کتاب نواخوان بزم صاحبدلان - میبدی

کتاب نواخوان بزم صاحبدلان اثر رشید الدین ابوالفضل میبدی با گزینش و گزارش دکتر رضا انزابی نژاد توسط انتشارات جامی به چاپ رسیده است.

این کتاب، تفسیر قرآن کریم از منظر عرفان را ارائه می دهد. روند تفسیری به این گونه است که پس از بیان آیه، ابتدا آن را ترجمه تحت اللفظی می کند، پس از آن، آیه را با شیوه دیگر مفسران تفسیر کرده و در آخر، تفسیری عرفانی که مطابق مذاق اهل عرفان است را ارائه می کند. بخش تفسیری که از دیگر مفسران نقل می شود به خودی خود تفسیر جامعی می باشد که تقریبا تمام جهات آیات را از صرف و نحو، شان نزول، اشتقاق کلمات، وقایع تاریخی، ذکر رجال و حدیث ایشان، اختلاف قرائات، و مسائل فقهی و اقوال صحابه می پردازد. اما بنای اصلی کتاب بر تفسیر عرفانی آیات می باشد. این نکته نیز حائز اهمیت است که مطالعه تفاسیر عرفانی نیاز به پیش زمینه هایی تخصصی دارد، و مطالعه کننده این کتاب ها باید آمادگی لازم را داشته و دروس تخصصی دیگری را پیش از آن خوانده باشد.

 

فهرست

بخش اول: سوره فاتحه بخش دوم: سوره بقره بخش سوم: سوره آل عمران بخش چهارم: سوره مائده - انعام بخش پنجم: سوره انفال و توبه و یونس بخش ششم: سوره یوسف بخش هفتم: سوره ابراهیم - کهف بخش هشتم: سوره عنکبوت - یس بخش نهم: سوره زُمَر - نصر توضیح و گزارش.

برشی از متن کتاب

خوش باغی و راغی است فردوس برین، لکن راه آن دشخوار است و گلبنی پرخارست. مصطفی صلع گفت: _حُفّت الجنّةُ بِالمَکاره_ تا هر ناکسی و نااهلی دعوی آشنائی نکند. مثال این قاعده ی دریا است که آن دریا مَقرّ جواهر گرانمایه، و دُرّ شب افروز ساختند و آنگه نهنگان و ماهیان عظیم حجاب آن جواهر و دُر ساختند. دو تن برخیزند که عشق آن دُر ایشان را میدان طلب کشد. به کناره ی آن دریا شوند صعوبت آن بینند، و از زفرات آن نهنگان هراس در ایشان پدید آید. از آن دو مرد یکی چون آن اهوال و احوال با صعوبت بیند بترسد، و از آن طلب قدم باز نهد و از گفتار خویش تبرّا کند. این یکی صاحب آرزوی بود، در صفت رجولیّت تمام نبود. پنداشت که این کار به آرزویِ مجرّد می برآید، و بی رنج به سر گنج می ‌رسد و عزّت شرع او را جواب می دهد که _لیس الدّینٌ بالتّمنّی و لا بالتّحلّی. (بخش دوم - سوره بقره). «رَبّنا لا تُزِغْ قُلٌوبَنا بَعْدَ اِذ هَدَیْتَنا...» با دل صافی، و وقت خالی، و زبان به ذکر حق جاری، تیر دعا سوی نشانه ی اجابت شود لا محاله، لکن کار در آنست که تا این صفا و وفا و دعا کَی مجتمع شوند، و چون بر هم رسند! معنی آیت این دعاست که: بار خدایا شور دل و زَیغ از دل های ما دور دار، و ما را بر بساط خدمت بر شرط سنت پاینده دار. «وَ هَبْ لَنا مِن لَدُنْکَ رَحْمَةً» و آن چه دهی خداوندا به فصل و رحمت خویش ده، نه جزاء اعمال و عوض طاعات را! که اعمال و طاعات ما شایسته ی حضرت جلال تو نیست! و آن را جز محو کردن و با چشم نیاوردن روی نیست (بخش سوم - سوره آل عمران). «قل اللّهُ ثم ذَرْهم»_ می گوید: بنده ی من! همه مهر من بین، همه داشتِ من بین، به فعل خود منّت بر ما منه، توفیق مابین، به یاد خود بس مناز، تلقین مابین، از نشان خود گریز، یکبارگی مهر ما بین. و زبان حال بنده جواب می دهد: خداوندا! از علمم چراغی ده، وز معرفتم داغی نه، تا همه ترا بینم، همه ترا دانم. خداوندا! وادرگاه آمدم بنده وار، خواهی عزیزدار خواهی خوار، آرندهٔ شادی و آراینده ی اسرار! ای رباینده ی پرکندگی، و دارنده ی انوار! چشمی که ترا نبیند سیاه است، دلی که ترا نشناسد مردار (بخش پنجم – سوره ی مائده_انعام).

نویسنده

ابوالفضل احمد بن ابی سعد بن احمد بن مهریزد که غالبا او را رشید الدین ابوالفضل یا ابوالفضل رشید الدین میبدی می‌نامند، مولف کتاب کشف الاسرار است. میبدی از نظر اعتقادی در فروع دین یکی از پیروان شافعی است و از این جهت از نظر فکری متمایل به خاندان علی بن ابی طالب علیه‌السّلام است. اما در اصول دین پیرو اهل حدیث و از تاویل بیزار است .میبدی با وجود آنکه صوفی وارسته و عارف خوشدلی است اما در مسائل مذهبی سختگیر و متعصب است و از عقاید خود سخت دفاع می‌کند و به استدلال علیه دیگر فرق اسلامی می‌پردازد. میبدی علاوه بر این تفسیر کتابی به نام «اربعین» دارد شامل چهل حدیث با شرح و بسط تمام. کنگره بزرگداشت وی در سال 1374 در میبد برگزار گردید.

(گزیـده کشـف الاسـرار و عـدة الابـرار) نویسنده: رشیدالدین ابوالفضل میبدی گردآورنده: دکتر رضا انزابی نژاد انتشارات: جامی