یابی دارد. منظور از مسائل کلاسیک مسائلی است که از دیرباز مطرح بوده و در ادبیات مکان یابی به عنوان پایه های تئوری مکان یابی شناخته شده است. این مسائل، شامل مسائل میانه، مرکز، پوشش و انبار می باشند. کتاب با طرح قدیم ترین و ساده ترین مسئله ی مکان یابی در فصل اول آغاز می شود. این مسئله، مسئله ی مکان یابی میانه (مینیسام) یک وسیله بر روی فضای پیوسته دو بعدی (صفحه) است که طرح آن را برای اولین بار به آلفرد وبر نسبت می دهند و به نام «مسئله وبر» نیز معروف است. این فصل مسئله میانه را برای فواصل متعامد، اقلیدسی و مجذور اقلیدسی بررسی می کند.

بخش دوم: مسائل کلاسیک مکان یابی - چیدمان

بخش دوم کتاب به برخی از مسائل کلاسیک مکان یابی - چیدمان می پردازد؛ یعنی مسائل مکان یابی که به نوعی منجر به تعیین چیدمان بهینه می شوند. این مسئله ها با مسائل طراحی چیدمان که جنبه جایابی ندارند فرق می کنند. این بخش، شامل مسائل طراحی چیدمان انبار و مسائل تخصیص مضاعف می شود.

استقرار یک قلم کالا: مدل سازی: هر چند مدل تخصیصی تعمیم یافته یک روش عمومی برای حل مسائل چیدمان انبار است، ولی برای حل مسائلی که ساختار خاص دارند می توان از روش های کاراکتری استفاده کرد. در این ارتباط شاید ساده ترین مدلی که وجود دارد مدلی باشد که یک قلم کالا در انبار چیده می شود.

بخش سوم: رویکردهای نوین در مکان یابی

کاربرد هوش مصنوعی در مسائل مختلف روز به روز نقش مهم تر و بارزتری پیدا می کند. از جمله این کاربردها، کاربرد هوش مصنوعی در مسائل تحقیق در عملیات و بهینه سازی ریاضی است. این کاربرد هم در مدل سازی مسائل این حوزه است و هم در تکنیک های حل مسائل. در این فصل، کاربرد مؤلفه های هوش مصنوعی در مسائل مکان یابی بررسی می شوند. در این حوزه نیز همانند سایر حوزه ها ادبیات غنی از هوش مصنوعی وجود دارد که این فصل به طور اجمالی به مرور برخی از مهم ترین ها می پردازد.

بخش چهارم: سایر مباحث مکان یابی و استقرار

تصمیم گیری در مورد مکان یابی تسهیلات عمدتاً از تصمیم گیری های بلند مدت و استراتژیک است. در این تصمیم گیری، اهداف مختلفی باید مورد توجه قرار گیرند که بعضاً با یکدیگر تعارض و منافات دارند. به طور مثال، مکان یابی دفن زباله، مکان یابی نامطلوب به شمار می رود و غالباً مردم تمایل دارند این مکان ها حتی المقدور با فاصله ی زیادی از محل زندگی آن ها استقرار یابد. از این رو مراکز دفن زباله باید دور از مراکز تجمع جمعیت قرار گیرند. از طرف دیگر به منظور کاهش هزینه حمل زباله، مطلوب است فاصله این مراکز با مناطق تمرکز جمعیت (که تولید زباله بیش تری دارند) حداقل گردد. بنابراین در این مسئله با دو هدف مواجهیم: اولاً حداکثر کردن فاصله از مراکز جمعیتی و ثانیاً حداقل کردن هزینه حمل و نقل. در نهایت باید جوابی را به دست آوریم که تعادل بین این دو هدف را برقرار کند (1997 ،Daskin).

فهرست

بخش 1: مسائل کلاسیک مکان یابی 1-         مسائل مکان یابی میانه (تک وسیله ای) 2-         مسائل مکان یابی میانه (چند تسهیلاتی) 3-         مسائل مکان یابی مرکز (مقدماتی) 4-         مسائل مکان یابی مرکز (پیشرفته) 5-         مسائل مکان یابی پوشش 6-         مسائل مکان یابی انبار (کارخانه) بخش 2: مسائل کلاسیک مکان یابی - چیدمان 7-         مسائل مکان یابی انبار (انبارش تخصیصی) 8-         مسائل مکان یابی انبار (پیوسته) 9-         مسائل مکان یابی تخصیص درجه دوم (نمایی) بخش 3: رویکردهای نوین در   مکان یابی 10-        نظریه مجموعه فازی و کاربرد آن در مسائل جایابی تسهیلات 11-        کاربرد شبکه های عصبی در مسائل مکان یابی 12-        سایر رویکردهای نوین در مسائل مکان یابی بخش 4: رویکردهای نوین در مکان یابی 13-        کاربرد تصمیم گیری چند معیاره مکان یابی 14-        نرم افزارهای مکان یابی 15-        مروری بر مسائل طراحی چیدمان تسهیلات

• مکان یابی و استقرار تسهیلات
• گردآوری و تالیف: دکتر مهدی بشیری - مهندس سید عباس حسینی جو - مهندس سید جواد حسینی نژاد
• انتشارات: دانشگاه شاهد