کتاب کاربرد جغرافیایی طبیعی در برنامه ریزی شهری و روستایی - رجائی

کتاب کاربرد جغرافیایی طبیعی در برنامه ریزی شهری و روستایی تالیف دکتر عبدالحمید رجائی توسط انتشارات سمت به چاپ رسیده است.

امروزه اغلب مردم جهان با پدیده ی کاهش ویژگی های مثبت محیط زیست، افزایش آلودگی فراوان در آن و پدیده ی تغییر زیست بوم مواجه هستند. به همین دلیل انجام مطالعات و تحقیقات در راستای کاهش تخریبات و حفظ منابع طبیعی بسیار حائز اهمیت است.

کتاب "کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه ریزی شهری و روستایی" در 6 فصل، به صورت جامع و کاربردی مطالعات جغرافیایی طبیعی در ریشه یابی اساسی معضلات اجتماعی و چگونگی داشتن یک برنامه ریزی در زمینه های عمرانی و توسعه آن ها را با زبانی ساده و کاربردی شرح می دهد. 6 فصل مذکور عبارتند از: 1‐ جغرافیای طبیعی کاربردی و نگرش سیستمی 2‐ بررسی روابط موضوعات جغرافیای طبیعی با یک دیگر و ... 3‐ محیط های طبیعی در ارتباط با آمایش سرزمین و نقش مطالعات جغرافیایی طبیعی 4‐ قلمرو برنامه ریزی و منطقه ای و اهمیت مطالعات جغرافیایی طبیعی در ... 5‐ اختلالات محیط زیست و مطالعات جغرافیایی طبیعی 6‐ نقشه های ویژه جغرافیایی طبیعی و روش های کاربری اراضی

مولف در فصول اول و دوم، نگرش نوین در جغرافیای طبیعی، آب و هواشناسی با ویژگی کاربردی، روابط بین موضوعات جغرافیایی طبیعی، عوامل اجتماعی و اقتصادی و ... را شرح می دهد. در فصول سوم و چهارم، ویژگی های عمومی محیط طبیعی، بخش زنده و غیر زنده محیط طبیعی، اکوتوپ های پایدار و ناپایدار، مطالعات جغرافیایی طبیعی در برنامه ریزی منطقه ای، تعریف روستا و ... را ارائه می دهد. در فصول پنجم و ششم، مخاطب را با بلایای طبیعی و خسارات ناشی از آن ها در محدوده شهر و روستا، بلاهای ناشی از زلزله و آتش فشان، سیل و طغیان رودخانه ها، توفان، روش های مقابله با خشک سالی و فرسایش خاک، نقشه تیپ های چشم انداز، روش های کاربری زمین و ... آشنا می کند.

فهرست

فصل اول: جغرافیای طبیعی کاربردی و نگرش سیستمی فصل دوم: بررسی روابط موضوعات جغرافیای طبیعی با یک دیگر و ... فصل سوم: محیط های طبیعی در ارتباط با آمایش سرزمین و نقش مطالعات جغرافیایی طبیعی فصل چهارم: قلمرو برنامه ریزی و منطقه ای و اهمیت مطالعات جغرافیایی طبیعی در ... فصل پنجم: اختلالات محیط زیست و مطالعات جغرافیایی طبیعی فصل ششم: نقشه های ویژه جغرافیایی طبیعی و روش های کاربری اراضی

برشی از متن کتاب

فصل اول: جغرافیای طبیعی کاربردی و نگرش سیستمی 1‐1 موضوعات و مفاهیم جغرافیای طبیعی مطالعه پدیده های گوناگون، که در بین قلمروهای مختلف کره زمین، یعنی اتمسفر، هیدروسفر، لیتوسفر، در ارتباط با یک دیگر رخ می دهند از موضوعات جغرافیای طبیعی است. بدین ترتیب، مطالعه پدیده ها صرفاً در یکی از قلمروها و تقریباً بدون توجه اساسی به ارتباط با قلمرو دیگر از ویژگی مطالعات علم جغرافیای طبیعی خارج می ‌شود و در قالب علم دیگری در می ‌آید، مثلاً مطالعه ویژگی های جو صرفا در محدوده اتمسفر، بدون توجه خاص به چگونگی ارتباط آن ها با هیدروسفر و لیتوسفر به دانش جو ‌شناسی مربوط می ‌شود، یا بررسی کم و کیف ویژگی‌ های لیتوسفر، بدون ارتباط کامل با هیدروسفر یا اتمسفر در محدوده علم زمین شناسی قرار می ‌گیرد. در صورتی که در جغرافیای طبیعی، اگر چه ویژگی‌ های عوامل سازنده هریک از قلمروهای یاد شده گاهی به صورت مجزا تحلیل می شوند، ولی بدون ترکیب عوامل و بدون توجه به تاثیر مجموعه آن ها و تاثیر ویژگی های یک قلمرو در قلمرو دیگر امکان پذیر نیست، ترکیبی که شرایط خاصی را به وجود می ‌آورد، محیط طبیعی زاییده آن است و پدیده مهم به حیات بدان بستگی دارد. بنابراین موضوعات جغرافیای طبیعی، بستر اصلی محیط طبیعی و از پایه ‌های عمده محیط زیست محسوب می‌ شود، پس الزاماً با قلمرو زیست و به ویژه انسان و نحوه فعالیت های او پیوند برقرار می ‌کند. به عبارت دیگر، موضوعات اصلی جغرافیای طبیعی، به عنوان به وجود آورنده زیرساخت محیط طبیعی، در بخشی واقع بین دو یا چند مرحله (همان قلمروهای سه‌ گانه کره زمین) شکل می گیرند؛ یعنی بخشی که سنگ کره با پوشش گازی و آبی کره زمین، دائما در تماس است و از اثرات متقابل یک دیگر بهره مند می شوند. این بخش را اینترفیس یا بین دو یا چند مرحله می گویند. برای سهولت بیان، آن را سطح تماس نام می‌ نهیم، هر چند که با معنی دقیق کلمه همخوانی ندارد، لیکن تا حدودی مفهوم مورد نظر را می‌ رساند. منظور از اینترفیس، ضخامتی مرکب از لیتوسفر ‐ هیدروسفر، لیتوسفر ‐ اتمسفر، یا لیتوسفر ‐ اتمسفر ‐ هیدروسفر در محل تماس با یک دیگر می ‌باشد که از نظر هندسی سه بعدی بوده و حجمی را شامل می ‌شود. استعمال سطح در مفهوم هندسی بعد سوم (ارتفاع یا ضخامت) را حذف می‌ کند. لیکن در این جا باید آن را با معنی و مفهوم مجازی و هم ردیف با 《بین دو یا چند مرحله》، سه بعدی و به صورت حجمی به کار برد. بر حسب شاخه های گوناگون جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی، آب و هواشناسی، جغرافیای آب ها، جغرافیای خاک ها و جغرافیای زیستی) یکی از این قلمرو ها محور پدیده ها بوده و تحولات آن در گرو تاثیر بخش مجاور خواهد بود. ...

تالیف: دکتر عبدالحمید رجائی انتشارات: سمت