کتاب هایکوهای طنزآمیز - استیون ادیس

کتاب هایکوهای طنزآمیز اثر ادیس استیون با ترجمه رضی هیرمندی و مهرنوش پارسانژاد توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است.

هیاکو، کوتاه‌ترین شعرجهان است که ژاپنی‌ها آن را اختراع کرده‌اند. درواقع آن‌چه که به‌عنوان هایکو شناخته می‌شود، مضامین طنزآمیزی است که در قرن هفدهم به قالبی مستقل در شعر ژاپن تبدیل شد. طنز هایکو بسیار ملایم است و به آسانی بر دل می‌نشیند. در ابتدا به این قالب شعر، هوکو یا هایکای می‌گفتند اما "ماسائوکا شیکی" در قرن نوزدهم، این قالب شعری را با نام هایکو جا انداخت. اشعار هایکو قافیه ندارند اما موزون هستند. آن‌چه در این اشعار ایجاد آهنگ می‌کند، تعداد هجاهای بندهای آن است. هایکو، از سه بند تشکیل می‌شود که بند نخست آن پنج هجا، بند دوم هفت هجا و بند آخر نیز پنج هجا دارند. البته منظور از هجا، مفهوم سنتی آن در ادبیات ژاپن است که با مفهوم هجا در زبان‌شناسی مدرن اندکی تفاوت دارد. هجا در معنای سنتی ژاپنی، معادل مفهوم "مورا"در واج‌شناسی مدرن است و مورا به معنی واحدهایی است که کششی یکسان دارند. این کتاب با جمع‌آوری هایکوهای طنز، که در عین طنز بودن کاملا جدی هستند و از طبیعت می‌گویند، در جهت معرفی این قالب ژاپنی به‌خوبی پیش رفته است و در کنار این هایکوها، تصاویری با نام چوب‌نگاره‌ها را در کتاب آورده است که بسیار زیبا هستند. کتاب هایکوهای طنزآمیز، کتابی است که قطعا بعد از یک بار مطالعه، دوباره به سراغ آن خواهید آمد و از خط به خطش لذت خواهید برد.

برشی از متن کتاب

آویزان از دماغ بودا در کشتزاران ـ قندیل‌های یخ (ایسا) * صدای جهیدنی همه می‌جهند ـ قورباغه‌ها (واکی‌یو) * مگس بر ایوان خانه دست بر هم می‌ساید ـ شرق! (ایسا) * خافشی آویزان از بازوی خدای نگهبان معبد (ایسا) * پرنده از قفس پرید بس دلشاد سخت به درختی خور (ناشناس) * روزهنگام بودا سایه می‌گیرد پشت پشه‌ها (ایسا) * دنبالش می‌کنند در مهتاب پنهان می‌ِشود ـ کرمک شبتاب (ریوتا) * گشوده می‌شود دروازه‌ی سرخ کاخ شاه مورچگان ـ گل صد تومانی (بوسون) * نیشم می‌زند پشه پاییزی در حال احتضار (شیکی) * آن‌گاه که مگس‌ها واپس می‌نشینن پشه‌ها رجزخوانی آغاز می‌کنند (ناشناس) * سرپناه پنهانی خفاش ـ کلاهی ژنده (بوسون) * اردک‌های اهلی گردن می‌کشند در اشتیاق تماشای جهان (کوجی) * تند به هم برمی‌]ورند نجوایی می‌کنند، جدا می‌شوند ـ مورچگان (ناشناس) * قورباغه‌ها خاموش می‌شوند ـ نجیب‌زادگان عبور می‌کنند (راکوکی‌یو) * سگ سیاه فانوسی می‌شود ـ جاده‌ی برفی (ناشناس) * با قیافه‌ای ابلهانه در انتظار عطسه‌ی بعدی (ناشناس) * سر کار علیه خطابش کردند ـ چند سکه بیش‌تر داد (ناشناس) * چرت می‌زند با کتابی در دست باوقارتر جلوه می‌کند (ناشناس) * می‌بازد کمر راست می‌کند در جایش ـ و از نو می‌بازد (ایتو) * آدم‌هایی به کار ماهیگیری آدم‌هایی سرگرم تماشای ماهیگیران آدم‌ها، آدم‌ها (ناشناس) * با خمیازه‌ای کشدار دست دراز می‌کند به سوی غذا (کاگو) * در کشتی کسی حریف من نیست. از لاف‌های زیر لحاف (بوسون) * بچه داشتن عاقبت می‌فهمی ـ اما دیر، دیر (ناشناس) * باران بهاری خمیازه‌ام را بخشیدم به سگ کنار دروازه (ایسا) * جاروبت می‌کنم نزد هم‌آوایت ـ جیرجیرک (جوسو) *v خونی مشترک داریم اما نسبتی نداریم با هم ـ پشه نفرت‌انگیز! (چوسو) * مگسی را له کردم و سوره‌ای خواندم از بودای مقدس (ایسا) * نمی‌آشوبم آرامش برفی را که بر کلاهم نشسته از سر برش می‌دارم و تماشایش می‌کنم (ناشناس)

فهرست

1)         پیش‌گفتار مترجم 2)         مقدمه 3)         چوب‌نگاره‌ها 4)         ضعف‌های بشری 5)         ریزه‌کاری‌های بشری 6)         لبخندهایی در کنار طبیعت 7)         تصویرگران 8)         شاعران 9)         تصویرها

(شوخی و شوخ طبعی در شعر و چوب نگاره های ژاپنی) نویسنده: استیون ادیس مترجمان: رضی هیرمندی - مهرنوش پارسانژاد انتشارات: چشمه