کتاب نگاهی به فلسفه - دونالد پامر

کتاب نگاهی به فلسفه نوشته ی دونالد پامر با ترجمه ی عباس مخبر توسط نشر مرکز به چاپ رسیده است.

ویتگنشتاین در جایی گفته است می توان کل یک کتاب فلسفه را فقط با استفاده از لطیفه نوشت. اثر حاضر چنین کتابی نیست و با تاریخ فلسفه همچون یک لطیفه برخورد نمی کند. این کتاب فلسفه را سنگین نه، اما جدی می گیرد. همانطور که عنوان فرعی کتاب نشان می دهد، هدف آن است که بار سنگین فلسفه کمی سبک شود. نخست مروری بر فلسفه ی غرب از قرن ششم قبل از میلاد تا بخش اعظم سال های قرن بیستم دارد به گونه ای که محورهای اندیشه های فلسفی غرب و تکامل آن ها با ایجاز و در قالبی خواندنی معرفی شده، بدون اینکه از اهمیت و ارزش آنها کاسته شود. دوم به پیروی از سنت حسنه قرون وسطا حواشی متن را روشن ساخته است.

در این روایت یونان آغاز تاریخ فلسفه ی غرب دانسته شده. بدینگونه که یونانیان نسبت به ماهیت گذاری چیزها حساسیت داشته اند و همین حساسیت باعث شد که یونانیان در پی این قضیه برآیند - تبیینی که نه براقتدار سنت دینی، بلکه صرفا بر قدرت خرد انسان استوار باشد- البته اینطور نیست که ناگهان یک خداناشناسی جسور سر برآورده و همه تبیین ها و محدودیت های دینی را نفی کرده باشد. درواقع خداناشناسی آن طور که امروزه فهمیده می شود در دنیای باستان ناشناخته بود. کاری که این فلاسفه ی اولیه کرده اند قالبریزی دوباره ی معماهای همیشگی مربوط به واقعیت، با تاکید بر عملکرد پدیده های جهانی به جای خدایان بود. ما می توانیم در این تلاش های اولیه، آن چیزی را ببینیم که امروزه رشته های اصلی فلسفه را تشکیل می دهند: هستی شناسی، معرفت شناسی آکسیولوژی و... در واقع این اثر در پی آن است که بگوید نظریه هایی را که در یونان باستان مطرح می شد می توان به یک اندازه سرچشمه علم و فلسفه ی غرب به شمار آورد.

برشی از متن کتاب

هر سه دین مهم غربی - یهودیت، مسیحیت، و اسلام - در سرزمینی زاده شدند که مأوای فرهنگ های کهن صحراهای اطراف مدیترانه بود، یعنی مصر، اسرائیل، فلسطین، اردن، و عربستان سعودی. در آغاز دوره ای که آن را قرون وسطا می نامیم، اسلام هنوز بر صحنه نیامده بود (درباره اسلام در ادامه بیشتر خواهم گفت)، و مسیحیت فقط 400 سال عمر کرده بود. اما کتاب های اصلی تورات عبرانی که یهودیت برآن استوار بود 1200 سال قدمت داشت. خود یهودیت از دل ادیان چند خدایی پیشین سر برآورد. این آیین هنگامی متمایز شد که اعلام کرد تنها یک خدای واحد، یعنی یهوه، وجود دارد که اقوام یهودیه باستان، یعنی یهودیان را برگزیده است تا با آنها پیمانی ویژه منعقد کند. این پیمان به شالوده قانونی بدل شد که نه تنها محدودیت های اخلاقی (ده فرمان)، بلکه آیین های حاکم بر عادات روزمره، ازدواج و مناسک کفن و دفن، نیایش ها، قربانی ها، و نذورات را نیز در بر می گرفت. کتاب مقدس یهودیان یا تورات (که بعدا مسیحیان آن را عهد قدیم نامیدند)، آفرینش جهان را به وسیله خداوند توصیف میکند، جایگاه انسان را در این آفرینش مشخص می سازد، فرامین خداوند را اعلام و مشیت او را بازگو می کند، و روایت تاریخ یهود را به دست می دهد. این کتاب حاوی شرح پیروزی ها و رنج های فراوان یهودیان است، که متأسفانه سرزمین شان در یکی از چهارراه های عمده نظامی جهان قرار گرفته است.

فهرست

1 - فیلسوفان پیش سقراطی (قرن های ششم و پنجم ق م) 2 - دوره آتنی (قرن های پنجم و چهارم ق م) 3 - دوره های هلنیستی و رمی (قرن چهارم ق م تا قرن چهارم ب م) 4 - فلسفه قرون وسطا و رنسانس (از قرن پنجم تا قرن پانزدهم) 5 - خردگرایی قاره ای و تجربه گرایی انگلیسی (قرن های هفدهم و هجدهم) 6 - فلسفه پساکانتیِ بریتانیایی و قاره ای (قرن نوزدهم) 7 - عمل گرایی، سنت تحلیلی، و سنت پدیدار شناختی و پیامدهای اش (قرن بیستم)

(سبک کردن بار سنگین فلسفه) نویسنده: دونالد پامر مترجم: عباس مخبر انتشارات: مرکز