loader-img
loader-img-2
کتابانه
کتابانه

کتاب نقش تبریز در سیر تحول و تکامل فکری

5 / -
موجود شد خبرم کن
دسته بندی :

کتاب نقش تبریز در سیر تحول و تکامل فکری اثر بهروز ابراهیمی توسط نشر شایسته به چاپ رسیده است.

در این کتاب به بررسی فعالیتهای علمی صورت گرفته در حوزه تمدن اسلامی و قلمرو حکومت مغولان در مدت حدودا یک قرن می پردازد. در این دوره از تاریخ فعالیتهای علمی فقط در دو منطقه در جریان بودند: یکی شمال غرب ایران امروزی و دیگری اروپا. فعالیت های صورت گرفته در اروپا در این دوره چندان مورد توجه نیستند چرا که در این دوره، اروپا در دست کلیسا بود و کلیسا مانعی در مقابل هر گونه فعالیت علمی مثبت بود. به همین خاطر گاها این دانشمندان سرزمین خود را ترک می کردند و برای انجام فعالیتهای علمی به شرق سرازیر می شدند. شمال غرب ایران مرکز سلسلهء ایلخانی بشمار می آمد که به نوبهء خود تحت سلطهء مغولان بودند. در این منطقه تجارت و بازرگانی رونق فراوان داشت و هیچگونه مانعی در برابر ظهور افکار و ایده های جدید و انقلابی وجود نداشت. این امر، زمینه را برای ظهور دانشمندان و انجام کارهای علمی جدید گشوده بود. به همین دلیل دانشمندان بزرگی در این دوره پا به عرصه وجود نهادند و فعالیتهای علمی ارزشمندی صورت گرفت.

کتاب نقش تبریز در سیر تحول و تکامل فکری به شش فصل تقسیم می شود. که در این فصول به ترتیب ابتدا تاریخ علم در دورهء ایلخانی را بررسی می کنیم. وضعیت اجتماعی و فرهنگ حاکم بر آن را از نزدیک مورد مطالعه قرار می دهیم و پیشرفتهای علمی آن را ارزیابی می کنیم. سلسلهء ایلخانی متعاقب حملات و فتوحات هلاکو به وجود آمد. هلاکو مامور تکمیل فتوحات مغول در غرب آسیا بود، او پس از فتح ایران مراغه را به عنوان پایتخت انتخاب کرده و دولت جدید تشکیل داد. خواجه نصیرالدین طوسی که از مقربان هلاکو بود، در این دوره به فعالیت پرداخت و رصدخانهء مراغه راتاسیس نمود. بعد از مرگ هلاکو، اباقاخان به حکومت رسید و سلسلهء ایلخانی را تاسیس نمود و تبریز را به عنوان پایتخت انتخاب کرد. با پایتخت شدن تبریز دورهء شکوفایی تمدن ایلخانی آغاز شد. بعد به معرفی فعالیت ها و آثار یکی از چهره های مهم دوره ایلخانی، خواجه نصیرالدین طوسی می پردازیم، مهمترین کار او یعنی رصدخانهء مراغه را مورد مطالعه قرار می دهیم، و سپس به معرفی یکی از بزرگترین متفکران تاریخ یعنی رشیدالدین فضل الله همدانی و افکار انقلابی او و یکی از مهمترین آثارش می پردازیم، و در نهایت در فصل ششم دستاوردهای این تمدن و همچنین دستاوردهای مکتب فکری تبریز را بررسی می کنیم.


برشی از متن کتاب


باید گفت که دو دوره رصد در مراغه صورت گرفته است: یکی، پیش از مرگ و دیگری پس از وفات نصیرالدین. آغاز کار رصد را 1259 میلادی دانسته اند. خواجه دوره ای سی ساله برای رصد در نظر گرفت. شایان ذکر است که مدت گردش سیارهء زحل، آخرین جرم فلکی متحرک شناخته شده در آن روزگار حدود بیست و نه سال است و از این رو دوره سی ساله به عنوان سنتی علمی در کار رصد، همواره در نزد منجمان و راصدان اسلامی پذیرفته شده بود. اما زیج ایلخانی در دورهء 12 ساله بسته شد و نصیرالدین نیز کوشید تا کار رصد را در این دوره کوتاه به سامان آورد و در سال 1272 میلادی کار به پایان رسید. اغلب گفته شده است که هلاکو شتاب فراوان داشت، که نصیرالدین این زیج را هر چه زودتر تنظیم نماید و شتاب هلاکو باعث شد تا نصیرالدین در تنظیم زیج تعجیل روا دارد و پس از 12 سال آن را به پایان رساند. این گفته هرچند که منطقی به نظر می رسد ولی این سوال نیز پیش می آید که: اگر نصیرالدین در هولاکو نفوذ بسیاری داشت و هولاکو بدون مشورت و صلاحدید او هیچ کاری انجام نمی داد، پس چرا در این مورد نتوانسته هولاکو را متقاعد کند. این کار در 12 سال نمی تواند پایان یابد؟ و با در نظر گرفتن اینکه هلاکو مردی دانش دوست بود و خود اودستور به تاسیس رصدخانه داده بود تا زیجی فراهم آید و نام او در تاریخ جاودانه شود. سوال مذکور به نظر جدی تر و عمیق تر می رسد. در هر حال، زبج ایلخانی در 12 سال بسته شد و البته برای انجام این کار نصیرالدین ناچار گشت که علاوه بر رصدهای تازهء خویش از زیج های سابق و از رصدهای پیشین مثل زیج هیپارخوس، بطلمیوس، زیج مامونی، بتانی، ابن اعلم و ابن یونس نیز استفاده کند.

