کتاب موج سوم دموکراسی (در پایان سده بیستم) - هانتینگتون

کتاب موج سوم دموکراسی در پایان سده بیستم نوشته ی ساموئل هانتینگتون با ترجمه ی دکتر احمد شهسا توسط انتشارات روزنه به چاپ رسیده است.

این کتاب به بیان موضوع مهمی درباره ی گسترش سیاست جهانی در پایان سده ی بیستم می پردازد. در آن زمان حدود سی کشور غیر دموکراتیک به نظام سیاسی دموکراتیک روی آوردند. هدف کتاب حاضر این است که توضیح دهد این موج دموکراسی شدن در فاصله ی سال های 1974 تا 1990 چرا، چگونه و با چه نتایجی رخ داد. "ساموئل هانتینگتون" در کتاب پیش رو شرح موضوع را از لحاظ تاریخی بر عهده گرفته است، اما در واقع این کتاب را نه می توان کتاب تاریخی دانست نه کتابی تئوریک، چرا که چیزی بین این دو موضوع را بیان می دارد. وی در این کتاب درباره ی دموکراسی شدن کشورها که موضوع اصلی تحقیق اوست، ابتدا با دقت، کنجکاوی و حوصله وقایعی را که در کشورهای مختلف اتفاق افتاده گردآوری کرده و آن ها را مورد بررسی قرار داده است. سپس سعی کرده طبق این بررسی ها اصول و نظریات کلی را به دست آورد، به گونه ای که در تمام موارد مشابه قابل استفاده و بهره گیری باشند. او پیش از این که حکمی صادر کند، همراه با خواننده به بررسی وقایع موج سوم دموکراسی می پردازد و در نهایت همراه با مخاطب به نتیجه ای درست و منطقی درباره ی این موضوع دست پیدا می کند.

کتاب "موج سوم دموکراسی در پایان سده ی بیستم" مشتمل بر شش فصل می باشد: 1- دمکراسی چیست؟ 2- چرا؟ 3- چگونه؟ 4- چگونه؟ خصوصیات دمکراسی شدن 5- تا چه مدت؟ 6- به کجا؟

 

برشی از متن کتاب

فصل اول: دموکراسی چیست؟ موج های دموکراسی شدن: نظام های سیاسی با خصوصیات دموکراتیک به زمان های جدید محدود نمی‌شود. در بسیاری از نقاط جهان در طول قرن ها رؤسای قبایل انتخابی بودند و در بعضی جاها در سطح روستاها نهادهای سیاسی به مدت طولانی وجود داشت. افزون بر آن مفهوم دموکراسی البته در دنیای قدیم مفهومی آشنا بود. هرچند دموکراسی یونان و روم  گه گاه زنان، بردگان و گروه‌های دیگری از مردم مانند بیگانگان مقیم را از مشارکت در زندگی سیاسی کنار گذاشته بود اما عملا اقدامات مقامات مسئول در اجرای این محدودیت ها هم غالباً حدی داشت. دموکراسی نوین شباهت به دموکراسی روستا قبیله و دولت - شهر ندارد. این دموکراسی دولت - ملت است و ظهور آن با پیدایش و تکامل دولت - ملت مقارن بوده است. نخستین گام به سوی دموکراسی در غرب در نیمه اول سده هفدهم برداشته شد. عقاید دموکراتیک و جنبش های دموکراتیک از تجلیلات مهم و نه اصلی انقلاب انگلستان بود. احکام بنیانی کانکتی کات که در 14 ژانویه 1636 به وسیله شهروندان هارتفورد و شهرهای مجاور آن تنظیم شد نخستین قانون اساسی مکتوب دموکراسی نوین بود. هرچند عموماً باید گفت که قیام ‌های پیرایشگران نه در انگلستان و در نه در آمریکا میراثی از نهادهای دموکراتیک باقی نگذاشت. زیرا بیش از یک قرن از 1660 حکومت حتی بیشتر از گذشته محدود و بسته شد و کمتر به صورت گسترده نماینده مردم بود. فصل دوم: چرا؟  توضیح موج های دموکراسی شدن: موضوع و یا به تعبیر دیگر متغیر وابسته که در این بررسی مورد بحث قرار می‌گیرد دموکراسی نیست بلکه دمکراسی شدن است. هدف این است که روشن شود چرا بعضی از کشورهای اقتداگرا در زمان به خصوصی دموکراتیک می شوند. تکیه بر روی تغییر رژیم است نه بودن رژیم. بدین سان این بررسی با مطالعاتی که خصوصیات جوامع بت حکومت ‌های دمکراتیک و غیر دموکراتیک را وجهه همت خود قرار می دهد یک باره تفاوت دارد. شماری از بررسی‌ها مثلاً حد بالای وابستگی های موجود بین عوامل مختلف اجتماعی و اقتصادی و وجود نهادهای دموکراتیک را نشان می ‌دهند اما همان‌طور که روستو تاکید می ورزد شرح تکوینی با توضیح آن چه عملاً واقع شده تفاوت دارد. تقریباً همه کشورهای ثروتمند دموکراتیک و همه دموکراسی‌ها ثروتمند هستند. این وابستگی به تنهایی درباره علیت چیزی به دست نمی دهد و اگر دموکراسی ها زمانی دراز پیش از آن که به کشورهای دموکراتیک بدل شوند ثروتمند بودند پس ثروت به تنهایی احتمالا توجیه درستی برای گذار از سیاست های غیر دموکراتیک و دموکراتیک نیست. همچنین از لحاظ تاریخی بین پروتستانتیسم و دموکراسی وابستگی شدیدی وجود داشته است در حالی که بسیاری از کشورها زمانی طولانی به مدت بیش از دو قرن پیش از آن که دموکراتیک بشوند پروتستان بودند و غیردموکراتیک. برای توضیح متغیر وابسته لازم است  بعضی انواع دگر گونی در متغیر وابسته مورد بررسی قرار گیرد. مسئله دشوار و پیچیده است به این جهت که دگرگونی در متغیر وابسته ممکن است به شکل متغیر غیر وابسته دائمی درآید. سه سال رکود اقتصادی در رژیم اقتداگرا ممکن است به سقوط آن نینجامد اما اگر این رژیم پنج سال دوام بیاورد ممکن است چنین تاثیری به جای گذارد.

فهرست

فصل اول: دمکراسی چیست؟ فصل دوم: چرا؟ فصل سوم: چگونه؟ فصل چهارم: چگونه؟ خصوصیات دمکراسی شدن فصل پنجم: تا چه مدت؟ فصل ششم: به کجا؟

مؤلف: ساموئل هانتینگتون مترجم: احمد شهسا انتشارات: روزنه