کتاب موج نو سینمای فرانسه - ژان لوک دوئن

کتاب موج نو سینمای فرانسه نوشته ژان لوک دوئن و ترجمه قاسم روبین در انتشارات نیلوفر به چاپ رسیده است.

اصحاب سینما، فرانسه را مهد سینما می دانند و بسیاری از بزرگان سینما در این کشور پرورش یافتند، لذا برای آن سهم بزرگی در شکوفایی و رشد صنعت سینما قائل هستند. رشد این صنعت در فرانسه، با روی پرده رفتن نمایش های تصویری آغاز شد و پس از آن برادران لومیر بودند که در توسعه ی سینما در این کشور نقش  بزرگی داشتند. به همین ترتیب امروزه در فرانسه، پرداختن به سینما و مسائل مربوط به آن را به دیده ی هنر می نگرند و به جرأت می توان گفت در هیچ کشوری از جهان به اندازه آن جا، منتقدین و رسانه ها به فیلم ها و نقدهای آن اهمیت نمی دهند. موج نوی سینمای فرانسه را می توان حرکتی اعتراضی از جانب سینماگران جدیدی دانست که از سبک و سیاق سنتی آن به عجز آمده بودند و خواهان تغییر و تحولی در ساختار سینما و مضامین تولیدی آن داشتند. برخی از سردمداران این جنبش عبارتند از: فرانسوا تروفو، لوک گدار، اریک راهمر و ... . از مولفه های اصلی موج نو، به کارگیری از افراد با استعداد اما نامشهور بود و به این ترتیب با شکل گیری موج نوی سینما در فرانسه، روش های فیلم سازی و حتی فیلم برداری نوین، جای خود را به متدهای کلاسیک دادند و موضوعات قابل نمایش به کلی دگرگون شدند. این چنین سینمای فرانسه پویایی از دست رفته خود را به دست آورد و توانست بار دیگر روند صعودی داشته باشد. کتاب "موج نوی سینمای فرانسه" روند شکل گیری این موج را به طور مفصل شرح داده و نویسنده عوامل تاثیرگذار در شکل گیری آن را به طور کامل بیان کرده است. وی هم چنین در ادامه به تاثیر موج نوی فرانسه در صنعت سینمای دیگر کشورها پرداخته و نظرات برخی منتقدان را در ذیل آن مطرح کرده است. علاوه بر این در کتاب نام چند تن از افراد موثر در این عرصه و هم چنین کارگردانان و سینماگران مشهور فرانسه در کتاب ذکر شده است.

برشی از متن کتاب

" در یکی از روزهای غم افزا که زندگی ضربه های هشدار دهنده اش را بر اعصابتان فرود می آورد، شعاری با لحن تند و سخت کوبنده در گلستان جمهوری پنجم طنین انداز می شود:" مرگ بر کله پوک ها". بنابر رسمی دیرین جناب ژنرال دوگل بایست پاسخ می داد؛ با آن حالت الهام یافت اش خطاب به درشت گویانِ به خشم آمده ای که به نقدهای سینمایی خود( همان طور که به پلیس هم) اعتماد و اعتقادی ندارند بایست از" برنامه ی گسترده اش" حرف می زد، یا مقامات برتر و برجسته ای مثل ما( تعجب ندارد!) بایست پاسخ می دادند و می گفتند:" موی دماغ! " و بعد به هیئت آدم های ساندویچی( نوع خاویاری اش در این حرفه امکان ناپذیر است) از شانزِلیزه تا کارتیه لاتن رژه می رفتند تا تنوع و تفاوت هایشان را ثابت کنند. منتقد بودن یا نبودن، مسأله آیا واقعا این است؟ با دلی آزرده از هزاران نیزه ی پرتابی از جانب کسانی که قرار بود در شادی و سرور با هم باشیم و در بزم و رزم در کنار هم؛ یا آن خوابناکی، سرِ فارغ از خیال، و انگشتان خنده دار پا بعد از گرم کردن یقلوی بر آتشی از تکه های روزنامه های خشک و مقالات گر گرفته و یادداشت هایی در باب شوریده گی های شعله ... عجب! بنا به گفته ای عامیانه، منتقد( چه زن، چه مرد) آدمی است با ولع بسیار برای به چنگ آوردن خبر و بلعیدن آثار برجسته و الصاق برچسب سینما تک به فیلم ها و چراغ سبز نشان دادن به تماشاگر تا خطر کند و برود به سالنی تاریک و پر از دام و تله. می گویند که منتقدان به طور عموم از اصحاب حلقه ی از ما بهتران هستند، در رشته ی سینما رتبه ی دکتری دارند و سینماتوگراو به حساب می آیند، هوای همدیگر را هم دارند. هنرمندان ریشخند شده و تهیه کنندگان فریب خورده و خیل مخاطبان به هیجان آمده سرانجام زنگ خطر را برای این میرزا بنویسان بی خیال به صدا در می آورند تا دیگر مرکب زهرشان را بر پیکر آثار مانده در رنج فرو نریزند. این منتقدان بی مایه و بی دانشی که مثل نو طبییان مولیر ناسزا سر می دهند چیزی نیستند جز کلاغان سیاه و پرنده های بدشگون. آینه ی دق در واقع. منتقدی از این دست، خوش دل از این گمان که ضربه های دو حریف را داوری می کند، با کلاه بلاهت بر سر، در سالن تاریک سینماها با لجاجت تمام سعی دارد شپشی چیزی در موهای آشفته هنرمندان پیدا کند تا بگوید آن ها شایستگی این را ندارند که در فهرست افتخار قرار بگیرند."

فهرست

موخره به جای مقدمه بخش اول 400ضربه ی موج نو جمهوری بچه ها مفاخر سینمای فرانسه دوربین – قلم منتقدان فیلمساز منع کردن ممنوع است لینهارت و آستروک لانگلوا، پیر تعمید دهنده آندره بازن رنوآر و سینمای مولف هیچکاک و مفهوم میزانسن انقلاب از نفس افتاده مقوله ی اخلاق سنت تحقیر تعهد ایدئولوژیک و حالا همه چیز رو براه است سینمای مستند (مستقیم) و سینمای داستانی ضبط موسیقی روی صفحه دغدغه ی ساختار صدا دو سه چیزی که من از زن ها می دانم پدیده ی بریژیت باردو گدار و موجودی به اسم زن شگردهایی برای صرفه جویی در هزینه ی فیلم کلود شابرول یارانه، ساختار خرد بخش دوم موج نو از دید فیلمسازان موج نو ژرژدلرو انتوان دو امل ژان لسکور ژان کلود بریالی فرنسواز بری ین نستور المندرس رائول کوتار رژه لینهارت پل ژگوف ژان گروئو سوزان شیفمن آنالول دمان پی پر برنبرژر شارل بیچ کلود دژیواری پی یر کاشت اریک رومر کلود شابرول ژان لوک گدار بخش سوم موج نو از دیدگاه دیگران تنافر آوا در نقد نویسی زیان سنگین رن و تیه: جنگ الجزایر، جنگ کثیف جان هنس: گرایش به وضع موجود سینمای مولف رئالیسم روانشناسانه استراتژی تروفو اُرانش – بست جهان بینی ژاک سیکلیه: سیگار، ویسکی و مهتاب کارتیه لاتن محیط شهرستان سخن آخر: راه نجات موج نو نمایه

نویسنده: ژان لوک دوئن مترجم: قاسم روبین انتشارات: نیلوفر