


کتاب دستور مقدماتی ویولن 3

کتاب نظری به موسیقی | روح الله خالقی

کتاب دستور مقدماتی تار و سه تار 2

کتاب دستور مقدماتی ویولن 2

کتاب دستور مقدماتی ویولن 1

روح الله خالقی، موسیقیدان، آهنگساز، نوازنده، نویسنده و آموزگار ایرانی است که از او بهعنوان بنیانگذار موسیقی ملی ارکسترال یاد میشود. او اولین تاریخنگار موسیقی شهری ایران است و نقش بزرگی در احیای جایگاه موسیقی سنتی ایران ایفا کرده. در این مطلب کمی درباره زندگینامه روح الله خالقی سخن گفته شده است. اگر از علاقهمندان به آثار روح الله خالقی هستید و یا میخواهید کمی از بیوگرافی روح الله خالقی بدانید، تا انتها با ما همراه باشید.
روح الله خالقی در سال 1285، در شهر ماهان در استان کرمان، در خانوادهای آشنا به موسیقی و موسیقی دوست چشم به جهان گشود. پدرش منشی فرمانفرما بود و ازاینرو، خانواده او در باغ شاهزاده ماهان زندگی میگردند. زندگی روح الله خالقی در این عمارت تنها چند ماه بود و با خانواده به تهران بازگشت. پدرش تار و مادرش نیز تار و کمانچه مینواختند و او در فضایی آشنا به موسیقی رشد یافت. سالهای کودکی او با مشروطه همراه بود؛ او تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه امریکایی تهران گذراند و در آنجا علاقهاش به موسیقی بیشتر و بیشتر شد. پدرش دوست داشت که او تحصیل خود را ادامه دهد و به همین دلیل اجازه یادگیری موسیقی به او نمیداد؛ اما روح الله کودک، با سازهایی که در منزل داشت، در خلوت خود، تار تمرین میکرد. او در نوجوانی، به علت شغل پدر، چند سالی را در شیراز و اصفهان زندگی کرد و در شیراز بود که با شعر، نقاشی و ویلن آشنا شد. او در مدت سکونت خود در این دو شهر با هنرمندانی آشنا شد که مسیر زندگیاش را تغییر دادند.
مطالعه بیشتر:زندگینامه و آثار بهرام بیضایی
در سال 1300 به همراه خانواده به تهران بازگشت و در همین زمان بود که آموختن ویولن را از شوهر عمهاش، میرزا رحیم کمانچهکش، آغاز کرد. به اینگونه که او کمانچه مینواخت و روح الله با ویولن، به تقلید صدای کمانچه میپرداخت. پس از چندی وارد کلاس ویولن رضا محجوبی شد و این آغازی بود برای سالها تمرین، ممارست و نوازندگی. در زمستان 1302، وارد مدرسه عالی موسیقی شد و تحصیل رسمی موسیقی خود را آغاز نمود. [caption id="attachment_310779" align="aligncenter" width="640"] روح الله خالقی، نفر اول از چپ[/caption] در این مدرسه، شاگرد اساتیدی همچون ابوالحسن صبا و علینقی وزیری بود. در سال 1303 وارد ارکستر مدرسه عالی موسیقی شد. سال بعد، از مدرسه آمریکایی انصراف داد تا تمام زمان خود را صرف موسیقی کند. در سال بعد او در چهار کنسرت بهعنوان نوازنده ویولن حضور داشت و در کلوپ موزیکال علینقی وزیری نوازندگی میکرد. در 19 سالگی تدریس ویولن و تئوری موسیقی در مدرسه موسیقی را آغاز نمود و بهعنوان معلم روزمزد در مدرسه ورزش و هنرستان موسیقی دولتی درس میداد. در سال 1308 وارد دارالفنون شد و توانست طی یک سال، دیپلم خود را دریافت نماید. در سال 1310 وارد دارالمعلمین شد و طی سه سال توانست مدرک لیسانس خود در رشته فلسفه و ادبیات را با معدلی عالی دریافت کند. در سال 1311، ارکستر کافه وابسته به شهرداری را تشکیل داد، زمان بیشتری را به تدریس موسیقی اختصاص داد و اولین قطعات خود را ساخت. در سال 1313 به سربازی رفت و پس از اتمام آن، در بخش اداری وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه (وزارت فرهنگ) مشغول به کار و پس از مدتی منشی مخصوص وزیر شد. در سال 1316، بخش اول کتاب نظری موسیقی را منتشر کرد و در همین سال با ایرانالملوک جهانسوز شاهی ازدواج نمود که حاصل این ازدواج دو فرزند با نامهای گلنوش و فرخ بود. در سال 1317، بخش دوم کتاب نظری موسیقی را به چاپ رساند. در همین سال معاونت دفتر وزارتی وزارت فرهنگ را به دست آورد و با وزیر همراه شد. او طی همین سالها به نقاط مختلف ایران سفر کرد و درباره آدابورسوم مردم ایران بیشتر آموخت.
