کتاب مفاهیم نقد فیلم - مجید اسلامی

کتاب مفاهیم نقد فیلم نوشته ی مجید اسلامی توسط نشر نی به چاپ رسیده است.

این پرسش که «نقد فیلم چیست؟» سوالی است که بسیاری از تماشاگران سینما و حتی خوانندگان پیگیر نشریات تخصصی سینمایی در ایران در پی یافتن توضیح روشنی برای آن هستند. معمولا مطالبی هم که در این باره توسط نشریات تخصصی، نشریات عمومی و حتی روزنامه ها چاپ می شوند نیز با هم تفاوت ذاتی ندارند. نویسنده این اثر که کار نقد نویسی را از اواخر دهه ی 1360، در مجله ی فیلم آغاز نمود با مشاهده ی مشکلات در تعریف و شناساندن نقد فیلم به نوشتن این کتاب اقدام کرد. عنوان کتاب یعنی؛ «مفاهیم نقد فیلم» برگرفته از عنوانی است که نویسنده برای مباحث تئوریک جدید سینمایی در سال 73، در مجله استفاده می کرد. این مباحث تکیه ی اصلیشان آثار نویسندگان «نئوفرمالیست» درباره ی مفهوم فرم و فرم روایی در سینمای داستانی بود. کتاب اول در این اثر با توجه به همان مطالب بیان شده است.

ایده ی کتاب اول از «شکستن حفاظ شیشه ای» اثر کریستین تامپسن گرفته شده است: بخش اول آن که به تئوری می پردازد تشکیل شده از مقدمه کتاب تامپسن و بخش های تئوریک مربوط به «فرم» و «فرم روایی» در کتاب هنر فیلم است، بخش دوم مربوط به نقد برخی فیلم های شاخص و آشنا می باشد بخش سوم شامل نقدهای تالیفی است که در چند سال نویسنده به شیوه ی نئوفرمالیست ها آنها را نگاشته. هدف از این ساختار دست یافتن به هدفی آموزشی بوده است. کتاب دوم این اثر مفهومی مستقل از نئوفرمالیستها دارد و شامل دو بخش می باشد: بخش اول مقالات تالیفی درباره چهار فیلمساز و یک بازیگر شاخص است که در آن به کلیت کار آن سینماگران پرداخته. بخش دوم: شامل مقالاتی است که اغلب برای «مفاهیم نقد فیلم» ترجمه شده و به فیلم و یا فیلمساز خاصی می پردازد.

فهرست

کتاب اول (تحلیل نئوفرمالیستی) 1- تئوری 2- نقدهای نمونه 3- نقدهای تالیفی کتاب دوم 1- پنج چهره (مقالات تالیفی) 2- مقالات پراکنده

برشی از متن کتاب

گوست داگ با تعریفی که ارائه کردیم آشکارا یک فیلم پست مدرن است. اگر مرد مرده  آشنایی زدایی از ژانر وسترن بود، گوست داگ نگاهش به سینمای گنگستری ست. فیلم پر از ارجاع آشکارترین مورد البته سامورایی ژان پی پر ملویل است، که قهرمانش همچون گوست داگ تنها بود، به پرنده ها علاقه داشت، و دست آخر با اسلحه ی خالی به مصاف دشمن رفت. نام فیلم نیز لابد اشاره مستقیمی ست به همین فیلم: سلوک سامورایی. همچنین فیلم شباهت غیرقابل انکاری به لئون (لوک بسون) دارد که شاید تاثیر مشترکی ست که هر دو از فیلم ملویل پذیرفته اند. گوست داگ پاسخ جارموش است به بسون. چرا که فیلم بسون درنهایت یک محصول هالیوودی خشن و باب طبع تماشاگران فیلم های اکشن بود، و بسیار دور از فیلم های فرانسوی اش که اصالت خودشان را داشتند. گوست داگ می تواند پاسخ روشنفکرانه ی جارموش باشد به سینمای تجاری لئون. صحنه های متعدد خیابان گردی گوست داگ نیز به لحاظ استفاده از تکنیک اسلوموشن آدم را یاد راننده تاکسی اسکورسیزی می اندازد؛ مگر نه این که گوست داگ نیز همچون تراویس تنها و در انزواست و نگاه با تأکید او به زوج های جوان و زنهای تنهای توی خیابان می تواند یادآور حسرت های تراویس و محرومیتهای او باشد. اما مهم ترین ارجاع به راشومون آکوتا گاوا (و طبعا فیلم کوروساوا) است، چرا که کتاب آکوتاگاوا یکی از خطوط اتصال دهنده صحنه هاست.

(تحلیل نئوفرمالیستی و مقالات دیگر) نویسنده: مجید اسلامی  انتشارات: نی