کتاب نشانه شناسی - امبرتو اکو

کتاب نشانه شناسی نوشته ی امبرتو اکو و ترجمه ی پیروز ایزدی توسط نشر ثالث به چاپ رسیده است.

نشانه شناسی یعنی مطالعه ی نشانه ها و چگونگی کارکرد آن ها. در طول تاریخ نشانه شناسان پدیده ی نشانه را با دیدگاه های گوناگونی مورد بررسی قرار داده اند. فردینان دو سوسور که او را پدر زبان شناسی نوین می دانند نشانه ها را در درون زندگی اجتماعی مطالعه کرده است و نشانه را امری اختیاری، فیزیکی و معنادار می داند که از ترکیب دال و مدلول شکل گرفته است.

برای همین بسیاری از نشانه شناسان نشانه را امری قراردادی می دانند که بر اساس توافق ایجاد شده است نه به طور طبیعی. برای مثال گل رز نشانه ی عشق تلقی شده است. نشانه ها در ادبیات، فیلم و دنیای اجتماعی/سیاسی به صور مختلف تحلیل شده اند.

گاهی افراد از یک نشانه تفاسیر متعددی نیز ارائه می کنند که حکایت از زمینه و بستر جغرافیایی و زمانی مفسر دارد. چارلز ویلیام موریس نیز مفسر دیگری است که معتقد است علم نشانه ها می تواند در چهارچوب علوم رفتاری نیز بسط و گسترش یابد. اومبرتو اکو معتقد است که در نشانه شناسی نه از نشانه ها بلکه باید از نقش نشانه ای سخن گفت. نقش نشانه ای نیز همچنان رابطه ای قراردادی میان بیان و محتوا است. محتوایی که تحت تاثیر فرهنگی مشخص ساخته و پرداخته می شود. اومبرتو اکو بیش از سایر نشانه شناسان به تاثیر فرهنگ بر نشانه ها و تفسیر آن ها پرداخته است. مطالعه ی این کتاب شناخت بهتری از تفکر اکو در علم نشانه شناسی فراهم می کند.

برشی از متن کتاب

اگر بخواهیم نشان دهیم که تصویر یک شی بر مبنای نوعی رابطه ی همبسته ی فرهنگی دلالت بر آن شی دارد، پیش از همه چیز باید خود را از چند مفهوم ابتدایی رهایی بخشیم، این مفاهیم نشانه هایی را شمایلی می دانند که:

1. دارای همان خصوصیات موضوع خود هستند.
2. شبیه موضوع خود هستند.
3. قابل قیاس با موضوع خود هستند.
4. به واسطه ی موضوع خود انگیخته شده اند.

اما چون نقد این چهار مفهوم خام خطر غلتیدن در قشری گرایی در جهت معکوس را دارد، مناسب است به فهرست بالا دو مورد زیر را نیز اضافه کنیم: 5- نشانه های شمایلی به صورت اختیاری رمزگذاری شده اند. خواهیم دید که در مورد بعضی از انواع نشانه ها، می توان گفت که توسط فرهنگ رمزگذاری می شوند، بی آن که بدین وسیله ثابت گردد که کاملا اختیاری هستند؛ بدین ترتیب برای مقوله ی قراردادی بودن، انعطاف بیش تری قائل می شویم. اما راه حل این مسائل مانع از آن نمی شود که یک مطلب دیگر نیز که به اندازه ی کطالب قبلی جزمی و قابل نقد است، مطرح شود: 6-نشانه های شمایلی، خواه اختیاری و خواه انگیخته، به صورت واحدهای معتبری قابل تحلیل هستند که رمزگذاری شده و تابع تجزیه ی چندگانه مانند نشانه های کلامی می باشند. خواهیم دید که با پذیرش بدون قید و شرط گزاره (5)، گزاره ی (6) را هم باید پذیرفت، امری که ما را به تناقض های آشکار رهنمون می سازد، برعکس اگر با احتیاط مطلب (5) را در نظر بگیریم، مطلب (6) به طور کامل از آن ناشی نمی شود.

فهرست

یادداشت مترجم دیباچه یادداشت موخر مقدمه طرح مسئله تکرارپذیری همانندها بدل ها نسبت آسان و نسبت دشوار حساسیت مکانی کهکشان های بیانی و سحابی های محتوای سه تقابل 1.نقدشمایل گرایی شش مفهوم ابتدایی دارا بودن خصوصیات موضوع شمایل گرایی و مشابهت:دگردیسی ها شمایل گرایی و قیاس بازتاب ها، بدل ها و محرک ها شمایل گرایی و قرارداد مشابهت بین بیان و محتوا پدیده های شبه شمایلی تجزیه های شمایلی 2.گونه شناسی های شیوه های تولید نشانه طبقه بندی چهار بعدی بازشناسی اشاره بدل های واحدهای ترکیبی بدل های سبک پردازی ها و بردارها محرک های برنامه ریزی شده و شبه واحدهای ترکیبی ابداع ابداع به عنوان ایجاد رمزگان پیوستار دگردیسی ها مشخصه های تولیدی، نشانه ها، متون نمایه اسامی نمایه موضوعی کتاب شناسی

نویسنده

اومبرتو اکو (1932-2016) مفسر و نشانه شناس برجسته ی ایتالیایی است که در دانشگاه های میلان، فلورانس و کولژ دوفرانس تدریس می کرده است. نام گل سرخ و گورستان پراک از جمله رمان های وی هستند.

نویسنده: امبرتو اکو مترجم: پیروز ایزدی انتشارات: ثالث