فهرست


مقدمه مدخل  فصل اول: تاریخ مغول و سلسلهء ایلخانی امپراطوری مغول استقلال از چین حملهء مغول به ایران جانشینان چنگیز فهرست خانان مغول فهرست اسامی وزیران و صاحبان دیوان در دورهء ایلخانی پایان کار مغول فصل دوم: خواجه نصیرالدین طوسی زندگی نامه نقش نصیرالدین در تاریخ علم نصیرالدین و ریاضی و نجوم نصیرالدین و پزشکی نصیرالدین و ادبیات اخلاق نصیرالدین وزارت نصیرالدین وفات آثار نصیر الدین ریاضیات و نجوم طب ادبیات فلسفه و حمکت منطق و کلام عرفان فقه موسیقی علوم مکنونه (رمل) معدن شناسی فصل سوم: رصدخانهء مراغه تاسیس رصدخانه دستاوردهای رصدخانه ی مراغه میراث رصدخانهء مراغه وسایل رصدخانهء مراغه چاه ستاره جو فصل چهارم: رشیدالدین فضل الله همدانی زندگی نامهء رشیدالدین فضل الله همدانی ویژگیهای فکری و عقاید و جهان بینی رشیدالدین رشیدالدین کلید کانون تمدنی تبریز رشیدالدین و مقایسهء فرهنگهای شرقی و غربی و اسلامی رشیدالدین از نگاه دیگران تاسیسات خیریهء رشیدالدین فضل الله
  1. مدرسه رشیدیه
  2. مدرسه ارزینجان
  3. مدرسه هرات
  4. مدرسه ی شبانکاره فارس
  5. مدرسه ی مراغه
  6. بازسازی بیمارستان دروازه سلم شیراز
  7. بیمارستان، مسافرخانه و دارالحدیث در بصره
  8. بیمارستان و داروخانه ی همدان
  9. اداره ی امور تاسیسات سلطانیه
آثار رشید الدین فضل الله
  1. جامع التواریخ یا تاریخ رشیدی
  2. توضیحات رشیدیه
سایر آثار جایگاه رشید الدین در تاریخ علم اثر انگشت فصل پنجم: ربع رشیدی فهرست مطالب موجود در وقف نامهء ربع رشیدی تاریخچهء ربع رشیدی هدف از تاسیس ربع رشیدی معرفی ربع رشیدی فعالیتهای علمی و آموزشی ربع رشیدی
  1. ربع رشیدی
  2. شهرستان رشیدی
  3. ربض رشیدی
شیوهء اداری و مالی ربع رشیدی شرح وظایف، کنترل، شرایط استخدام و تقسیم کار در ربع رشیدی تنظیم بودجه ی ربع رشیدی تقسیم بودجه در ربع رشیدی بیمه افراد و اموال، بازنشستگی تاسیسات ربع رشیدی تاسیسات آموزشی کتابخانهء ربع رشیدی بیت التعلیم آموزش حرفه ای مدارس عالی دارالشفا (دانشکده ی پزشکی) داروخانه ی ربع رشیدی خانقاه کتابخانه ی ربع رشیدی فصل ششم: دستاوردهای تمدن ایلخانی و مکتب فکری تبریز پیوست: مقدمهء رشیدالدین بر کتاب تنکسوق نامه منابع فهرست راهنما

(تاریخ علم در دوره ی تمدن ایلخانی) تالیف: بهروز ابراهیمی انتشارات: شایسته

مشخصات

  • نوع جلد جلد نرم
  • قطع وزیری
  • نوبت چاپ 1
  • تعداد صفحه 137

ثبت دیدگاه


دیدگاه کاربران

اولین کسی باشید که دیدگاهی برای "کتاب نقش تبریز در سیر تحول و تکامل فکری" می نویسد

آخرین بازدید های شما

۷ روز ضمانت بازگشت وجه ۷ روز ضمانت بازگشت وجه
ضمانت اصالت کالا ضمانت اصالت کالا
۷ روز هفته ۲۴ ساعته ۷ روز هفته ۲۴ ساعته
امکان پرداخت در محل امکان پرداخت در محل
امکان تحویل در محل امکان تحویل در محل