در سال 1320، خالقی معاون اداره موسیقی کشور و هنرستان عالی موسیقی شد. در همین زمان بود که توانست موج ضد موسیقی ایرانی شکلگرفته در کشور را با فعالیتهای خود تغییر دهد و موسیقی ایرانی را زنده نگه دارد. در سال 1322 به همراه چند موسیقیدان دیگر ارکستر ملی را تشکیل داد که توانست در اردیبهشت سال بعد، نخستین اجرای خود را به روی صحنه ببرد. سرود ای ایران، با صدای غلامحسین بنان، محصول همین سالهای فعالیت او و همزمانی آن با جنگ جهانی دوم و اشغال ایران است. در سال 1324، خالقی باشگاه موسیقی را تأسیس کرد. در سال بعد، ریاست هنرستان عالی موسیقی و اداره موسیقی کشور را بر عهده گرفت. در سال 1327، مسئولیت دبیرخانه هنرهای زیبا در اداره نگارش را برعهده گرفت و موسیقی فیلم «طوفان زندگی» را نوشت. در سال 1328، با طرح خالقی، هنرستان موسیقی ملی تأسیس شد و ریاست آن را به او سپردند. در سال بعد اولین کتاب آموزش ویولن خود را برای آموزش به هنرجویان هنرستان منتشر نمود. در سالهای 1330 و 1331، به تصحیح و نظارت او، کتاب دستور مقدماتی تار و سهتار توسط انجمن ملی منتشر شد. او از همین سالها، به فکر جمعآوری اطلاعات موسیقی ایران برای نوشتن کتاب «سرگذشت موسیقی» افتاد و شروع به جمعآوری و خریدن صفحههای موسیقی ایرانی نمود. [caption id="attachment_310781" align="aligncenter" width="640"]
روح الله خالقی در کنار همسرش ایران و فرزندانش فرهاد و گلنوش خالقی[/caption] خالقی مدتی رهبری ارکستر گلها و سرپرستی موسیقی رادیو ایران را بر عهده داشت که برنامه گلها، گلهای رنگارنگ، تکنوازان و موسیقی بیکلام از جمله کارهایی بود که در آن زمان به همت وی تولید و پخش شدند. در همین سال بود که نگارش سرگذشت موسیقی ایران را آغاز نمود. در سال 1333، عضو شورای ترویج موسیقی ملی شد و از ابتدای سال 1324، در رادیو آغاز به کار کرد. در سال 1338، علیرغم میل باطنی، خود را بازنشسته کرد. او طی سالهای تدریس، موسیقیدانان بزرگی را پرورش داد. پس از بازنشستگی، همچنان فعالیتهای هنری خود و همکاری با رادیو را ادامه داد. در سال 1339، به علت زخم معده شدید، تحت عمل جراحی قرار گرفت، اما این درمانها اثری نداشتند! در سال 1344، برای دیدن دخترش به اتریش سفر کرد، سرطان معده برای او تشخیص داده شد و تحت درمان و عملهای زیادی قرار گرفت. روح الله خالقی در بیست و یکم آبان همان سال، در سالزبورگ اتریش درگذشت. پیکر او پس از انتقال به ایران، در بیست و نهم آبان سال 1344، در گورستان ظهیرالدوله تهران به خاک سپرده شد.
از جمله آثار ارزشمند و برجستهای که از روح الله خالقی برای موسیقی ایران بهیادگارمانده، کتاب «سرگذشت موسیقی» در سه جلد و «نظری به موسیقی» در دو جلد است. همچنین کتابهای آموزشی ویولن به نویسندگی او و کتابهای آموزش سازهای دیگر به تصحیح او نیز منتشر شده که مجموعه آثار روح الله خالقی را تشکیل میدهند. همانطور که پیشازاین نیز اشاره شد، او اولین تاریخنگار موسیقی ایران بوده و میتوان مهمترین و بهترین کتاب روح الله خالقی را «سرگذشت موسیقی ایران» دانست که یادگاری از سرگذشت موسیقی، موسیقیدانان و نوازندگان ایرانی است. در ادامه به تعدادی از کتاب های دیگر این نویسنده اشاره میکنیم:
شما میتوانید در کتابانه، مختصری از زندگینامه روح الله خالقی را خوانده و از محتوای کتابهایش مطلع شوید. کتابانه، مرجعی برای خرید آثار خلیل روح الله خالقی و سایر کتاب های موسیقی است. برای دسترسی به بیوگرافی خلیل روح الله خالقی، اطلاع از قیمت آثار و خرید بهترین کتاب روح الله خالقی، تنها کافی است، نام این نویسنده را در وبسایت کتابانه جستجو کنید.